منافع دارندگان سلاح اتمی در ایجاد گروه های قاچاق / گزارش خبری - تحلیلی مهر درباره قاچاق هسته ای /

- منافع اقتصادی سیاسی دارندگان سلاحهای هسته ای در ایجاد گروههای قاچاق هسته ای :

برخی صاحبنظران بر این باورند که کشورهای دارنده تسلیحات هسته ای ، ازجمله کشورهایی که بارها ادعاهایی مبنی بر دست داشتن کشورها در قاچاق مواد هسته ای مطرح می کنند؛ برای جلوگیری از دستیابی کشورهای دیگر به سلاح هسته ای این گروهها را ایجاد و تقویت کرده اند.

فراهم و متمرکز کردن مواد لازم برای ساخت یک بمب هسته ای کار دشواری است ، به طوری که ساخت بمب هسته ای نیاز به مقدار معینی مواد هسته ای دارد. این مسئله سبب می شود فقط کشورهای پیشرفته که توانایی ساخت بمب هسته ای را دارند از این سلاح برخوردارباشند ومواد هسته ای مانند توپی دردست گروههای قاچاق هسته ای بچرخد وهیچ گاه به اندازه یک بمب هسته ای در یک جا جمع نشود.علاوه بر این ، ایجاد گروههای قاچاق هسته ای سوددهی اقتصادی نیز برای این کشورها در پی خواهد داشت . 

مهدی علیخانی، کارشناس مسائل بین المللی در این باره به مهر می گوید : این یک رویکرد سیاسی است. چون از جنبه حقوقی و بین المللی این مشکلات راهکار دارد و ضمانت های اجرایی آن نیز موجود است.عده ای می گویند برای جلوگیری از دستیابی دیگر کشورها به بمب هسته ای ، اما من این مسئله را خیلی پایین تر می آورم و می گویم که این یک رویکرد سیاسی کشورهای حوزه هسته ای معروف به کشورهای شمال یا اعضای باشگاه هسته ای است برای اینکه حتی دیگر کشورها و مشخصا کشورهای درحال توسعه حتی به فناوری صلح آمیز نیز دست پیدا نکنند؛ نه فقط به سلاح هسته ای . این یک بزرگنمایی به ویژه درمنطقه خاورمیانه است که البته مورد درحال انجام آن در برهه کنونی پرونده ایران و فردا کشورهای عربی و دیگر کشورهایی خواهند بود که می خواهند به سمت فناوری هسته ای بروند .

"مهدی علیخانی ، کارشناس مسائل بین المللی "

- حوزه فعالیت گروههای  قاچاق هسته ای:

این کارشناس با تاکید بر نوسانات فعالیت گروههای قاچاق هسته ای در مناطق مختلف جهان گفت : در کشورهای جدا شده از شوروی سابق نمونه های زیادی از قاچاق هسته ای دیده شده است . مشخصا بعد از فروپاشی شوروی در سال 1992در این کشورها به ویژه در حوزه قفقاز نمونه های زیادی از قاچاق مواد هسته ای دیده می شد که اکنون به علت نظارت بیشتر، کاهش چشمگیری داشته است.

در سال گذشته اسنادی بین این کشورها و آمریکا برای مبارزه جدی تر با این مسئله رد و بدل شد . در آفریقای جنوبی هم موارد متعددی از این دست  به ویژه در الجزایر گزارش شده است . سه ماه گذشته نیز یکی از این گروهها که در حال انتقال دهها میله سوخت و اورانیوم غنی شده به آفریقای جنوبی بودند، دستگیر شدند و البته ادعاهایی نیز از سوی کشورهای غربی درباره قاچاق هسته ای از سوی برخی کشورهای خاورمیانه مطرح شده است که بیشتر آنها بدون توجه به دارنده تسلیحات هسته ای در منطقه یعنی رژیم صهیونیستی ارائه شده است .   

- مشهورترین گروههای قاچاق هسته ای:

کارشناس مسائل هسته ای در پاسخ به این سوال که چه گروههایی دست به قاچاق مواد هسته ای می زنند، گفت : در حوزه سیاسی و امنیت بین الملل گروه های شناخته شده به این امر مبادرت نمی کنند. چون یک ائتلاف جهانی برای مبارزه با تروریسم هسته ای  وجود دارد . پس کسی به طور مشخص و شناخته شده دست به این اقدامات نمی زند. معمولا گروههای تروریستی و اخلالگر در این مسائل دست دارند . انگیزه این گروهها ، آمیزه ای از اهداف سیاسی-اقتصادی- امنیتی است. البته دو طرف این معاملات می توانند دولتها نیز باشند. اما در مورد اینکه کدام کشورها در این مسئله دست دارند اسناد دقیق و رسمی وجود ندارد.

 بزرگترین و معروف ترین گروه شناخته شده در زمینه قاچاق مواد هسته ای گروه عبدالقدیرخان بود که هم اکنون فعال نیست. در سالهای گذشته برخی کشورها مدعی شدند که این گروه نقشه تاسیسات هسته ای را در اختیار ایران قرار داده است، اما ایران این مسئله را رد کرد. 

وی خاطر نشان کرد : عبدالقدیرخان که معروف به پدر هسته ای پاکستان است؛ تاسیسات هسته ای در پاکستان طراحی کرده بود. برخی ادعا کردند کارمندان او، نقشه های سانتریفیوژ به ایران و بمب هسته ای به لیبی منتقل کرده اند.  این افراد در اصل عضو گروههای تروریستی نبودند . بلکه یک عده دلال، واسطه این معاملات بودند. برخی ادعا کردند اسنادی از ایران و لیبی کشف شده است. اما پی گیری های به عمل آمده این ادعاها را تایید نکرد.

- انگلیس و جوسازی علیه برنامه هسته ای صلح آمیز ایران:

این ادعاها در حالی صورت می گیرد که در گزارش 25 بهمن ماه آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر قطع همکاری با ایران در برخی پروژه ها و ادامه همکاری در برخی دیگر ، آژانس خواستار تداوم همکاری در پروژه مبارزه با قاچاق هسته ای با ایران شده است ؛ به گفته یک کارشناس مسائل هسته ای این ادامه همکاری نشان دهنده تلاش ایران در زمینه مبارزه با تروریسم هسته ای است که آژانس نیز بر این مسئله تاکید می کند .  

درسالهای گذشته حدود 5 کیلوگرم اورانیوم غنی شده از یکی از تاسیسات هسته ای انگلیس به سرقت رفت که تاکنون تکلیف آن
مشخص نشده است.هم چنین در سال گذشته میلادی 150 مورد قاچاق مواد هسته ای در جهان صورت گرفته است . این سرقتها اکثرا در آمریکا و انگلیس انجام می شود.نکته قابل تامل اینجاست که انگلیس با داشتن چنین سرویسهای جاسوسی دقیق و گسترده چطور نتوانسته است اثری از مواد هسته ای گم شده خود بیابد!

 این نکته نیز فراموش نشود که عملکرد دولت انگلیس پس از اقدام انسان دوستانه ایران در آزادی 15 نظامی این کشور( که سوم فروردین آبهای سرزمینی ایران را نقض کرده بودند) کاملا گویای این مطلب است که انگلیس، به جای تعدیل سیاستهای تند خود در مقابل ایران، همچنان به خوی استعمارگری خود ادامه می دهد و ملوانان را به نشر خاطرات بی اساس درباره ایران با هدف مخدوش کردن اقدام انسان دوستانه تهران در آزادی آنها وادار کرد؛ این بار هم در توطئه ای دیگر ایران را متهم به قاچاق هسته ای و تلاش برای ساخت زرادخانه هسته ای می کند .  

- تاکید آژانس بر مبارزه ایران با قاچاق هسته ای:

 گزارش محمد  البرادعی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در 25 بهمن ماه سال گذشته بیانگر این موضوع است که فعالیتهای ایران در مبارزه با قاچاق هسته ای و کنترل و نظارت دقیق بر مواد هسته ای، مورد تایید آژانس است و ایران هیچ گونه ارتباطی با گروههای تروریست هسته ای ندارد .

مهدی علیخانی کارشناس مسائل بین المللی دراین باره می گوید: ایران، در حال حاضر تمام موارد ایمنی هسته ای را رعایت می کند و گزارش البرادعی موید این مسئله است. در این گزارش که درباره پروژه های همکاری ایران با آژانس است،  33 پروژه ای که آژانس همچنان همکاری خود را با ایران ادامه می دهد ذکر شده که یکی از این پروژه ها ، پروژه مبارزه با سرقت و قاچاق مواد رادیواکتیو است .  

این کارشناس مسائل هسته ای  با اشاره به جوسازی سیاسی درباره ایران گفت : رسما اسنادی که موید فعالیتهای این گروهها با ایران باشد وجود ندارد؛ حتی برخی گروههای تروریستی که در این حوزه وجود دارند، بزرگنمایی شده اند .

علیخانی در پاسخ به این سوال مهر که چرا کشورهای غربی ایران را در معرض اتهام قرار می دهند و مدام درمقابل فعالیتهای ایران مانع تراشی می کنند؛ درحالی که کشورهای دیگر درمحدوده اقدامات تروریستی گروههایی مثل القاعده وطالبان قرار دارند، گفت : در برهه کنونی چون بحث پرونده هسته ای ما باز است؛ این بحث مطرح است و این مواضع درقبال آن انجام می شود. مراحلی که ما گذرانده ایم؛ کشورهای هند و پاکستان و دیگران نیز گذرانده اند. البته با شدت پرونده ایران نبوده چون مسئله پرونده هسته ای ما فرای مسئله حقوقی است و کاملا با یک رویکرد سیاسی درحال بررسی است . البته روال حقوقی آن حداقل دو سه دهه طول می کشد. پرونده های بازی که الان در آژانس وجود دارد موید این مطلب است مثل پرونده ژاپن یا پاکستان. 

- اقدامات نظارتی سازمان انرژی اتمی ایران :

 "دفتر پادمان هسته ای ملی" که در سازمان انرژی اتمی ایران فعالیت می کند؛ بر اساس پیمان ان پی تی  از مواد هسته ای ویژه ای شامل اورانیوم ، پلوتونیوم و توریم حفاظت و آنها را کنترل می کند . این پیمان شامل مجموعه عملیات خاصی شامل حسابرسی، شمارش ، نمونه گیری و کنترل است تا به طور دقیق در هر زمانی این مواد تحت نظارت باشد تا به سرقت نرود و قاچاق نشود. علاوه بر این تا کنون هیچ سند رسمی که بتوان در آژانس یا اجلاسهای مختلف به آن استناد کرد، یافت نشده است و اتهام ارتباط با گروههای تروریستی و اخیرا ادعای وارد کردن اورانیوم از پایگاه نظامی سودان کاملا بی پایه و اساس است .

-اسرائیل ؛ مشتری گروههای قاچاق هسته ای:

کارشناس مسائل هسته ای با بیان این نکته که اسرائیل قبلا از مشتریهای گروههای قاچاق هسته ای بوده، می گوید: قطعا دولتها یک طرف مسئله قاچاق هسته ای محسوب می شوند. به طوری که در حوزه آفریقای جنوبی یک سری کشورهایی که به دست آوردن سوخت هسته ای برای آنها مشکل است، مشتری این گروهها هستند . یکی  دیگر از درخواست کنندگان مواد، گروههای تروریستی منطقه ای هستند . گروههایی که می توانند با دستیابی به این مواد کشورها را تحت فشار قرار دهند . 

- ائتلاف جهانی برای مقابله با تروریسم هسته ای:

لازم به ذکر است؛ در دوسال گذشته اجلاسهای متعددی برای مبارزه با چنین مواردی برگزار و یک ائتلاف جهانی برای مبارزه با تروریسم هسته ای تشکیل شده است تا از هیچ برخوردی با متخلفان مضایقه نشود . بنابراین کمتر کشوری حاضر می شود چنین ریسک بزرگی کند و خریدار این مواد باشد. 

به گفته تحلیلگر مسائل هسته ای،در ژوئیه سال 2006در اجلاس گروه کشورهای صنعتی (جی 8) ، پیشنهادی از طرف ولادیمیر پوتین و جرج بوش، روسای جمهور روسیه و آمریکا درباره مقابله با تروریسم هسته ای ارائه شد که یکی از زیر مجموعه های این پیشنهاد، مبحث مبارزه با قاچاق مواد هسته ای بود. در این رابطه اجلاسی در اکتبر سال 2006 مغرب برگزار شد که فصل مشترک و نوین آن در کنفرانسی تحت عنوان "مبارزه با تروریسم هسته ای" چند ماه پیش در ترکیه برگزار شد.این کشورها سه موضوع : راههای ردیابی مواد رادیواکتیو، ایمن سازی تاسیسات هسته ای و مبارزه با قاچاق هسته ای را پیگیری می کردند؛ در ایران دفتر پادمان هسته ای در سازمان انرژی اتمی در همین راستا فعالیت می کند .

وی درباره موضوع هسته ای ایران گفت : مسئله هسته ای ایران با یک سری مسائل سیاسی که تقابلی است بین ایران و مشخصا آمریکا آمیخته شده که اجازه نمی دهد روال حقوقی اش را طی کند،البته مسئله عراق یا فلسطین نیز ممکن است روی پرونده ایران تاثیر بگذارد.