دکتر نیره خوش خلق سیما در گفتگو با خبرنگار مهر افزود : زمانی که علم و فناوری نوین در کشور ایجاد می شود، منافع قاطع و غیر قابل انکاری را به وجود می آورد که نگرانی هایی را برای جامعه به دنبال خواهد داشت. اما خرد آدمی حکم می کند که برای برخی نگرانی ها منافع را کنار نگذارد و هوشمندانه برنامه ریزی کند تا خطرات را به تدریج کم و منافع را بیشتر کند. این برنامه ریزی باید توسط افرادی صورت گیرد که تجربه و اشراف کاملی به موضوع داشته باشند.
وی با اشاره به پیش نویس ایمنی زیستی که توسط سازمان حفاظت محیط زیست تدوین کرده است، اظهار داشت: با تأسیس شورای ملی ایمنی زیستی و الحاق ایران به پروتکل بین المللی کارتاهنا، سیاستگذاری برای تدوین آئین نامه اجرایی پروتکل مورد بررسی قرار گرفت.
عضو هیئت مدیره انجمن های ایمنی زیستی، بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک گفت: در پروتکل کارتاهنا پژوهش مستثنی از تبادل فرامرزی موجودات تراریخته دیده شده و پیش نویس ایمنی زیستی نیز در تبصره 2 عنوان می کند که پژوهش از این قاعده مستثنی است اما از سوی دیگر در تبصره 3 ماده 3 پژوهش نیز مشمول این قانون می شود.
وی اظهار داشت: در هیچ جای دنیا پژوهش را به بند نمی کشند و محقق آزاد است و از تبادل فرامرزی موجودات تراریخته مستثنی است. اما در ایران در صورتی که قرار باشد محقق تنها یک مجوز را از بروکرات ها دریافت کند فشار بسیاری بر پژوهشگران وارد می شود که باعث جلوگیری از پیشرفت کشور می شود.
عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی با بیان این پرسش که "یک پژوهشگر چه منافعی می تواند داشته باشد؟" گفت: محقق برای آبادی کشور تحقیق می کند با توجه به اینکه ایران باید تا سال 1404 درمنطقه اول باشد و چهار سال از این برنامه گذشته است اما اکنون کشورهای منطقه در بیوتکنولوژی پیشی گرفته اند.
وی در خصوص مغایرت های موجود در پیش نویش ایمنی زیستی با پروتکل کارتاهنا افزود: در پروتکل کارتاهنا به فرآورده های ناشی از تراریخته اشاره می کند اما در پیش نویس قانون ایمنی زیستی تمامی افراد دست اندرکار در زمینه محصولات ژنتیکی باید در صف باشند تا مجوز دریافت کنند.
خوش خلق سیما افزود: تعیین مجازات برای مجرم مانند پرداخت خسارت توسط تولید کننده محصول ژنتیکی نیز یکی دیگر از مواردی است که در این پیش نویس بر آن تأکید شده است که برای تحقیق و تولید بازدارنده هستند. نمایندگان وزارتخانه های علوم و بهداشت و برخی متخصصین عنوان می کنند موضوع مجازات در پیش نویس عنوان نشده و بعدا به آن الحاق شده است.
وی با تأکید بر اینکه توانمندی سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه کارکارشناسی لازم در رابطه با محصولات ژنتیکی مشخص نیست، گفت: سازمان حفاظت محیط زیست نه می تواند قانون ایمنی زیستی تهیه کند و نه می تواند کار کارشناسی در این زمینه انجام دهد. این سازمان تنها مانعی برای پیشرفت بیوتکولوژی در کشور خواهد شد.
دکتر نیره خوش خلق سیما افزود : پیش نویس ایمنی زیستی بدون در نظر گرفتن این موضوع که آیا نقصان قانونی در زمینه محصولات تراریخته و زنتیکی در کشور وجود دارد یا نه توسط سازمان حفاظت محیط زیست تدوین شده است. بسیاری از قوانینی که در کشور ایجاد می شود به دلیل نقصان ایجاد می شوند. برای فناوری های نوین مانند تراریخته باید به جای ایجاد قانون، قوانین موجود را کامل کرد و در صورتی که قانون بین المللی مانند کارتاهنا وجود دارد ایجاد قانون ضرورتی ندارد.
وی با بیان اینکه باید به جای ایجاد قانون، آئین نامه اجرایی برای کاتاهنا تدوین کرد، گفت: اگرچه شورای ملی ایمنی زیستی نیز به همین منظور ایجاد شد اما اکنون به جای تدوین آیین نامه اجرایی قانونی مغایر با پروتکل بین المللی تدوین شده است.
خوش خلق سیما اضافه کرد: در حال حاضر در کشور ما، سیاست وارد علم شده است. خواسته ما این است که حقیقت علم با سیاست بازی درگیر نشود.
وی گفت: مسئولین کشور به آوردن متخصص از خارج از کشور و پهن کردن فرش قرمز برای آنها رضایت می دهند اما حاضر نیستند از متخصصین داخلی که خارجیها برای آنها فرش قرمز پهن می کنند استفاده کنند. مسئولین علیرغم این بی توجهی ها پیوسته اعلام می کنند در کشورما فرار مغزها وجود ندارد و متخصصین و محققین شکایتی ندارد. این در حالی است که پژوهشگران و محققینی که در کشور مانده اند تنها به خاطر عشق به پیشرفت کشور با این ناملایمات کنار می آیند.
عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری افزود: مقام معظم رهبری در سخنانشان بر علم محوری و عدم جلوگیری از کار محققین تأکید کرده اند اما مسئولین این سخنان را آن طور که باید جدی نمی گیرند.
طبق قانون چشم انداز بیست ساله، ایران باید تا سال 1404 مقام اول علمی را در منطقه کسب کند اما هم اکنون کشورهای منطقه در بیوتکنولوژی پیشی گرفته اند و مسئولین کشور به جای اجرایی کردن قانون بین المللی ایمنی زیستی (کارتاهنا) به دنبال ایجاد و تدوین قانون جدید هستند.
نظر شما