براساس ماده 16 قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی مصوب تیرماه 1346 ترخیص مواد غذایی، بهداشتی یا آرایشی از گمرک به هر شکل و کیفیت به منظور بازرگانی یا تبلیغاتی با رعایت مقررات عمومی علاوه بر دارا بودن گواهی بهداشتی و قابلیت مصرف از کشور مبدأ مستلزم تحصیل پروانه ورود از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و واردکننده نیز مکلف است برای تحصیل پروانه مزبور فرمول مواد و همچنین موادی که برای نگاهداری به آنها اضافه شده به وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تسلیم نماید.
هم‌اکنون معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مجری صدور پروانه ورود شکر به کشور براساس ماده 16 قانون فوق‌الذکر است. براساس مقررات صادرات و واردات شکر تصفیه نشده از نیشکر و یا چغندرقند مشمول 4 درصد حقوق ورودی است و سود بازرگانی آن از اردیبهشت ماه سال 1385 صفر شده است. همچنین شکر تصفیه نشده از چغندر نیز مشمول 4 درصد حقوق ورودی و سود بازرگانی آن از ابتدای سال 85 صفر است.
براساس مقررات صادرات و واردات شکر تصفیه شده مشمول 10 درصد حقوق ورودی است و سایر شکرها غیر از آنچه توضیح داده شد، نیز مشمول 10 درصد حقوق ورودی می‌باشند. البته این امر تشویق درستی است که بجای شکر تصفیه شده شکر خام وارد کشور شد و تصفیه آن در داخل انجام شود تا موجب اشتغال بیشتر و یا پایدارتر شود.
لازم به ذکر است که براساس بند 3 مندرجات ذیل یادداشت فصل 17 حقوق ورودی شکر خام و تصفیه شده به میزان مصوب شورای اقتصاد و جهت طرح سهمیه‌بندی دولتی مشمول 4 درصد ارزش می‌باشد.
همچنین شکر در فهرست کالاهای قابل ورود توسط دارندگان کارت مبادلات مرزی یا تعاونی‌های مرزنشینان قرار دارد. به گونه‌ای که مطابق با ماده 17 آئین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات دارندگان کارت مبادلات مرزی یا شرکت تعاونی آنان مجازند کلیه کالاهایی را که صادرات آنها مجاز است یا با صادرات آنها موافقت کلی شده است، با رعایت سایر مقررات صادر کرده و در مقابل بدون اخذ مجوزهای مقرر در جدول مقررات صادرات و واردات به میزان سهمیه تعیین شده از طرف شورای ساماندهی مبادلات مرزی اقدام به واردات کالاهای مجاز نمایند.
مطابق با این ماده (17) قند و شکر جمعاً 30 کیلوگرم برای هر نفر در سال با معافیت 38 درصد از پرداخت سود بازرگانی مجاز است و این مقدار برای مرزنشینان و تعاونی آنان مشمول تخفیفات گمرکی می‌باشد. البته براساس مصوبه شورای ساماندهی مبادلات مرزی و تعاونی مرزنشینان خارج کردن کالا از محدوده استان محل سکونت آنها ممنوع و برای خروج می‌بایست مجوزهای لازم را از شورای ساماندهی مبادلات مرزی اخذ و نسبت به پرداخت مابه‌التفاوت معافیت حقوق ورودی از گمرک مبادرت نمایند.
حقوق ورودی شکر در سال 1384
در آبان‌ماه سال 1384 حقوق ورودی شکر خام 130 درصد و شکر سفید 150 درصد تعیین شد. در تاریخ 9/9/1384 بنابر تصویب نامه شماره 49108/ت 34108 هـ حقوق ورودی شکر خام 34 درصد و شکر سفید 54 درصد تعیین شد. در 1/11/84 نیز اصلاحیه‌ای درخصوص تعرفه واردات شکر به تصویب هیأت وزیران رسید. براساس این تصویب‌نامه که به شماره 69906/ت34338 ک تصویب شد، حقوق ورودی برای شکر خام 5 درصد و برای شکر سفید 20 درصد تعیین گردید. باتوجه به توضیحات ارائه شده همانگونه که اشاره شد، از اردیبهشت ماه سال 85 حقوق ورودی شکر تصفیه نشده (خام) از نیشکر یا از چغندر 4 درصد و حقوق ورودی شکر (شکر سفید) 10 درصد بود.
واردات شکر در سال 1384 و 1385
در سال 1384 مقدار 707 هزار و 114 تن شکر به ارزش 197 میلیون و 380 هزار دلار وارد کشور شد. از این میزان واردات 628 هزار و 896 تن و به ارزش 177 میلیون و 256 هزار دلار به شکر تصفیه نشده (خام) اختصاص داشت.
همچنین در سال 1384 به مقدار 78 هزار و 218 تن شکر تصفیه شده (سفید) به ارزش 20 میلیون و 124 هزار دلار وارد کشور شد. سال گذشته نیز در مجموع 2 میلیون و 481 هزار و 387 تن شکر به ارزش 998 میلیون و 435 هزار دلار وارد کشور شد.
از مجموع کل واردات شکر در سال گذشته یک میلیون و 805 هزار و 705 تن به ارزش 690 میلیون و 777 هزار دلار به شکر تصفیه نشده (خام) اختصاص داشت که بدیهی است به دلیل محدودیت چغندرقند، کارخانجات تولیدکننده مواد قندی مدت محدودی تولید دارند و تصفیه شکر خام وارداتی فرصتی است که این واحدها قادرند از ماشین‌آلات و تأسیسات خود بیشتر بهره‌برداری نمایند.
سهم شکر تصفیه شده (سفید) نیز از کل واردات شکر در سال گذشته 675 هزار و 681 تن و به ارزش 307 میلیون و 657 هزار دلار بود.
ده وارد کننده عمده شکر در سال 84
بیشترین حجم از واردات شکر در سال 1384 توسط شرکت ب.د.ا وارد کشور شد. به طوری که این شرکت 627 هزار و 563 تن شکر به ارزش 176 میلیون و 936 هزار دلار وارد کشور کرد.
آمار مقایسه‌ای واردات شکر نشان می‌دهد، 7/88 درصد از کل وزن و حدود 6/89 درصد از کل ارزش واردات شکر در سال 1384 به شرکت ب.د.ا اختصاص دارد و توسط بخش دولتی وارد شد و مابقی آن توسط اشخاص حقوقی و حقیقی وارد شد. بررسی آماری نشان می‌دهد پس از شرکت ب.د.ا که بیشترین حجم از شکرهای وارداتی را به خود اختصاص داد.
شرکت‌های تعاونی مرزنشین به ترتیب رتبه‌های دوم تا دهم را به خود اختصاص داده‌اند، به طوریکه شرکت تعاونی مرزنشینان خ.ش.ی با 5 هزار و 342 تن واردات شکر در رتبه دوم قرار دارد. ارزش این مقدار واردات شکر توسط این شرکت یک میلیون و 312 هزار دلار بود. از مجموع کل واردات شکر در سال 1384 مقدار 646 هزار و 920 تن به ارزش 181 میلیون و 724 هزار دلار به ده واردکننده عمده اختصاص دارد. در مجموع ده واردکننده عمده 5/91 درصد از وزن و حدود 1/92 درصد از ارزش کل واردات شکر در سال 1384 را به خود اختصاص داده‌اند.
ده واردکننده عمده شکر در سال 1385
با بررسی آماری درمی‌یابیم واردات شکر در سال گذشته نسبت به سال 1384 به لحاظ وزن 9/250 درصد و از لحاظ ارزش 8/405 درصد رشد داشته است. به طوریکه کشورمان سال گذشته یک میلیون و 774 هزار و 273 تن شکر به ارزش 801 میلیون و 505 هزار دلار بیش از سال قبل از آن (1384) وارد کرده است.
بیشترین حجم از واردات شکر در سال گذشته به لحاظ وزن و ارزش به شرکت ب.د.ا اختصاص دارد. این شرکت 961 هزار و 406 تن شکر وارد کرد و 7/38 درصد از کل وزن و 1/38 درصد از ارزش کل واردات شکر در سال گذشته را به خود اختصاص داد که 380 میلیون و 431 هزار دلار می‌باشد. م.م.ک دیگر واردکننده عمده شکر است که با واردات 169 هزار و 910 تن شکر به ارزش 81 میلیون و 437 هزار دلار در رتبه دوم قرار گرفت.
در سال 1385 ده واردکننده عمده شکر در مجموع یک میلیون و 725 هزار و 88 تن شکر به ارزش 691 میلیون و 832 هزار دلار وارد کشور کردند. براساس آمار مقایسه‌ای واردات شکر در سال 1384 شرکت‌های تعاونی مرزنشین رتبه‌های دوم تا دهم را در بین واردکنندگان عمده به خود اختصاص داده بودند اما در سال گذشته باتوجه به کاهش سود بازرگانی به صفر درصد هیچ کدام از شرکت‌های تعاونی جزء ده واردکننده عمده شکر قرار نگرفتند و جای خود را به دیگر افراد حقیقی و حقوقی دادند که جای تأمل دارد.
شایان ذکر است در سال گذشته همانند سال 1384 حدود 172 شرکت تعاونی مرزنشین اقدام به واردات شکر کردند اما هیچ کدام جزء عمده‌ترین واردکنندگان شکر جای نگرفتند. در عوض با کاهش تعرفه واردات شکر در سال گذشته تعداد اشخاص حقیقی و حقوقی واردکننده شکر از 37 در سال 84 به 84 شخص در سال 1385 افزایش یافته است و بخش خصوصی رتبه‌های دوم تا دهم عمده‌ترین واردکنندگان شکر را به خود اختصاص داده‌اند.
جالب توجه اینکه در بین عمده‌ترین واردکنندگان شکر در سال گذشته یک شرکت نفتی نیز به چشم می‌خورد که جای تأمل دارد و رابطه آن می‌تواند مورد بررسی پژوهشگران قرار گیرد. این شرکت جزء ده واردکننده عمده شکر است. رتبه بیست و چهارم نیز به یک شرکت نخ‌ریسی اختصاص دارد.
عمده ترین کشورهای صادرکننده شکر به ایران
برزیل عمده‌ترین صادرکننده شکر به ایران در سال 1384 بود. این کشور مقدار 403 هزار و 63 تن شکر به ارزش 116 میلیون و 357 هزار دلار به ایران صادر کرد.
پس از برزیل کشور استرالیا قرار دارد. این کشور نیز در سال 1384 مقدار 107 هزار و 500 تن شکر به ارزش 27 میلیون و165 هزار دلار به کشورمان صادر کرد. پس از آن امارات متحده عربی با صادرات 77 هزار و 333 تن و به ارزش 19 میلیون و 838 هزار دلار، آفریقای جنوبی با صادرات 77 هزار تن به ارزش 19 میلیون و 332 هزار دلار و انگلستان با 40 هزار تن و به ارزش 14 میلیون و 82 هزار دلار قرار گرفتند.
در مجموع 704 هزار و 896 تن شکر به ارزش 196 میلیون و 775 هزار دلار شکر در سال 1384 از طریق پنج کشور برزیل، استرالیا، امارات متحده عربی، آفریقای جنوبی و انگلستان وارد کشورمان شد. 5 کشور مذکور حدود 7/99 درصد از ارزش و حدود 7/99 درصد از وزن کل شکر وارداتی به کشور در سال 84 را به خود اختصاص دادند.
براساس این گزارش بلژیک، ترکیه، ایتالیا و بحرین از دیگر کشورهای عمده صادرکننده شکر به ایران در سال 84 بودند.
در سال 1385 نیز در مجموع شکرهای وارداتی به کشور 2 میلیون و 253 هزار و 987 تن به ارزش 899 میلیون و 909 هزار دلار از طریق پنج کشور امارات متحده عربی، برزیل، انگلستان، سوئیس و آفریقای جنوبی وارد کشورمان شد.
امارات متحده عربی با صادرات 739 هزار و 51 تن به ارزش 304 میلیون و 11 هزار دلار رتبه نخست عمده‌ترین صادرکننده شکر به ایران را کسب کرده است. برزیل نیز با 563 هزار و 469 تن در رتبه دوم قرار دارد. سال گذشته انگلستان نیز با صادرات 420 هزار و 100 تن شکر به ایران جایگاه سوم را در بین عمده‌ترین صادرکنندگان شکر به ایران کسب کرده است. همچنین میزان واردات شکر به کشورمان از سوئیس به میزان 379 هزار و 160 تن و از آفریقای جنوبی 152 هزار و 206 تن بوده است که در رده‌های چهارم و پنجم عمده‌ترین صادرکنندگان شکر به ایران قرار گرفتند.
براساس این گزارش استرالیا که در سال 84 جز دومین کشور صادرکننده شکر به ایران بود در سال 85 با صادرات 120 هزار تن و به ارزش 63 میلیون و 799 هزار دلار در رتبه ششم قرار گرفت. پس از آن آلمان، ترکیه، بلژیک، فرانسه، تایلند، عربستان سعودی، مالزی، آذربایجان، بحرین و کویت جزء عمده‌ترین صادرکننده شکر به ایران بودند.
عمده‌ترین تولیدکنندگان شکر وارداتی ایران
بیشترین مقدار از شکر وارداتی ایران در سال 1384 محصول کشور برزیل بود، به طوری که 443 هزار و 63 تن از کل وزن شکر وارداتی در کشور برزیل تولید و به ایران صادر شده است. ارزش این مقدار واردات شکر 130 میلیون و 439 هزار دلار بود. در این سال استرالیا با 107 هزار و 500 تن، آفریقای جنوبی با 77 هزار تن، آلمان با 31 هزار و 534 تن و امارات متحده عربی با 20 هزار و 478 تن در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
این گزارش حاکیست، در حالی که کشور امارات متحده عربی در جدول عمده‌ترین کشورهای صادرکننده شکر به ایران براساس کشورهای مبدأ با صادرات 77 هزار و 333 تن در رتبه سوم صادرکننده شکر به کشورمان قرار گرفت اما در جدول بررسی کشورهای عمده تولیدکننده شکر تنها با 20 هزار و 478 تن در رتبه پنجم قرار گرفت. همچنین در سال 84 کشورهای فرانسه، فنلاند، سوئد، لهستان، هند و ژاپن جزو کشورهایی قرار گرفتندکه تولیدات شکر آنها به ایران صادر شده است اما در جدول کشورهای عمده واردکننده شکر به ایران براساس کشور مبدأ قرار نگرفته به عبارتی دیگر شکر تولیدی این کشورها از مبدأ کشور دیگری به ایران وارد شد.
در سال 1384 در مجموع 679 هزار و 576 تن شکر وارداتی به ارزش 190 میلیون و 24 هزار دلار محصول پنج کشور برزیل، استرالیا، آفریقای جنوبی، آلمان و امارات متحده عربی بود.
در سال 1385 نیز از مجموع کل واردات شکر 2 میلیون و 235 هزار و 884 تن و به ارزش 887 میلیون و 190 هزار دلار محصول پنج کشور برزیل، آفریقای جنوبی، امارات متحده عربی، استرالیا و آلمان بود. برزیل با یک میلیون و 585 هزار و 942 تن شکر به ارزش 611 میلیون و 300 هزار دلار عمده‌ترین تولیدکننده شکر وارداتی ایران در سال 1385 بود. پس از برزیل، کشورهای آفریقای جنوبی با 293 هزار و 748 تن به ارزش 119 میلیون و 382 هزار دلار، امارات متحده عربی با 133 هزار و 824 تن به ارزش 56 میلیون و 363 هزار دلار، استرالیا با 120 هزار تن به ارزش 53 میلیون دلار و آلمان با 102 هزار و 370 تن و به ارزش 47 میلیون و 144 هزار دلار در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
براساس این گزارش در سال گذشته کشورهای فرانسه، تایلند، بلژیک، ترکیه، انگلستان، هند، عربستان سعودی، هلند، لهستان، ایتالیا، فنلاند، مالزی، سوئد، آذربایجان، آرژانتین و گواتمالا از دیگر کشورهای عمده‌ای بودند که شکرهای تولیدی این کشورها وارد ایران شده است.
همچنین در سال 1384 بیشترین حجم از شکر از طریق گمرک شهید رجایی وارد کشورمان شده است. به طوریکه 547 هزار و 279 تن شکر به ارزش 152 میلیون و 82 هزار دلار از طریق گمرک شهید رجایی وارد کشور شد. گمرک بوشهر با 52 هزار و 113 تن و به ارزش 13 میلیون و 236 هزار دلار، گمرک چابهار با 41 هزار و 500 تن و به ارزش 11 میلیون و 115 هزار دلار و پس از آن گمرک بندر امام خمینی(ره) با انجام تشریفات گمرکی مربوط به ترخیص 40 هزار تن شکر به ارزش 14 میلیون و 82 هزار دلار و بندر لنگه با 12 هزار و 537 تن و به ارزش 3 میلیون و 407 هزار دلار در رده‌های بعدی قرار گرفتند. در مجموع انجام تشریفات گمرکی مربوط به ترخیص 693 هزار و 430 تن شکر به ارزش 193 میلیون و 922 هزار دلار از طریق پنج گمرک شهید رجایی، بندر امام خمینی(ره)، بوشهر، چابهار و بندر لنگه صورت گرفت.
سال گذشته گمرک بندر امام خمینی(ره) با انجام تشریفات گمرکی یک میلیون و 88 هزار و 427 تن شکر به ارزش 428 میلیون و 285 هزار دلار بیشترین حجم از واردات این محصول را به خود اختصاص داد. پس از آن گمرکات شهید رجایی با انجام تشریفات گمرکی 891 هزار و 49 تن شکر به ارزش 369 میلیون و 832 هزار دلار، بوشهر با 182 هزار و 315 تن به ارزش 69 میلیون و 568 هزار دلار، چابهار با 161 هزار و 585 تن به ارزش 59 میلیون و 689 هزار دلار و بندر لنگه با 79 هزار و 322 تن به ارزش 35 میلیون و 705 هزار دلار در رتبه‌های دوم تا پنجم قرار گرفتند. در مجموع در سال گذشته انجام تشریفات گمرکی 2 میلیون و 402 هزار و 699 تن شکر به ارزش 963 میلیون و 80 هزار دلار از طریق پنج گمرک بندر امام خمینی(ره)، شهید رجایی، بوشهر، چابهار و بندر لنگه صورت گرفته است.
صادرات شکر در سال 1384 و 1385
در سال 1384 در مجموع 200 تن شکر به ارزش 159 هزار دلار به خارج از کشور صادر شد که از این میزان 137 تن به ارزش 109 هزار دلار به 5 کشور امارات متحده عربی، ایالات متحده آمریکا، ژاپن، کانادا و ترکیه بوده است. امارات متحده عربی با 67 تن و به ارزش 43 هزار دلار عمده‌ترین واردکننده شکر از ایران بود. پس از آن ایالات متحده آمریکا با واردات 33 تن شکر و به ارزش 31 هزار دلار و ژاپن با 9 تن شکر و به ارزش 13 هزار دلار قرار دارند.
این گزارش حاکیست، کشورهای کویت، عراق، بحرین، سوئد، انگلستان، گرجستان، موریتانی، قطر، هلند، اتریش، آلمان، دانمارک و رومانی از دیگر کشورهای خریدار شکر ایرانی بودند.
در سال 1385 نیز 457 تن شکر به ارزش 391 هزار دلار به خارج از کشور صادر شد که کویت با واردات 247 تن شکر از ایران به ارزش 257 هزار دلار عمده‌ترین واردکننده این کالا بود. پس از آن کشورهای ایالات متحده آمریکا با 86 تن و به ارزش 65 هزار دلار و عراق با 66 تن و به ارزش 28 هزار دلار، ترکیه با 10 تن و به ارزش 10 هزار دلار و امارات با 9 تن به ارزش 9 هزار دلار در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در مجموع سال گذشته 418 تن شکر به ارزش 369 هزار دلار به پنج کشور کویت، ایالات متحده آمریکا، عراق، ترکیه و امارات متحده عربی صادر شد.
نظر شما