کرونا و فضای آموزشی نوینی که باعث دغدغه‌مندی آینده‌پژوهان است

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - حجت‌الاسلام علی اصغر عطاران طوسی؛ سرخ پوستی با مشاهده بادبان کشتی‌های مهاجم اسپانیایی در افق، آن را به تغییرات عجیب و غریب جوی نسبت داد و به کار خودش ادامه داد. وی در تجارب محدود خود، درکی از کشتی‌های بادبانی نداشت. در نتیجه، مصیبت بر او نازل شد و او را در کام مرگ فرو برد.

نگاهی کوتاه به این داستان عبرت‌انگیز، ما را به یاد وقایع اتفاقیه این روزهای جامعه می‌اندازد. ویروس کرونا، بی‌تردید؛ آموزش را در جهان به نفع نسل جدیدی از آموزش‌ها بر پایه صنعت نوین فناوری‌های مجازی و الکترونیک متحول خواهد کرد. در سایه سنگین این اپیدمی فراگیر، بسیاری از تغییرات در عرصه‌های گوناگون آموزش، اتفاق خواهد افتاد.

محتوای آموزشی از چاپی به دیجیتال تغییر کرد. اساتید، از تکیه بر کتب آموزشی به متون الکترونیک و PDF، از تکالیف و تمرینات نوشتاری به تکالیف آموزشی از راه دور و اعتماد محور، از امتحانات کلاسی به امتحانات آزاد و اُپن بوک و بر پایه هوش مصنوعی و از حضور فیزیکی دانش آموزان و دانشجویان، و نظارت مستمر و چهره به چهره به آزمون‌های حافظه محور روی آوردند.

ابزارهای آموزشی از تخته و وایت برد و گچ و ماژیک به پاورپوینت و نرم افزارهای کلاس آنلاین همچون ادوبی کانکت، اینستاگرام و اسکایپ و… و نیز نرم افزارهای تولید محتوا همچون آیسپرینگ و آرتی کولیت و… کشیده شد.

فضای آموزشی از فضاهای فیزیکی شامل آجر، در و پیکر، حیاط، کلاس، اتاق مدیریت، اتاق اساتید به مدارس هوشمند و مجازی و باز، و چت روم‌ها و ویدئو کنفرانس‌ها و… وارد شده است.

مدیران و کادر آموزشی، از مدیریت‌های بسته به مدیریت‌های باز و از راه دور روی آورده‌اند. کتابخانه ها، از کتابخانه های محدود به کتابخانه های دیجیتال و الکترونیک و قفسه باز تبدیل شده‌اند.

تفریحات و بازهای بین کلاسی به تفریحات و سرگرمی‌های فن آور محور؛ ارتباطات دوستانه با همکلاسی‌ها به ارتباطات فضای مجازی از طریق شبکه‌های اجتماعی و نرم افزارهای ارتباط آنلاین تبدیل شده است.

فعالیت‌های پرورشی، از ارتباط چهره به چهره مربیان با دانش آموزان به نظارت‌های هوشمند، نامحسوس و ارتباط عاطفی و دلی میان مربیان و شاگردان کشیده شده است.

برنامه ریزی آموزشی، از همفکری و جلسات مشورتی حضوری به سوی گفتگوهای آنلاین و ارتباط مجازی با اساتید و مشاوران رفته است. آموزش پول ساز به آموزش‌های رایگان و رقابت محور بدل شد.

باید دست به کار شویم در سایه این تحول عظیم، بسیاری از انگاره‌ها در حوزه سیستم‌های آموزشی جهان فرو می‌ریزد و نسلی کاملاً نو از آموزش با محوریت فناوری‌های هوشمند و الکترونیک و احیاناً با حذف مداخلات چشمگیر بشری، جای آن را خواهد گرفت. خوب یا بد، چنین روزهایی را بی تردید، شاهد خواهیم بود. پس بهتر است دست به کار شویم و برای آن روزهای نه چندان دور، سیستم‌ها را روزآمد کنیم.

موضوعاتی چون اقتصاد آموزش، شبکه ارتباطات، زیرساخت و تجهیزات مخابراتی، فناوری‌های مورد نیاز، ناآشنایی اساتید و معلمان، آشناسازی فرزندان و خانواده‌ها با سیستم‌های نوین، گسستگی ارتباط میان دانش آموزان، مدل‌های نوآمد تفریح و بازی برای فراگیران، فقدان برنامه‌های درسی تعامل محور، امتحانات و آزمون‌های از راه دور، سیستم‌های نظارت و ارزیابی، محتواهای آموزشی مناسب، قوانین کپی رایت و مالکیت معنوی و… تنها بخشی از دل نگرانی‌های آینده پژوهان در عرصه آموزش و تربیت نسل است.

کارشناس حوزه ارتباطات