به گزارش خبرنگار مهر، دکتر تقی ترابی صبح امروز در همایش تأملی بر دوره های دکتری تخصصی در ایران در دانشگاه پیام نور با اشاره به آمارهای موجود در دو سال تحصیلی متوالی 82 و 83 افزود: 3 هزار و 450 نفر دانشجوی دوره های دکتری تخصصی در دانشگاه ها برای سال تحصیلی 84-1383 در بخشهای دولتی و غیر دولتی جذب شده اند و در مجموع حدود 17 هزار نفر در این دوره ها مشغول به تحصیل هستند که سهم دانشگاه های غیر دولتی از این تعداد، 3 هزار نفر است. همچنین در سال تحصیلی 83-1382 تعداد 2 هزار و 500 نفر از دانشگاه های کشور در دوره های دکترای تخصصی فارغ التحصیل شده اند که سهم دانشگاه های غیر دولتی از این تعداد 300 نفر است.
وی اضافه کرد: وجود این تعداد دانشجوی دوره های دکترا امیدوار کننده است اما دو موضوع دراین زمینه نگران کننده به نظر می رسد. در واقع مشخص نیست که چه تعداد از فارغ التحصیلان در آینده بتوانند در سیستم اقتصادی کشور نقش موثری ایفا کنند. منظور از سیستم اقتصادی کل جامعه اقتصادی کشور است که بخشهای علمی را نیز می پوشاند .
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص آسیب شناسی آموزش عالی و دوره های دکترای تخصصی در کشور یاد آور شد: آموزش عالی کشور در دوره قبل از انقلاب اسلامی دارای جمعیتی در حدود 150 هزار نفر بود و این جمعیت در حال حاضر به حدود 3 میلیون نفر رسیده است. بیش از نیمی از این جمعیت در دانشگاههای غیر دولتی تحصیلی می کنند و همین امر نشان دهنده یکی از مهمترین اقدامات کشور در زمینه خصوصی سازی محسوب می شود .
وی اظهار داشت: آموزش عالی کشور از مسایل عدیده ای رنج می برد که طی سالیان متعدد مانع رشد و بالندگی آن شده است . اولین آسیب از نظام آموزش و پرورش ناشی شده است که ورودی های سیستم آموزش عالی را تامین می کند . وجود نظام های گوناگون در داخل آموزش و پرورش ، مدارس کهنه و استیجاری ، وجود مدارس متعدد با عناوین نمونه ، غیر انتفاعی ، شبانه و ... کتاب های درسی پرحجم و ناهمگون و کادر وسیع این نظام در مجموع موجب شده است که حاصل کار مدارس تنها به زحمات بی دریغ و شبانه روزی اما منفرد تعدادی انسان شریف در قالب معلم یا کادر مدرسه محدود شود و نخبگانی که ازاین سیستم بیرون می آیند نه حاصل یک برنامه ریزی دقیق بلکه ماحصل کار فردی دانش آموزان ومعلمان و کادر تعدادی از مدارس باشد .
ترابی آسیب دیگر نظام آموزش عالی را متشکل از عوامل گوناگون دانست و افزود: غیر قابل انعطاف بودن نظام علمی کشور و عدم انطباق با تحولات جهانی، بحث و برنامه ریزی برای تصدی گری به جای اشتیاق به تقسیم وظایف و مدیریت پویا، غلبه فضای اداری بر فضای علمی در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و اتکا به آموزش های کلاسیک به جای اشتیاق به ورود به عرصه های جدید مهمترین آسیب های نظام آموزش عالی را تشکیل می دهند.
وی همچنین از کمیت گرایی به منظور بالا بردن نمودار رشد به جای ایجاد مبانی و زیرساخت ها، برنامه ریزی و بنابراین بی نتیجه شدن تصمیم گیری ها و مقاومت در مقابل تغییرات و قطع ارتباط مراکز تصمیم گیری با دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی به عنوان دیگر آسیب هایی که نظام آموزش عالی را تهدید می کند، نام برد.
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی تأکید: دوره های دکترا باید خصوصیات دقیقی داشته باشند که از جمله این خصوصیات می توان به انتخاب دقیق افراد در دوره دکتری، آموزش مناسب و کارآزموده شدن در جریان تحصیل، فراهم شدن زمینه امکان جذب این افراد در مکانهایی که به وجود آنها نیاز است، طولانی شدن مدتی که در اختیار سیستم قرار می گیرند اشاره کرد.
وی افزود: افرادی که در دوره های دکترا تحصیل می کنند باید به تولید علم کشور کمک کنند، منشا تحولات بعدی در عرصه های علمی و تحقیقاتی شوند، بتوانند دانشجویان نسل های بعدی را هدایت کنند و به عنوان مجموعه ای از بازخوردهای سیستم آموزش عالی کشور عمل کرده و روند آن را در آینده اصلاح کنند.
ترابی پیشنهاد کرد : نظام آموزش عالی و به تبع آن دوره های دکترا می باید از طریق درک روند جهانی شدن و توسعه فناوری های نوین اطلاعاتی وارتباطی اصلاح شود و دانشگاه های کار آفرین ، آموزش مادام العمر شهروندان به عنوان اصول اساسی در اصلاح آموزش عالی مد نظر قرار گیرد .
وی تأکید کرد: توسعه علمی باید در درون توسعه اقتصادی کشور نگریسته شود .اگر در اغلب موارد اخذ مدارک بالاتر توسط افراد به دلیل افزایش جایگاه اقتصادی واجتماعی آنها صورت می گیرد نی توان مردم را در این زمینه مقصر دانست که چرا ارزش واعتبار مدارک علمی به جایگاه اقتصادی صاحبان آنها وابسته شده است .
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی یاد آور شد: اصلاح سیستم اقتصادی می تواند موجب سرمایه گذاری بخشها و بنگاه های اقتصادی در آموزش عالی و بخصوص ارتقاء سطح دانش فارغ التحصیلان دانشگاه ها شود و چرخه اقتصادی با استفاده از سیستم های باز و پذیرش روند جهانی شدن اصلاح شود تا مراکز صنعتی و بنگاه های اقتصادی بتوانند تربیت تعدادی از تخصص های مورد نیاز خود را به دانشگاه ها سفارش داده و هزینه های تحصیل آنها را تقبل کنند.این موضوع بخصوص برای دوره های دکترای تخصصی بسیاراهمیت دارد.
وی ضرورت تعامل دانشجویان و اساتید با خارج از کشور را مورد تأکید قرار داد و گفت: گسترش دوره های مشترک ، گذراندن برخی از دروس دوره های دکترا در دانشگاه های معتبر خارجی ، گسترش فرصتهای مطالعاتی اساتید و دانشجویان دکترا در دانشگاه های معتبر و مواردی از این نوع می تواند به عنوان بازخوردی برای اصلاح سیستم آموزش عالی و بخصوص دوره های دکترای تخصصی تلقی شود.
ترابی اصلاح آموزش زبان های خارجی و بخصوص انگلیسی در دانشگاه ها برای تسهیل ارتباطات خارجی دانشگاهیان و بخصوص دانشجویان دوره های دکترا تخصصی را بسیار مهم تلقی کرد و گفت: آموزش روشهای تحقیق در حوزه های مختلف علمی، مقاله نویسی، استخراج اطلاعات از رساله ها و تبدیل آنها به کتاب و مقاله ( به زبانهای فارسی و انگلیسی ) موجب خواهد شد تا تعاملات دانشگاهیان با خارج از افزایش یابد .
وی خاطرنشان کرد: اولویتهای تحقیقاتی کشور از درون برنامه های توسعه اقتصادی کشور استخراج شوند تا بتوان این اولویتها را در اختیار دانشجویان دوره های دکترا قرار داد . به این ترتیب تعاملی مثبت میان مراکز توسعه اقتصادی و توسعه علمی به وجود خواهد آمد .
نظر شما