پیشنهاد اتحادیه ناشران برای پیوستن ایران به معاهده جهانی کپی رایت

به گزارش خبرگزاری مهر، متن کامل " پیشنهاد روش پیوستن ایران به معاهده بین المللی کپی رایت (برن)" به نقل از خبرنامه " صنعت نشر" به این شرح است :

بحث پیوستن ایران به معاهدات جهانی کپی رایت، از پیش از انقلاب در میان حقوقدانان،ناشران، اهل قلم، نهادها و مسئولان ذیربط (در حوزه فرهنگ و قانون) مطرح بوده است.

در این زمینه نظرهای کارشناسانه وغیرکارشناسانه ای از طرف موافقان و مخالفان عضویت ایران ارائه شده است. اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران که موافق عضویت کشورمان در این معاهدات بین المللی است تلاش می کند با جمع آوری و ارایه اطلاعات و تحلیل این مقوله، بستر لازم را برای پیشبرد این مبحث در مسیری کارشناسانه فراهم کند.

فرایند پیوستن دولت ایران به معاهددات جهانی کپی رایت، شامل دو مرحله است:

الف: ضروری است ابتدا کارگروه هایی تخصصی برای بازبینی قانون حمایت از مولفان و مصنفان ایران (مصوب 1348 و متمم آن در سال 1352 ) تشکیل شود تا پس از گردآوری، تنظیم و تدوین نقطه نظرهای کارشناسی ناشران، حقوقدانان، نویسندگان و هنرمندان، متن جدید و روزآمدی به منظور هماهنگ کردن قوانین ملی کپی رایت (حق تکثیر) تهیه شود.

این متن (پیش نویس قانون جدید حمایت از مولفان و مصنفان ایران) قاعدتا می بایست پیش بینی های دقیق، شفاف و حتی الامکان غیرقابل تفسیری برای حمایت از حقوق مادی و معنوی صاحبان آثار در عرصه فرهنگی را در برداشته باشد. به علاوه قانون جدید می بایست کاملا با قوانین و معاهدات بین المللی کپی رایت هماهنگ شود. در این مرحله می توان پیش نویس جدید را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه کرد و پس از تجمیع نظر کارشناسان وزارت ارشاد و نقطه نظرهای کارشناسانه ناشران اهل قلم حقوقدانان و هنرمندان به متنی منقح و کامل دست یافت و آن را برای بررسی و اصلاحات نهایی به مجلس سپرد.

بنابراین عضویت ایران در کنوانسیون های جهانی کپی رایت، مستلزم تدارک مقدماتی در عرصه نظری (قانون نویسی) و عملی است. چرا که بدون آماده سازی شرایط لازم در سطح ملی، عضویت ایران در این معاهدات قطعا مشکلات و مسایل بسیاری را در پی خواهد داشت.

چنانچه مسیر پیشنهاد فوق الذکر به دقت طی شود لازم است قانون جدید کپی رایت ملی پس از تصویب توسط مجلس شورای اسلامی دست کم در فرایندی دو سه ساله در عرصه عمل محک خورده و از آن رفع نقص شود.

ب - در این مرحله دولت ایران می تواند قصد خود را مبنی بر رعایت مفاد کنوانسیون " برن " با ارسال درخواست رسمی الحاق ایران به این کنوانسیون، به دبیر کل ویپو (سازمان جهانی مالکیت معنوی) اعلام کند. در این مرحله معمولا دبیر کل ویپو بلافاصله دریافت چنین درخواستی را به اطلاع سازمان مذکور می رساند و کنوانسیون برن ظرف مدت سه ماه پس از آن به درخواست مذکور رسیدگی و پاسخ خواهد داد.

به لحاظ نظری هیچ اجباری وجود ندارد که ایران پیش از پیوستن به کنوانسیون برن قوانین کپی رایت پذیرفته شده کنوانسیون مذکور را به اجرا در آورد اما نکته مهم این است که ایران در هر حال می بایست زمینه را برای اجرای این قوانین در داخل کشور فراهم کند. چون بدون فراهم کردن این زمینه در سطح ملی ایران پس از پیوستن به کنوانسیون برن خیلی سریع با مشکلات نقض مفاد کنوانسیون مذکور مواجه خواهد شد. پس هماهنگ کردن قوانین داخلی (ملی) با مقررات این کنوانسیون، کلید عضویت ایران در این گونه معاهدات جهانی است.

روشن است که تعیین مدت زمان لازم برای الحاق کامل ایران به معاهده مذکور در اختیار دولت ایران است. به عبارت دیگر ایران می تواند در زمان مناسب فقط قصد خود را مبنی بر تمایل به پیوستن به معاهده برن اعلام کند و پس از پایان دوره انتظار سه ماهه در مورد درخواست مذکور به آنان اعلام کند که در وهله اول مایل به آشنایی با قوانین تحت حمایت کنوانسیون برن است. این فرایند نیز می تواند چند سال ادامه یابد تا در خلال آن ویپو اطلاعات و توصیه های مورد نیاز ایران را برای رسمیت یافتن عضویت در اختیار ما بگذارد.

در فرایند عضویت این امکان نیز برای ایران وجود دارد که در وهله نخست (البته در صورت ارسال درخواست رسمی عضویت برای دبیر کل ویپو) به عنوان ناظر کنوانسیون برن پذیرفته شود.

ناظران را مجمع عمومی برن با توجه به درخواست دولت ها تعیین می کند. معاهده برن در مورد عضویت سلسله مراتب ندارد. کشورها یا عضو هستند یا غیر عضو. ناظر در واقع زیر مجموعه غیرعضوها محسوب می شود.

لازم به ذکر است ویپو (سازمان جهانی مالکیت معنوی) 27 معاهده، موافقت نامه، پروتکل و پیمان نامه جهانی را پوشش می دهد که ایران تاکنون 10 معاهده پروتکل و پیمان نامه آن را امضا کرده است، لیکن هنوز به عضویت معاهده برن (حفظ مالکیت معنوی آثار هنری و ادبی) که یکی از موارد 27 گانه است در نیامده است.