خبرگزاری مهر - گروه استانها: قصه ناتمام بی توجهی به مناسب سازی شهری در همدان گویی پایان ندارد از پله برقی‌های خاموش پلهای عابر پیاده گرفته تا اداراتی که همچنان چندین و چند پله پیش پای افراد دارند تا جولان موتورسواران و خطرات ناشی از آن در پیاده راه‌ها و دستگاه‌های خودپرداز بانک‌هایی که آن قدر در مکانی بالا، طراحی شده‌اند که دستِ معلولین از آنها کوتاه مانده است.
شهری را می‌توان دوستدار معلولان و سالمندان و درمجموع افراد ناتوان و کم‌توان جسمی برشمرد که زمینه بهبود مبلمان شهری و استفاده بهتر شهروندان از محیط‌های شهری در آن فراهم باشد، عرصه فعالیت برای متخصصان اجتماعی در کنار متخصصین شهری مهیا شده باشد و در آن شاهد حضور فعال سالمندان و معلولان و مشارکت‌های اجتماعی آنها باشیم و درمجموع بتوانیم ارتقای حس تعلق و هویت اجتماعی را در بین تمامی شهروندان با هر نوع نیازی شاهد باشیم.
در این بین، فقط کافی است با یک کالسکه کودک یا یک سبد خرید چرخ دار در خیابان‌های همدان قدمی بزنید تا وضعیت طراحی شهری و عدم مناسب سازی ها را درک کنید.
مسیرهای دارای رمپ پیاده رو محل پارک خودروهای نمایشگاه‌های اتومبیل شده است خیابان شهید مدنی همدان این روزها نه تنها علاوه بر مسیر پیاده روی شکلِ پلهای خود یک خیابان با ورود ممنوع به معلولین است بلکه، مسیرهای دارای رمپ این پیاده رو نیز در حال حاضر، محل پارک خودروهای چندین میلیونی نمایشگاه‌های اتومبیل این خیابان شده است.
خیابان طالقانی و خیابان سعیدیه هم که به تازگی (البته چندین ماه پیش) بازگشایی شده‌اند عملاً پیاده رویی ندارند و در طی مسیر به ناگاه با حیاط یک ساختمان برخورد می‌کنید!
از وضعیت پیاده روها از میدان جهاد، خیابان میرزاده عشقی و عدم وضعیت مناسب برای حرکت یک فرد معلول و ویلچردار که بگذریم، به پیاده راه‌هایی می رسیم که ابتدا و انتهای آن را با میله‌های آهنی بسته شده تا به نوعی مانع از جولان موتورسواران شود اما...
تنها افرادی که نمی‌توانند وارد شوند، همین معلولان و ویلچرداران و مادران با کالسکه‌های کودکان هستند؛ پارک‌های همدان هم که گویی تنها قرار است میزبان یک مردِ جوان باشند؛ نه خبری از پارک مناسب معلولین است، نه مبلمان‌های شهری مناسبی برای این افراد تعبیه شده است.
از تمام این موارد که بگذریم در وسایل نقلیه عمومی همدان هم خبری از عدالت نیست و خیلی از این افراد، حتی نمی‌توانند پایشان را در یک اتوبوس بگذارند!
حال یک سوال مطرح است که آیا توانسته‌ایم در همدان محیط کنش متقابل اجتماعی شهروندی را بهبود ببخشیم و آیا اصلاً این برنامه‌ها را در دستور کار داریم؟ و به راستی چه زمانی قرار است سنگ‌های بزرگ از پیش پای توانیابان برداشته شوند؟
مناسب سازی اولویت مدیران همدان نیست
چندی پیش، هم زمان با هفته بهزیستی از سوی جانشین معاون امور توانبخشی بهزیستی همدان این موضوع مطرح شد که ۲۵ درصد جمعیت جامعه نیاز به مناسب سازی شهر دارند و ما در سازمان بهزیستی نیز مطالبه گر و پیگیر این موضوع هستیم؛ از سویی در قانون نیز بهزیستی در این زمینه در جایگاه نظارتی دیده شده اما بحث مناسب سازی اولویت مدیران ما نیست اگرچه در این زمینه قانون وجود دارد اما در اجرای آن مشکلات بسیاری داریم.
سیاوش رهبر با بیان اینکه باید تمامی مدیران در بخش دولتی و خصوصی پاسخگوی اجرای قانون جامع معلولان باشند، گفت: باید نگرش مدیران ما نسبت به مناسب سازی تغییر کند، هم اکنون شاهدیم که مقررات ملی ساختمان با توجه به بحث مناسب سازی را داریم اما بسیاری از مردم، متأسفانه آن را اجرایی نمی‌کنند که در این زمینه نیازمند فرهنگ سازی هستیم.
با این تفاسیر، در این راستا برآن شدیم تا در راستای پیگیری بیشتر فرایندهای اجرایی در جهت مناسب سازی شهری در استان همدان گفت‌وگویی با عبدالحسین نوری، مسئول دفتر فنی و دبیرخانه مناسب‌سازی سازمان بهزیستی استان همدان و دبیر کمیته هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی در همدان و هم چنین در جهت، معرفی بخشی از مشکلات پیش پای افراد دارای معلولیت در استان همدان نیز گفت و گویی با سهیلا فیضی به عنوان یک بانوی همدانی دارای معلولیت ترتیب دهیم که در ادامه آنها را می‌خوانید.
عبدالحسین نوری در گفت و گو با خبرنگار مهر در پاسخ به نحوه مناسب سازی و همکاری دستگاه‌های اجرایی با بهزیستی در این فرایند، مطرح کرد: یک واقعیت است که امسال، به شدت در زمینه تأمین اعتبار و بودجه شرایط خاصی وجود دارد؛ دولت نیز اسناد خزانه اسلامی منتشر کرده که به واسطه آن به هر دستگاهی حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان اسناد می‌دهد که سر رسید این اسناد یک تا دو سال آینده است.
پروژه‌های عمرانی بدون توجه به مناسب سازی افتتاح می‌شوند
مسئول دفتر فنی و دبیرخانه مناسب‌سازی سازمان بهزیستی استان همدان ادامه داد: بدین ترتیب یک دستگاه که پول ساخت یک رمپ را ندارد، با اسناد می‌خواهد کار کند اما با توجه به شرایط خاص ثباتی بازار نیز هیچ فردی حاضر نیست که کاری را انجام دهد و تجهیزاتی را برای اداره این نصب کند اما دو سال دیگر پولش نقد شود؛ بدین ترتیب، شاهدیم که پیمانکارها در این امر، چندان راغب به کار نیستند از طرفی هم اگر مایل به کار باشند، با قیمت‌هایی دو تا سه برابر پای کار می آیند.
وی در زمینه عدم مناسب سازی ساختمان‌های تازه احداث شده در همدان عنوان کرد: یک مورد که بارها پیگیر بوده‌ایم اما شهرداری همدان تاکنون زیر بار نرفته است، ساختمان تجاری ایران زمین در خیابان طالقانی همدان است که بدون در نظر گرفتن زمینه‌های لازم در مناسب سازی ساخته شده است.
نوری با بیان اینکه با پیگیری‌های به عمل آمده شهرداری جلوی پایان کار این ساختمان را گرفته است، گفت: منتظر اصلاح کار هستیم اما شاهدیم که از پروژه بهره برداری می‌کنند و ظاهراً چندان هم برایشان مهم نیست و این مورد، یکی از جاهایی است که ما مشکل داریم.
دبیر کمیته هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی در همدان ادامه داد: مشکل اینجا است که در قانون ما ضعف وجود دارد و از آن جایی که وقتی ساختمانی ساخته می‌شود نباید بدون گرفتن پایان کار ساختمان بتوانم بهره برداری کنیم اما این اتفاق می‌افتد؛ اتفاقی که در ساختمان ایران زمین می‌بینیم و شهرداری نیز منتظر نشسته تا هر وقت اینها برای پایان کارشان اقدام کنند، از آنها بپرسد که مناسب سازی کارتان چه شد!
وی ضمن ابراز تأسف گفت: اگر هیچ وقت برای پایان کار چنین ساختمان‌هایی اقدام نشود، عملاً هم چنان شاهد بهره برداری از ساختمان‌های فاقد مناسب سازی نیز خواهیم بود.
اقداماتمان در زمینه مناسب سازی در همدان طی سال گذشته بسیاری محدود و معدود بوده است نوری با بیان اینکه با شرایطی که پیشتر مطرح شد، اقداماتمان در زمینه مناسب سازی در همدان طی سال گذشته بسیاری محدود و معدود بوده است، افزود: در سال گذشته، اداره نوسازی مدارس، اداره کل زندان‌ها، جهادکشاورزی، امور آب و فاضلاب شهری و روستایی همدان اقدام به ایجاد راه دسترسی با رمپ در اداره کل کرده‌اند؛ اما در حد توانشان اقدامات را انجام داده‌اند و امتیازشان نسبت به سال گذشته بالاتر آمده اما همین موارد نیز مناسب سازی صددرصدی نبوده است.
مسئول دفتر فنی و دبیرخانه مناسب‌سازی سازمان بهزیستی استان همدان بیان کرد: طی سال گذشته، به سبب محدودیت در منابع مالی چندان اتفاق خاص و خوبی در بحث مناسب سازی ساختمان‌های دستگاه‌های اجرایی استان همدان شاهد نبوده‌ایم.
مقرراتمان در حوزه مناسب سازی ضمانت اجرایی ندارد
وی با بیان اینکه قانون جامع حمایت از معلولین لغو شده و چیزی تحت عنوان این قانون دیگر وجود ندارد، مطرح کرد: قانون حمایت از حقوق معلولان جای این قانون آمده اما یک ضعف خیلی جدی در این زمینه، این است که به صورت کلی در حوزه مناسب سازی علی رغم اهمیت قضیه با توجه به اینکه چهارمین استان سالمند کشور هستیم، در کل استان شاهدیم که شهرها روی پستی و بلندی ساخته شده است، اما قوانین و مقرراتمان در حوزه مناسب سازی ضمانت اجرایی ندارد.
نوری این موضوع را یک ضعف جدی برشمرد و اضافه کرد: ابزاری در این زمینه تعریف نشده که بتوان با دستگاه‌ها و شهرداری‌هایی که قوانین و مقررات را رعایت نمی‌کنند، برخورد کرد و در نهایت به کمیته تخلفات این اقدامات گزارش شود و تنها به مدیران مربوطه یک تذکر داده شود و ماجرا تمام می‌شود.
طی ضوابط ویژه نابینایان، خط مختص این افراد باید زرد رنگ باشد و با زمینه تفاوت رنگ داشته باشد و مشهود باشد اما در خیابان بوعلی چنین روندی را نمی‌بینیم این مسئول با اشاره به اینکه چنین موضوعی بیشتر در پروژه‌های شهری دیده می‌شود، گفت: امکان اصلاح مجدد این پروژه‌ها با محدودیت روبرو است که در این زمینه می‌توان به پیاده راه بوعلی همدان اشاره کرد که طی ضوابط ویژه نابینایان، خط مختص این افراد باید زرد رنگ باشد و با زمینه تفاوت رنگ داشته باشد و مشهود باشد اما در خیابان بوعلی چنین روندی را نمی‌بینیم.
دبیر کمیته هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی در همدان با تاکید بر اینکه در این پروژه علائم ویژه کم بینایان و نابینایان در کف پیاده راه زرد نیست، مطرح کرد: حال اصلاح کردن این موضوع در همدان، یک پروژه می‌شود و روندی سخت دارد و همین امر، موجب می‌شود که به فراموشی سپرده شود.
نوری به اجرای پیاده رو در راسته زرگرهای همدان نیز اشاره کرد و افزود: علائم زرد رنگ را در این محدوده نیز شاهد نیستیم و باید با هزینه گزافی آنها را اصلاح کرد بدین سان به هر نحوی باید سیاست‌های پیشگیرانه را در دستور کار قرار دهیم و مانع از هرگونه ساخت وساز نامناسب شویم که بعداً مجبور نشویم با هزینه‌های چندبرابری آنها را اصلاح کنیم.
مسئول دفتر فنی و دبیرخانه مناسب‌سازی سازمان بهزیستی استان همدان در بخش پایانی این گفت وگو با تاکید بر اینکه لازمه این پیشگیری آن است که ابزار قانونی لازم برای برخورد داشته باشیم، اظهار کرد: باید هزینه عدم مناسب سازی را برای دستگاه‌های اجرایی و شهرداری‌ها بالا ببریم تا شاهد برخورد با متخلفین این امر باشیم و طرح در محاکم قضائی مطرح شود.
سهیلا فیضی یکی از معلولان استان همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: نیازهای معلولین باید در شهر و بدنه طراحی‌های شهری از مکان‌های عمومی چون سرویس‌های بهداشتی گرفته تا وسایل نقلیه ای همچون اتوبوس و تاکسی و حتی عبور و مرور آنها از سطح شهر مورد توجه باشد.
جای پارک خودروی معلولین میزبان ماشین‌های دیگر افراد است
این بانوی دارای معلولیت همدانی در ادامه صحبت‌های خود، خواستار رسیدن افراد معلول به سهمیه و حقشان شد و تاکید کرد: این روزها شاهدیم که جای پارک مختص معلولین عملاً میزبان ماشین‌های دیگر افراد است و این سوال وجوددارد که چرا وجود تابلوی پارک مختص معلولین باعث نمی‌شود که فرد دیگری در این مکان پارک نکند؟
وی ضمن ابراز گلایه مندی، عنوان کرد: اتوبوس‌های مناسب ویژه معلولین در همدان وجود ندارد و از سویی، طراحی شهری نیز به سمت و سوی دیگری رفته به نوعی که یک فرد دارای ویلچر حتی نمی‌تواند از موانع آهنی ابتدا و انتهای پیاده راه‌های همدان عبور کند.
فیضی با بیان اینکه برای استفاده از دستگاه‌های خودپرداز بانکی، افراد دارای معلولیت به ویژه آنها که دارای عصا، واکر و ویلچر هستند، دچار مشکل می‌شوند، گفت: معلولان فراموش شده‌اند.
این بانوی همدانی در ادامه صحبت‌های خود با تأکید بر اینکه معلولان فراموش شده‌اند، از عدم اجرای قانون جامع حمایت از معلولین گلایه و اضافه کرد: در حال حاضر می‌بینیم که قانون جامع معلولان، ضمانت اجرایی ندارد و البته می‌بینیم که بسیاری از افراد دارای معلولیت نیز نسبت به حق و حقوق خود آگاهی ندارند.
فیضی ادامه داد: هربار می‌خواهند از بودجه‌ای، قانونی یا تسهیلاتی بدهند، معلولان نخستین گروه هستند اما در اولویت‌های برنامه‌ریزی‌ها و پیش بُردن قانون‌ها، معلولان نه‌تنها در اولویت نیستند، بلکه به‌راستی فراموش شده‌اند.
معلولین از خانه نشینی کرونایی تا انزوای همیشگی
زمانی که یک فرد دارای معلولیت به دنیا می‌آید یا در شرایط پیش آمده و در طول زندگی دچار عارضه‌ای شده که منجر به معلولیتش می‌شود اولین نکته‌ای که به ذهن این فرد و خانواده اش می‌رسد، مواجه شدن وی با محدودیت‌ها است؛ محدودیت‌هایی که به دست انسان‌های مسئول می‌تواند حل شود اما هم چنان جلوی پای این افراد قرار دارد.
در این نوشتار بیشتر به افراد دارای معلولیت جسمی اشاره شد اما به راستی چقدر شهرمان را برای یک فرد نابینا یا ناشنوا آماده کرده‌ایم؟ برخی سیستم‌های بانکی همدان قرار بود گویا شوند، آنها کجا هستند؟
کتابخانه نابینایان در تپه مصلی که حتی برای فردِ سالم هم رفتن به آنجا سخت است! فرهنگ سرای ویژه ای که بتوان خدمات مناسب به معلولین ارائه کرد و مکان‌های مورد نیاز معلولان چرا در همدان همچنان وجود ندارد؟ ساختمان‌های اداری و مراکز دولتی چرا هم چنان راه دسترسی مناسبی ندارند؟ ساختمان‌های تجاری در همدان چرا بدون پروانه بهره برداری و مناسب سازی در حال افتتاح و فعالیت هستند؟ آیا قرار است برای چنین مجتمع‌هایی تنها یک جریمه شاهد باشیم که به نفع شهرداری است و در این بین، باز هم معلول می‌ماند و ممنوعیت‌ها برای ورودش به یک مرکز خرید؟!
از سویی چرا همیشه پس از اجرا به فکر درمان آن هم از نوع نوشداروی پس از مرگ هستیم! چرا در طراحی‌های شهری همدان و اجرای پروژه‌ها پیش از اجرا و یا حداقل در حین اجرا شاهد ورود قوانین نیستیم؟ منتظر می‌مانیم که یک پروژه اجرا شود و بعد مشکلات آن را بگوییم و یا دنبال ثبت تخلف آن باشیم.
دادستان همدان از شهرداری‌ها، دستگاه‌های اجرایی و اداره کل بهزیستی گزارش بخواهد
حال یک سوال در این بین مطرح است و آن اینکه آیا زمان آن نرسیده که دادستان همدان به عنوان مدعی العموم و فردی که متولی احقاق عامه است در این زمینه ورود کند و از شهرداری‌ها، دستگاه‌های اجرایی و اداره کل بهزیستی گزارش بخواهد و با متخلفین و افرادی که این موضوع را پشت گوش می‌اندازند، برخورد کند؟
در پایان امید است موارد ذکر شده در این گزارش تلنگری به مسئولین مربوطه باشد و بخشی از خواسته‌های این افراد که همانا وجود یک فرهنگ سرای مختص آنها، امکان حضور در شهر، خرید کردن و به معنای واقعی، زندگی کردن است، مهیّا شود تا در آن مکان بتوانند بدون داشتن دغدغه‌هایی از جنس نگاه‌های سنگین و به دور از انزوا مهارت کسب کنند، سرمایه اجتماعی به دست بیاورند و خلاقیت‌هایشان را شکوفا و از خانه نشینی رهایی یابند و زیر شعارِ معلولیت، محدودیت نیست در کنار محدودیت‌ها تنها گذاشته نشوند.
نظر شما