روی سرخ قلعه پرتغالی‌های هرمز سیمانی شد

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ؛ قلعه پرتغالی‌ها در جزیره هرمز ۵۰۰ سال قبل ساخته شد این قلعه تاریخی به دلیل مجاورت با معدن خاک‌های سرخ در طول زمان به رنگ سرخ در آمد اما در واقع از سنگ‌های ریولیت سبز و ساروج ساخته شده بود. این بنای تاریخی یکی از مهمترین جاذبه‌های تاریخی این جزیره است که سال ۹۶ بخشی‌هایی از دیوار جنوبی آن ریزش کرد و قسمت شمالی و سقف آن نیز در معرض خطر قرار داشت.

عباس نوروزی معاون میراث فرهنگی استان هرمزگان سال گذشته درباره طرح مرمتی این بنای تاریخی گفته بود: قرارداد منعقده مربوط به مرمت اضطراری قلعه پرتغالی‌ها برابر با یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است که از منبع اوراق و سر رسید آن (سال ۱۴۰۰) برای شرکت مجری در نظر گرفته شده است.

نوروزی نام این شرکت مجری را یک شرکت مرمتی اعلام کرده بود که در زمینه مرمت بناهای تاریخی فعالیت کرده است. درصورتی که این شرکت در واقع شرکت پیمانکاری است و براساس صورتجلسه مجمع فوق‌العاده آن که اواخر سال گذشته به تأیید اداره کل میراث فرهنگی استان هرمزگان رسید، وظایفی از جمله ساخت کارگاه‌های صنایع دستی و نگهداری پایگاه‌های بافت تاریخی، تأمین نیروهای خدماتی سفر، مرمت اشیای تاریخی، بازنگری اصلاح طرح‌های نوسازی، ساماندهی و ساخت خانه‌های بوم گردی، مرمت بافت‌های فرسوده و … دارد.

این شرکت مرمت قلعه پرتغالی‌ها را نیز در اختیار می‌گیرد ولی به جای استفاده از مصالح بومی از مصالحی استفاده می‌کند که انتقاد کارشناسان را به همراه دارد. در واقع کارشناسان بر این باورند که سیمان جای مصالح بومی را در قلعه پرتغالی‌های هرمز گرفته است و قلعه‌ای که زمانی از سنگ‌های ریولیت سبز و ساروج برای ساخت آن استفاده شده بود، حالا با سنگ ملون و سیمان روی سنگ‌های مرجانی و قدیمی (به اصطلاح) مرمت شده است.

برومند مدیرکل میراث فرهنگی استان هرمزگان در پاسخ به انتقادها درباره رنگ مصالح گفته که این تغییر رنگ به دلیل فرسایش سنگ‌ها بوده و تغییرات محیطی لازم است تا سطح ظاهری نما به سطح قبلی برگردد. این درحالی است که استفاده از سیمان و مصالح نادرست در مرمت بنا مورد انتقاد کارشناسان بوده است نه رنگ آن.

اکنون که رسانه‌ها و کارشناسان نسبت به استفاده از سیمان و مرمت‌های غیراصولی واکنش‌های زیادی نشان داده اند، وزارت میراث فرهنگی از موضوع با خبر شده و نسبت به آن واکنش نشان داده است. هادی احمدی روئینی مدیرکل دفتر احیای بناهای تاریخی گفته است که این اقدامات مورد تأیید نیست و پروژه متوقف است تا وزارت میراث فرهنگی درباره آن تصمیم بگیرد.

احمدی گفته روند انجام این اقدامات طی نشده است. باید ابتدا طرح مرمت این قلعه در استان تهیه و سپس به ستاد ارسال می‌شد و پس از بررسی، در صورت نداشتن مشکل برای اجرا، به استان ابلاغ می‌شد. پس از آن پروانه یا حکم مرمت صادر می‌شود که نشان‌دهنده طی شدن روند استاندارد بررسی طرح است اما متأسفانه طرح مرمت بدون هماهنگی با ستاد انجام شد.

عباس نوروزی معاون میراث فرهنگی هرمزگان هم توضیح داده که این مرمت اضطراری بود از این رو طرح مرمت ارائه نشد چون به منظور رفع خطر انجام شده بود.

اکنون این طرح متوقف شده تا وزارت میراث فرهنگی تیمی را برای بررسی مرمت به جزیره اعزام کند اما سوال اینجاست که آیا برای شرکت خاطی به دلیل آسیب ناشی از مرمت نادرست به بنای تاریخی و ملی خسارتی در نظر گرفته می‌شود یا خیر و یا اینکه چقدر از این اتفاقات توسط اداره‌های کل میراث فرهنگی در استان‌ها می‌افتد که مرمت آثار را به شرکت‌هایی می‌سپارند که تخصصی ندارند و یا عملکرد مناسبی در بناهای تاریخی نداشته‌اند و یا اینکه اصلاً طرح مرمتی را برای تأیید نهایی به وزارتخانه ارسال نمی‌کنند.