خبرگزاری مهر – گروه استانها: تغییر سبک زندگی مردم و کاهش مصرف روغن‌های نباتی و گرایش به مصرف روغن‌های گیاهی سبب شده طی سال‌های اخیر توجه به توسعه کشت دانه‌های روغنی تا حدودی افزایش یابد.
استان همدان که از جمله مناطق مستعد تولید محصولات کشاورزی به شمار می‌رود نیز در این زمینه قدم‌هایی برداشته تا جایی که سازمان جهاد کشاورزی استان همدان برای افزایش خوداتکایی در تولید دانه‌های روغنی از جمله کلزا و آفتابگردان، کشت کلزا را با توجه به مزایا و ارزش منحصر به فردش در اولویت کارهای خود قرار داده است.
در میان دانه‌های روغنی مورد نظر برای کشت؛ وضعیت کلزا نسبت به آفتابگردان و گلرنگ بهتر است به طوری که سال زراعی گذشته، چهار هزار و ۲۲۵ هکتار از مزارع کشاورزی به کشت کلزا اختصاص یافت.
کارشناس کشاورزی استان همدان در توضیح ویژگی‌های این دانه روغنی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه کلزا با محیط سازگاری دارد، گفت: کلزا با توجه به نیاز آبی کم، ارزش تناوبی بالا، کنترل علف‌های هرز، استفاده بهینه از رطوبت و بارندگی، مقاومت به سرما، برداشت زود هنگام نسبت به گندم و داشتن ۴۰ درصد روغن بسیار باکیفیت و ۵۷ درصد کنجاله برای تعلیف دام یکی از دانه‌های روغنی با کیفیت و ایده آل محسوب می‌شود.
توجه به توسعه کشت کلزا می‌تواند تحول بزرگی در بخش کشاورزی ایجاد کند
نسرین دانشمند با بیان اینکه توجه به توسعه کشت کلزا می‌تواند تحول بزرگی در بخش کشاورزی ایجاد کند، گفت: دولت از سال ۹۵ در افق ۱۴۰۴ به تدوین برنامه برای خود اتکایی در تولید دانه‌های روغنی پرداخته و حمایت خوبی از تولید کنندگان دانه‌های روغنی به عمل آمد.
وی با بیان اینکه در حالی تلاش برای هدایت کشاورزان به سمت کشت کلزا قوت گرفته بود که قیمت دانه روغنی کلزا نسبت به گندم بیشتر شد و همین موضوع برخی کشاورزان را به سمت کشت کلزا هدایت کرد، گفت: البته اگر کشاورزان گندمکار یک سال در میان دانه‌های روغنی را جایگزین و در تناوب با گندم و جو آبی قرار دهند این اقدام سبب بارورتر شدن زمین و افزایش عملکرد تولید خواهد شد.
این کارشناس کشاورزی با اشاره به آماری از خرید تضمینی کلزا در استان همدان با بیان اینکه سال ۹۵ در استان همدان ۱۴۱۰ تن، در سال ۹۶ حدود ۵۶۹۰ تن و در سال ۹۷ حدود ۸۱۳۱ تن و در سال ۹۸ حدود ۶ هزار تن دانه‌های روغنی به صورت تضمینی از کشاورزان خریداری شده است، گفت: در حالی میزان خرید تضمینی کلزا روند افزایشی به خود گرفته بود که به نظر می‌رسد علاقه کشاورزان به کشت کلزا رو به کاهش می‌رود.
موضوع دلایل کاهش علاقه کشاورزان به کشت کلزا را که جویا می‌شویم پای یک گیاه دیگر به میان می‌آید که توانسته میل و رغبت کشاورزان را متوجه خود کند.
گشنیز گیاه خوش عطری است که به شکل‌های برگ، ساقه و تخم گشنیز استفاده می‌شود و به‌واسطه داشتن ویتامین‌ها و مواد معدنی فراوان سرشار از خواص درمانی است.
گشنیز یک سبزی درمانی و همه‌فن‌حریف است
فواید گشنیز به‌قدری زیاد است که لقب گیاه معجزه‌آسا را به آن داده‌اند چراکه برای کاهش کلسترول، درمان التهاب و مشکلات پوستی و تنظیم فشار خون کاربرد دارد و یک سبزی درمانی و همه‌فن‌حریف است.
نخستین بار گشنیز توسط کشاورزی نهاوندی در استان همدان کشت شده و در حالی که کشت آن سابقه چندان طولانی در نهاوند ندارد اما در چند سال اخیر به دلیل کم آب بر بودن و استفاده حداقلی از سموم شیمیایی و درآمد مناسب مورد توجه کشاورزان قرار گرفته است.
فرماندار نهاوند در همین خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه میزان برداشت گشنیز در هر هکتار طبق پیش‌بینی کارشناسان دو هزار کیلوگرم است، گفت: در حال حاضر ۷ هزار هکتار از مزارع شهرستان نهاوند به کشت گشنیز اختصاص یافته است.
افزایش ۱۰۰ درصدی سطح زیرکشت گشنیز در نهاوند
ناصری با بیان اینکه این رقم نسبت به سال گذشته حدود ۱۰۰ درصد افزایش یافته است، اظهار داشت: سال گذشته سه هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی شهرستان نهاوند به کشت گشنیز اختصاص یافت که امسال به ۷ هزار هکتار رسیده است.
وی با بیان اینکه ۶۵ تا ۷۰ درصد گشنیز تولیدی کشور و ۹۵ درصد گشنیز تولیدی استان همدان توسط نهاوندی‌ها تولید می‌شود، گفت: با این وجود متأسفانه صفر تا ۱۰۰ محصول گشنیز به خاطر نبود صنایع تبدیلی به صورت خام فروخته و از کشور خارج می‌شود.
فرماندار نهاوند با بیان اینکه این رویه در تمام استان‌های کشور وجود دارد و مختصر نهاوند نیست، گفت: گشنیز تولیدی به کشورهای حاشیه خلیج فارس و پاکستان صادر می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نهاوند نیز در خصوص کشت گشنیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: گشنیز یکی از محصولات با اهمیت کشاورزی نهاوند است و به لحاظ کم آب بر بودن مورد توجه کشاورزان قرار دارد.
این گیاه با حداکثر با سه نوبت آبیاری بیشترین تولید را محقق می‌کند و دوره رشد کوتاهی نیز دارد و با این ویژگی‌ها پس از برداشت محصول در مدتی کوتاه زمین آماده کشت محصول دیگری می‌شود که این امتیاز برای کشاورزان قابل توجه است کریم حاج باباعلی افزود: این گیاه با حداکثر با سه نوبت آبیاری بیشترین تولید را محقق می‌کند و دوره رشد کوتاهی نیز دارد و با این ویژگی‌ها پس از برداشت محصول در مدتی کوتاه زمین آماده کشت محصول دیگری می‌شود که این امتیاز برای کشاورزان قابل توجه است.
حاج‌باباعلی در خصوص کشت کلزا در نهاوند نیز اظهار کرد: نهاوند یکی از شهرهای پیشرو تولید دانه روغنی کلزا در سطح استان و کشور است که با تولید این محصول بخشی از نیاز کشور به روغن را تأمین می‌کند.
محصول تولیدی کلزا توسط کارخانه روغن‌کشی نهاوند خریداری می‌شود
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نهاوند گفت: تمام محصول تولیدی کلزا توسط کارخانه روغن‌کشی واقع در این شهرستان خریداری و به‌عنوان محصولی با کیفیت روانه بازار مصرف می‌شود.
یک کشاورز گشنیز کار نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه ۵ هکتار زمین کشاورزی در اختیار دارد، گفت: در حال حاضر چهار هکتار از زمین‌های کشاورزی خود را به کشت گشنیز اختصاص داده‌ام.
این کشاورز افزود: خوشبختانه با توجه به بارندگی‌های صورت گرفته میزان برداشت محصول کشنیز نسبت به سال گذشته عالی است و در هر هکتار حدود دو تا سه تن برداشت خواهیم داشت اما مسئله‌ای که وجود دارد خام فروشی محصول گشنیز است که سود کشاورزان را به جیب دلال سرازیر می‌کند.
گفتگو با کشاورزان گشنیز کار نشان می‌دهد رضایت نسبی از کشت این محصول وجود دارد و شاید بی ربط نباشد اگر گفته شود وقتی شرایط برای کشت گشنیز به صرفه است چرا باید به سمت کشت کلزا رفت.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در همین خصوص با بیان اینکه کشاورزان به دلیل بیشتر بودن قیمت محصولات رقیب مانند گشنیز به‌جای روی آوردن به سمت کاشت محصول کلزا، به سمت کاشت این محصولات رفته‌اند، گفت: برای ترغیب کشاورزان به کشت کلزا خدماتی ارائه شده به طوری که خریدها مناسب انجام می‌شود، بذری که یارانه دارد به کشاورزان داده می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه کشاورزان همدانی کشت گشنیز را به دلیل درآمد زایی بیشتر بر کشت کلزا ترجیح می‌دهند و برای همین موضوع باید کار کارشناسی انجام داد، گفت: بسته‌های حمایتی دولت در قالب‌های مختلف مانند اعلام به موقع خرید، قیمت مناسب و پرداخت سریع، پرداخت تسهیلات بلاعوض، تأمین کود شیمیایی و سموم و تأمین صد درصدی انواع بذر اصلاح شده کلزا سبب شد تا کشت دانه روغنی کلزا هر سال با افزایش سطح کشت نسبت به سال پیش در همدان رونق بگیرد، اما امسال به یکباره کاهش یافت.
حتی اگر همه اقدامات انجام شده برای ترغیب کشاورزان به کشت کلزار را یک جا جمع کنیم باز هم به سود کشت گشنیز نمی‌رسد منصور رضوانی جلال با بیان اینکه حتی اگر همه این اقدامات را جمع کنیم باز هم به سود کشت گشنیز نمی‌رسد، گفت: قیمت خرید هر کیلوگرم گشنیز ۱۳ تا ۱۵ هزار توان و خرید کلزا چهار هزار و ۶۰۰ تومان تا پنج هزار تومان است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به این قیمت‌ها گفت: از سویی حساسیتی که کلزا دارد بیشتر از گشنیز است و دولت خرید آن را انجام نمی‌دهد و در مجموع، محدودیت‌هایی که برای گشنیز وجود دارد خیلی کمتر از است در حالی که گشنیز، یک محصول رقابتی محسوب می‌شود و قیمتی بالا دارد.
رضوانی‌جلال میزان سطح زیرکشت محصول کلزا در همدان طی سال گذشته را سه هزار و ۵۰۰ تا چهار هزار هکتار اعلام کرد و افزود: پیش‌بینی امسال این محصول در حال حاضر مشخص نیست اما تاکنون یک‌هزار و ۷۰۰ تن کلزا را خریداری کرده‌ایم و این روند ادامه دارد.
وی با تاکید بر اینکه قیمت‌ها باید واقع‌بینانه باشد تا بتوانیم در زمینه تولید کلزا مناسب عمل کنیم، گفت: قیمت‌های کشت محصول کلزا مقرون‌به‌صرفه نیست در حالی که خریدها باید با دید حمایتی و به‌صورت تضمینی باشد و در این زمینه، کارهای ترویجی نیز در پیش گرفته شود.
قیمت خرید کلزا در حال حاضر تضمینی است، اما در گشنیز خرید حمایتی وجود ندارد
رضوانی‌جلال با بیان اینکه قیمت خرید کلزا در حال حاضر تضمینی است، اما در گشنیز خرید حمایتی وجود ندارد، عنوان کرد: در گشنیز، دید رقابتی وجود دارد و قیمت آن، تا هر جایی که کشاورزان بخواهند، بالا می‌رود.
آنچه از صحبت‌ها بر می‌آید اینکه گیاه گشنیز یکه تاز بوده و در رقابت با کلزا برنده این میدان شده است اما از آنجایی که یکی از آیتم‌های جهش تولید می‌تواند در افزایش کشت کلزا تعریف شود باید تدابیری اندیشید که کشاورزان برای کشت کلزا متقاعد شوند.
ناگفته پیداست توسعه کشت گیاه دانه روغنی راهبردی کلزا یک ضرورت به شمار می‌آید و شناسایی راهکارهای آموزشی ترویجی برای توسعه آن با توجه به نیاز کشور بسیار مهم است و نباید این ظرفیت را که می‌تواند مانع از وابستگی کشور به کلزای تولیدی خارج باشد نادیده گرفت.
نظر شما