خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - سمیه خمارباقی: معامله قرن اصطلاحی جدید در تحولات سیاسی خاورمیانه است که سال ۲۰۱۸ میلادی از سوی دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در راستای روند سازش میان تشکیلات خودگردان فلسطین و رژیم صهیونیستی مطرح شده است.
در این طرح، اسرائیل در ازای کسب امتیازاتی فراتر از تعهدات قبلی سازمان آزادیبخش فلسطین و قطعنامه‌های شورای امنیت و الحاق بخش‌هایی از مناطق اشغال شده به خاک خود، با تشکیل دولت مستقل فلسطین موافقت می‌کند.
ترامپ و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل از «معامله قرن» رونمایی کرده اند. طرحی که ترامپ معتقد است بهترین، عملیاتی ترین و عینی‌ترین طرح برای صلح فلسطین و اسرائیل است؛ چرا که طرح‌های قبلی خیالی بوده‌اند. او مدعی بود که این طرح منافع اسرائیل و فلسطین را همزمان تأمین خواهد کرد. بر همین اساس خبرنگار مهر با «طلال عتریسی» رئیس مرکز منطقه‌ای و مطالعات سیاسی اجتماعی دانشگاه لبنان گفتگو کرده است که شرح آن از نظر می‌گذرد.
*در شرایطی که معامله قرن از سوی دونالد ترامپ رونمایی شده است، در عرصه سیاسی ما شاهد هستیم برخی کشورهای عربی به عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی روی آورده اند و این به معنای نابودی تمامی راه حل های پیشین برای حل و فصل قضیه فلسطین از جمله راه حل دودولتی است، نظر شما دراین خصوص چیست؟
اعلام معامله قرن از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا یعنی پایان مذاکره درخصوص راه حل دودولتی برای حل و فصل مناقشه فلسطین زیرا معامله قرن به معنای استیلای اسرائیل بر اغلب اراضی کرانه باختری و انتقال شماری از فلسطینی ها به غور اردن و سیطره بر این منطقه و نیز صحرای سیناء در مصر است. توطئه معامله قرن یعنی کوچاندن فلسطینی ها از سرزمین خود و بقای اسرائیل به عنوان یک دولت یهودی صرف و یکدست، به طوری که فلسطینی ها در آوارگی باقی بمانند و حق بازگشت به داخل فلسطین را نداشته باشند. بنابراین پروژه راه حل دودولتی به عنوان دولتی فلسطینی در کرانه باختری و نوارغزه پایان یافته است و در نتیجه دیگر مجالی برای مذاکره درباره حل و فصل قضیه فلسطین باقی نمی ماند.
برخی کشورهای عربی که به عادی سازی روابط با اسرائیل روی آورده بودند و به ویژه برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس خود شریک معامله قرن هستند چرا که این کشورها خواهان پایان بخشیدن به قضیه فلسطین هستند. در معامله قرن، بندی وجود دارد که می گوید جنبش های حماس و جهاد اسلامی باید سلاح هایشان را تحویل دهند و در واقع خلع سلاح شوند. این یعنی اینکه معامله قرن به دنبال اتمام عملیات مقاومت فلسطین است. برخی کشورهای عربی که در مسیر عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی هستند بر این باور هستند که رابطه با تل آویو به منزله منبع قدرت آنها در مواجهه با ایران است، به همین منظور باید قضیه فلسطین و مقاومت پایان یابد. لذا دونالد ترامپ در موضوع معامله قرن به کشورهای حاشیه خلیج فارس اعتماد کرد چرا که به خوبی می داند این کشورها معامله قرن را تایید می کنند و هرگز در برابر آن اعتراضی نخواهند داشت.
*برخی کشورهای عربی همچون امارات و عربستان معامله قرن را محکوم نکرده اند و برخی دیگر نیز تنها به محکوم کردن اکتفا کرده اند، خطرات اینگونه اقدامات را چه می دانید؟
طبعاً موضع کشورهای عربی دربرابر معامله قرن متفاوت است، مثلاً برخی کشورها اعلام کرده اند که موضوع فلسطین و معامله قرن را در راس امور خود قرار داده اند و آن را بررسی خواهند کرد، برخی کشورها و سازمانهای مردم نهاد در جهان عرب و نیز پارلمان های عربی به شکل قوی با آن مخالفت کرده اند. اما از طرف دیگر بعضی کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز به طور واضح و آشکار معامله قرن را رد نکرده اند و با آن مخالفتی نکرده اند و امور را به حال خود رها کرده اند. مخاطرات این قرارداد ننگین (معامله قرن) برای فلسطینی ها بسیار است و آن پایان بخشیدن به قضیه فلسطین، مقاومت فلسطین و حق بازگشت آوارگان فلسطینی است.
معامله قرن به دنبال حذف قضیه فلسطین است لذا با پیشنهادات و وعده های مالی به فلسطینی ها به دنبال تحقق این موضوع است. در این معامله با امتیازات اقتصادی سعی بر این است که فلسطینی ها از حقوق مشروع خود چشم پوشی کنند لذا فلسطینی ها بیش از بقیه از معامله قرن آسیب خواهند داد و ضرر خواهند کرد.
*به نظر شما بهترین راه مقابله با معامله قرن چیست و جهان عرب و اسلام برای مقابله با آنچه اقداماتی باید انجام دهند؟
بهترین راه برای ممانعت از اجرای معامله قرن، پیش از هر چیزی اتحاد و وحدت فلسطینی ها است. فلسطینی ها باید همانطور که اکنون در برابر معامله قرن با یکدیگر متحد هستند، وحدت خود را حفظ کنند. در حال حاضر این وحدت وجود دارد زیرا طرف فلسطینی در حین تدوین معامله قرن حضور نداشته است و به عنوان یک طرف در نظر گرفته نشده است. این قرارداد میان دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو و با تایید برخی کشورهای عربی طراحی و تدوین شده است و فلسطینی ها در آن حضور نداشته اند. بنابراین وحدت گروه های فلسطینی و آحاد ملت فلسطین مهمترین مانع اجرای معامله قرن است.
نکته دیگر اینکه ملت فلسطین باید به انتفاضه ادامه دهد و اسرائیل را در وضعیت نگرانی و احساس ناامنی قرار دهد به گونه‌ای که تل آویو دریابد معامله قرن برای امنیت و ثبات آن گران تمام خواهد شد. از سوی دیگر مواضع کشورهای عربی و اسلامی نیز در اعلام مخالفت با معامله قرن بسیار مهم است چرا که حمایت از ملت فلسطین به شمار می‌رود. کشورهای عربی و اسلامی نیز باید در برابر آمریکا موضعی اتخاذ کنند. به عنوان مثال این کشورها باید کالاهای آمریکایی را تحریم کنند و به قطع روابط دیپلماتیک بیندیشند به طوری که این موضوع که آمریکا در تدوین ارائه معامله قرن دچار خطای فاحش شد، برجسته شود. با این حال نمی دانیم آیا کشورهای عربی به اتخاذ چنین اقداماتی روی خواهند آورد یا تنها به صدور بیانیه هایی اکتفا خواهند کرد لذا در حال حاضر برای مقابله با معامله قرن، تنها به ملت فلسطین می توان اعتماد کرد که اسرائیل را در معرض احساس ناامنی و بی ثباتی قرار دهد، مسئله ای که به نظر من معامله قرن را با شکست مواجه خواهد کرد.
۱۹:۵۱ - ۱۳۹۹/۰۱/۱۹
نظر شما