مشکل تئاتر ایران هویت نداشتن تالارها نیست / سابقه گروهها و هنرمندان تئاتر هم باید کارشناسی شود

هادی مرزبان با ذکر این نکته که کارگردان باید حق داشته باشد سالن مورد نظر خود را انتخاب کند به خبرنگار مهر گفت: "برای کارگردان باید حق انتخاب آزادانه قائل باشیم. چون وی بهتر از هر کسی می‌داند کارش در خور کدام سالن است یا کدام سالن از نظر ابعاد و شکل به درد کارش می‌خورد."

وی در ادامه افزود: "ما نباید دنبال اسامی خاص بگردیم و درگیر آنها شویم. اینکه تئاتری حرفه‌ای و کارگردانی مؤلف معرفی شود، غیر از درگیر شدن چیز دیگری ندارد. اینکه سالنی اختصاص به کارهای خاصی داده شود نباید باعث شود آن سالن به صورت انحصاری دست عده‌ای خاص از کارگردانان قرار بگیرد."

مهرداد رایانی مخصوص، نویسنده و کارگردان تئاتر، هم معتقد است مشکل تئاتر کشور هویت نداشتن تالارها نیست، بلکه مشکل مشخص نبودن شفاف و روشن این موضوع است که چه کسی در تئاتر باید کار کند یا نکند.

مهرداد رایانی مخصوص

وی در این رابطه گفت: "هیچوقت ضوابطی در این رابطه وجود نداشته است. مشکل بزرگ ما این است که فضای کافی برای عرضه تئاتر در کشور نداریم و میزان تقاضا با امکانات ما همخوانی ندارد."

رایانی مخصوص در ادامه یادآور شد: "اینکه در تقسیم‌بندی‌ها و به قولی هویت‌بخشی تالارها از کلماتی مانند تئاتر کامل یا فراگیر، کارگردان مؤلف و ... استفاده می شود خود مجهول است و تعریف خاصی از آن دردست نیست. اگر تئاتری که در سالن اصلی اجرا می‌شود تئاتر کامل یا فراگیر است، نشاندهنده آن است که دیگر تئاترها کامل نیستند. یا مگر ما در تئاتر کشورمان چند کارگردان مؤلف داریم که سالنی اختصاص به اجرای کارگردانان مؤلف داشته باشد."

وی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد تا تعاریفی در مورد این کلمات داده نشود، نقد کردن آنها بی‌فایده است.

حسین کیانی، کارگردان و نمایشنامه‌نویس برگزیده جشن خانه تئاتر، نیز این عمل را در ذات خود کاری درست دانست؛ به این شرط که اجراهای تئاتری هم حاوی این تعاریف باشند.

وی گفت: "باید دید مصداق این تعاریف را می‌توان در تئاترهای اجرایی پیدا کرد. این خوب است که تالارها هویت‌بخشی می‌شوند تا تماشاگر سردرگم نباشد و بداند در چه تالارهایی چه کارهایی به صحنه می رود. ولی سئوال اصلی اینجاست که در تئاتر اجرایی ما این ویژگی‌ها وجود دارد؟"

کیانی در ادامه با یادآوری این مطلب که این روند باعث ایجاد تناقض خواهد شد، افزود: "تئاتر ما آنقدر طبقه‌بندی و تعریف‌شده نیست که بتوان از درونش این تعاریف را بیرون کشید. در فضایی که ایجاد می‌شود همه کارگردانان و گروهها مدعی می‌شوند باید در سالنی خاص اجرا بروند. هنوز یک معیار و ترازوی سنجش دقیق برای تئاتر ما وجود ندارد. درفضای هویت‌بخشی به تالارها این تناقض‌ها گریزناپذیرند و به وجود خواهند آمد."

این هنرمند تئاتر تنها راه از بین بردن تناقض‌ها را هویت‌بخشی خود کارگردانان و گروههای نمایشی و سابقه کاری آنها به صورت کارشناسی عنوان کرد و گفت: "خود کارگردانان و گروه باید از نظر جایگاه هویت‌بخشی شوند و اگر زمان و مکان اجرای نمایشی از بالا بدون مشورت و هماهنگی با کارگردانان و گروهها تصویب شود، اعتراض گروهها را در پی خواهد داشت."

محمد یعقوبی یکی دیگر از نمایشنامه‌نویسان و کارگردانان مطرح تئاتر هم این اتفاق را جالب دانست، ولی متذکر شد که ارزشگذاری روی سالن‌ها اشتباه است.

محمد یعقوبی

وی گفت: "نباید ارزشگذاری روی سالن‌ها انجام شود تا سالن‌ها برای گروههای اجراکننده دارای تفاوت در عقد قراردادهای مالی توسط شورای ساخت باشند و اگر قرارداد مالی برای هر سالن برابر نباشد، همه می‌خواهند در یک سالن خاص اجرا بروند. به نظر من هر چهار سالن مجموعه تئاتر شهر سالن‌های مهمی هستند و در واقع مهم این است کاری که در آنها اجرا می‌شود ارزش‌های خود را نشان دهد."

نویسنده و کارگردان نمایش "ماه در آب" در ادامه تعداد نمایش‌های متقاضی اجرا را بیش از سالن‌های فعلی دانست و داشتن سالن‌های کافی را بستری لازم و مناسب برای اینگونه تقسیم‌بندی وهویت‌بخشی عنوان کرد.

یعقوبی در پایان خاطرنشان کرد: "تعاریفی که در هویت‌بخشی به تالارها استفاده می‌شود توقعات را بالا می‌برد. باید به شرایط و روند تولید کارها بیشتردقت شود."