نشست علمی «گزاره های تمدنی در گلستان سعدی» برگزار شد

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست علمی «گزاره های تمدنی در گلستان سعدی» با ارائه حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا صدیق اورعی عضو شورای پژوهشی پژوهشکده اسلام تمدنی و عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد به همت گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشکده اسلام تمدنی برگزار شد.

اورعی در آغاز مباحث خود بیان کرد: اولین نکته در گلستان سعدی، گزارش ناامنی سیاسی و اقتصادی است. تمامی موقعیت‌های جامعه از پادشاه گرفته تا رعیت دچار چنین ناامنی هستند؛ آنقدر وضعیت اشخاص و اموال و آبرویشان در معرض ناامنی قرار گرفته که سخن سعدی، آمیخته به چنین مطالبی است. از آنجایی که گلستان سعدی هدیه به پادشاه وقت بوده و پادشاهان نیز معمولاً اول کتاب را می‌خواندند، بخش اول کتاب به سیرت پادشاهان اختصاص داده است.

عضو شورای پژوهشی پژوهشکده اسلام تمدنی، درباره اداره جامعه ابتدا به نظرات تعدادی از حکماء و فلاسفه پرداخت و گفت: افلاطون و ارسطو معتقدند که فرد حکیم باید بر مردم حکومت کند. در آثار فارابی هم چنین چیزی مشاهده می‌شود. اما خواجه نظام الملک بر این نظر است که این خصوصیات بایستی در چند نفر باشد تا با یکدیگر همکاری کنند. اما سعدی نشان می‌دهد که همکاری حکیمان با حاکمان ناشدنی است. برای مثال در گلستان سعدی تعامل شاه با وزیر شامل طیف گسترده‌ای می‌شود. از یک سو اعتماد شاه به وزیر آن گونه است که شاه، آن می‌کند که وزیر گوید اما در طرف دیگر شاهد هستیم که وزیر معزول، اموالش مصادره و حتی محکوم به قتل می‌شود. بنابراین تلوّن طبع پادشاهان به گونه‌ای است که به سلامی برنجند و به دشنامی خلعت دهند.

حجت الاسلام والمسلمین اورعی افزود: سعدی برای تقویت حکومت رعایت برخی مسائل اقتصادی را مؤثر دانسته است که عبارتند از: توجه به رعیت و سربازان، عدم افزایش خراج. برای نمونه سعدی اشاره می‌کند که اقدام پادشاه نسبت به افزایش خراج، باعث مهاجرت روستاییان و کاهش تولیدات کشاورزی شده است. در بخش دوم سعدی به احوال صوفیان و تمایز میان صوفیان واقعی و صوفی نماها پرداخته است.

وی در ادامه به عواملی اشاره کرده که موجب لغزش صوفیان شده است.

عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد در قسمت پایانی مباحث خود به این نکته اشاره کرد: گلستان سعدی کتابی شهری است؛ به غیر از یک مورد هیچ گزارشی از زندگی روستایی وجود ندارد و مخاطبان آن افرادی هستند که تجربه زندگی در شهر را دارند. سعدی مشاغل را به سه دسته درباری، تجاری و پیشه وری تقسیم کرده است. او مشاغل درباری و تجاری را متزلزل می‌پندارد چرا که هر آینه امکان دارد تا جایگاه و اموال آنان توسط پادشاه یا رهزنان به یغما رود بنابراین توصیه می‌کند که تا پیشه وری بیاموزند چرا که پادشاه نمی‌تواند با کشتن شما، از داشته‌های شما استفاده کند.