روایت قصه پر غصه خبرنگاران/ از دغدغه معیشت تا کم کاری تشکل‌ها

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها، هیفاء پردل: نون و القلم و مایسطرون، این قسم خداوند به قداست قلم است؛ قلمی با آن باید بنویسد، چه در آرامش و چه در خطر!

تقویم که ورق بخورد، ۱۷ مرداد که برسد همه به یاد تکریم خبرنگاران می‌افتند؛ جشنی و مراسمی برای احترام به «خبرنگار». مراسم‌ها می‌گرفتند اما به قول خبرنگارها در این جشن‌ها غریبه مجلس خبرنگاران بودند گویا فرصتی شده تا برخی رخ نمایان کنند! خب خدا را شکر امسال در سایه تاج‌های کرونا، غریبانه ی خبرنگاران برپا نشد و آنها به همان پیام‌های تبریک اکتفا کردند.

اما در این دوران قلم خبرنگار بسیار نوشته از دردهای جامعه اما کم‌تر کسی از درد جامعه خبرنگاری قلم فرسایی کرده است! هرچند خبرنگار روایت گر مسائل و مشکلات مختلفی است که به واسطه قلمش رفع شده یا نشده ولی هنوز که هنوز است روایت قصه پرغصه‌اش را با خودش زمزمه می‌کند.

حالا در روز خبرنگار به سراغ چند تن از خبرنگاران استان قم می‌رویم که سالیانی است در زمینه خبر و آگاهی بخشی موی سفید کرده و غصه‌ها خورده اند.

اعظم حاتمی از بانوان پرتلاش رسانه‌ای است؛ با ۱۵ سال سابقه در عرصه خبر و رسانه است و کارنامه‌ای موفق؛ حاتمی گفت: از سال ۸۳ به طور حرفه‌ای وارد این عرصه شده و کار را از خبرگزاری ایسنا شروع کرده تا جایی که در سال ۸۶ سردبیر این خبرگزاری می‌شود و اکنون عضو هیئت تحریریه شفقنا است.

مهار کرونا با ورود مطلوب رسانه‌های قمی

وی با تاکید بر اینکه خبرنگار باید صادقانه، منصفانه و بدون هیچ پیش داوری خبر را به جامعه منتقل کند، گفت: خبرنگار باید دارای بصیرت و بینش صحیح باشد تا هم درون خود را روشن کند و هم جامعه پیرامون خود را روشنایی بخشد.

عضو شورای اطلاع رسانی استان قم با اشاره به بحران کرونا ادامه داد: جامعه قبل از این بحران با بحران‌های بسیاری از جمله ۸ سال جنگ تحمیلی روبرو بود هرچند در آن دوران مطبوعات کمی داشتیم ولی اخبار صادقانه تر بود؛ در واقع جنگ تجربه خوبی در زمینه اطلاع رسانی در شرایط بحران است که باید از آن بهره گرفت.

حاتمی افزود: رسانه‌ها در موج اول بحران کرونا خوب ظاهر شدند و با دستگاه سلامت همراهی کردند و این همدلی نتیجه خوب کنترل ویروس را در استان به دنبال داشت اما با عبور از موج اول نه تنها مردم بلکه رسانه‌ها نیز به عادی سازی جامعه پرداختند و طوری برخورد کردند که گویی بحران به پایان رسیده و کمتر خبری از فعالیت‌های بیمارستانها و نیروهای جهادی در رسانه‌ها دیدیم.

کم توجهی به جایگاه خبرنگاران زن

حاتمی در بخش دیگری از گفت و گوی خود درباره مشکلات خبرنگاری نی: گفت در قم بانوان پرتلاشی در عرصه خبر و رسانه فعالیت دارند که با توجه به برخی مشکلات این قشر از خبرنگاران جایگاه خوبی ندارند و کم‌تر به کار وحرفه آن‌ها توجه شده است.

وی حضور خبرنگار نماها در بین اصحاب رسانه، عدم استقلال تحریریه، عدم نگاه تخصصی به حرفه خبرنگاری و وجود مافیای خبر را از مشکلات خبرنگاری دانست.

رسانه‌ها بدون مانع مالی پایدار

یکی دیگر از تلاشگران عرصه خبر که از سال ۸۰ با فعالیت در روزنامه ۱۹ دی فعالیت خود را شروع کرد و اکنون مدیر خبرگزاری فارس استان قم و دارای مدرک تخصصی کارشناسی روزنامه نگاری است؛ درباره خبرنگار حرفه‌ای گفت: یک خبرنگار برای حرفه‌ای شدن نیاز به یک پروسه زمانی دارد، خبرنگار باید هم اخلاق حرفه‌ای وهم تخصص حرفه‌ای داشته باشد تنها وقت خود را به نوشتن خبر صرف نکند بلکه به روز باشد و دغدغه شغلی داشته باشد تا موفق شود.

وی یکی از مشکلات خبرنگاری را نبود درآمد پایدار و کافی خبرنگاران دانست و افزود: رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های خصوصی پشتوانه مالی ندارند! رسانه‌ها باید در کنار اهدافی که دارند رویکرد خود را به سمت طرح‌های مالی هدایت کنند نباید متکی به بودجه‌های دولتی باشند و باید به اقتصاد رسانه توجه داشته باشند.

این فعال رسانه‌ای بیان کرد: به دلیل شرایط سخت کاری رسانه‌ها نمی‌توانند نیروی کاری خوب را نگه دارند زمانی که خبرنگار روند خوب حرفه‌ای شدن را طی می‌کند با توجه به مشکلات مالی، رسانه را رها می‌کند

وی تاکید کرد که بحث بیمه خبرنگاران هم هنوز حل نشده است رسانه‌ها باید در کنار پیگیری امور مختلف پیگیر بیمه رسانه‌ای خود باشند.

سوژه یابی، دغدغه مندی مشخصه خبرنگار

باب گفت وگو را با یکی دیگر از پیشکسوتان عرصه خبر بازمی‌کنم؛ از سال ۸۸ واردعرصه خبر شده و نامش محمدرضا قربان زاده است و با فعالیت در یک پایگاه خبری تخصصی علوم اسلامی شروع به کار کرده است و علاقه به حرفه خبر باعث شده تا از ۱۸ سالگی فعالیت در رسانه را لمس کند.

قربان زاده درباره ویژگی یک خبرنگار حرفه‌ای گفت: خبرنگار حرفه‌ای در درجه اول باید اهل مطالعه باشد و اصول و روش‌های سوژه یابی، تنظیم و تدوین خبر، مصاحبه و گزارش را فرا بگیرد. بسیاری از اساتید خبرنویسی می‌گویند که روزنامه نگاران اقیانوسی هستند به عمق یک متر یعنی در همه چیز سر رشته دارند و کمی از آن را می‌دانند. تا زمانی که خبرنگار دایره لغات و اطلاعات عمومی اش پایین باشد، سوژه را نشناسد و نتواند آسان بنویسد، اثرگذاری لازم را نخواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه باید توجه داشت که خیلی وقت‌ها خیلی از خبرنگاران دغدغه دارند، سوژه را هم می‌شناسند اما چون نمی‌توانند آسان بنویسند از نوشتن صرفه نظر می‌کنند، گفت: اگر خبرنگار و حتی رسانه نتواند خود را با تکنولوژی روز مطابقت دهد، اگر نگوییم شکست می‌خورد، باید بگوییم به سختی می‌تواند ادامه دهد.

کم کاری تشکل‌های صنفی و ارشاد

این فعال رسانه‌ای که اکنون مدیر خبرگزاری آریا در استان قم است درباره مشکلات خبرنگاران گفت: در سال ۹۳ در گفت وگو با یکی از پایگاه‌های خبری گفتم که تشکل‌های صنفی آنطور که شایسته است به پیگیری دغدغه‌های مهم خبرنگاران نپرداخته اند و امروز نیز بعد از گذشت سال‌ها مجدد باید عرض کنم که هم چنان کم لطفی‌های دستگاه‌های متولی خبرنگاران از جمله اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و تشکل‌های صنفی به خبرنگاران قمی پابرجاست.

خبرنگاران قمی و خنثی کردن توطئه قم هراسی

قربان زاده با اشاره به رسالت خبرنگاران در بحران کرونا گفت: با شیوع کرونا در کشور موجی از قم هراسی شروع شد در حالی که همه می‌دانند ویروس کرونا از قم شروع نشد، بر همین اساس خبرنگاران قمی دو وظیفه داشتند که اولی آگاهی بخشی به مردم در خصوص این ویروس و راه‌های پیشگیری از آن بود و دومی این که در مقابل موج تخریب قم بایستند که حقیقتاَ همدلی خوبی شکل گرفت و همکاران خبرنگارم رسالت خودشان را در این دو حوزه به خوبی انجام دادند.

وی آفت خبرنگار را چشم بستن بر روی نقاط ضعف نهادها به دلیل درآمد پایین خبرنگاری دانست و افزود: به این معنا که خبرنگار مجبور می‌شود قراردادهای همکاری خبری با برخی از ادارات و نهادها داشته باشد و برای حفظ این قراردادهای ناچیز مجبور می‌شود که چشمان خود را بر ضعف آنها و کم کاری‌هایشان ببندد.

قربانزاده مشکل دیگر ورود بدون سواد برخی افراد به عرصه خبرنگاری و یا نداشتن سواد کافی توسط عده‌ای از خبرنگاران است که موجب می‌شود اعتماد مردم از رسانه‌ها سلب شده و یا کارکرد لازم را نداشته باشند.

آسیب‌های کم سوادی خبرنگار نماها

با خبرنگاری با تجربه که در جشنواره‌های مختلف درخشیده هم صحبت می‌شود؛ این بانوان پرتلاش رسانه‌ای قم، کارش را در سال ۸۱ با باشگاه خبرنگاران آغاز و از سال ۹۰ در خبرگزاری مهر و سرویس پارلمانی روزنامه ۱۹ دی ادامه داده است. فاطمه محمدی رتبه‌های برتر جشنواره‌های مطبوعات استان، جشنواره نوزدهم مطبوعات کشور و مطبوعات منطقه‌ای اصفهان را در کارنامه خود دارد و دل پری از مشکلات ودغدغه های اصحاب رسانه دارد.

محمدی از نبود سامانه جامع برای خبرنگاران گلایه کرد و گفت: هر خبرنگار به معرفی مدیرمسئول خود عضو خانه مطبوعات می‌شود باید لینک خبرهای تولیدی و آثار خود را به این سامانه ارسال کنند اما از ۱۶۵ خبرنگار قمی تنها روزانه ۱۰ خبر تولید می‌شود.

وی ادامه داد: با توجه به نبود این ساماندهی برخی خبرنگار نماها به ادارات و شخصیت‌ها وصل می‌شوند و آن اتفاق بد رقم می‌خورد یعنی انتقاها کم‌تر می‌شود حتی شنیده ام برخی ارگان‌ها با دادن کارت‌های هدیه با مبالغ اندک راه نقد را از سازمان خود می‌بندند.

محمدی با ابزار نگرانی از کم سوادی برخی خبرنگاران گفت: تعدادی از خبرنگاران آموزش حرفه‌ای را ندیده اند گاهی منافع ملی را به خطر می‌اندازند اما تلاشی که باید برای ساماندهی وماندگاری خبرنگاران حرفه‌ای شود نشده است.

وی معتقد است همگرایی رسانه‌ای و فرماندهی واحدی بین خبرنگاران وجود ندارد باید مسائل استان و مردم در اولویت کار خبرنگاران باشد تعداد رسانه‌های استان هم به قدری زیاد است که کیفیت را فدای کمیت کرده است.