محمدي عراقي : در سده بيست و يكم ، فرهنگ نقش اساسي خواهد داشت

به گزارش خبرنگار فرهنگي « مهر» ، وي گفت : سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي افتخار برگزاري  پانزده  دوره گفت وگو ميان فرهنگها و اديان را داشته است . همچنين در بهار سال آينده  گفت وگوي اديان ميان ايران و ساير انديشمندان را در مسكو برگزار مي كند .

وي افزود : اگر در گذشته در روابط بين الملل،  اقتصاد ، قدرت نظامي و امنيتي و ... نقش محوري داشت ، در عصر كنوني و آينده قابل پيش بيني ، فرهنگ نقش اساسي خواهد داشت . برنارد لوئيس نخستين متفكري است كه به اين موضوع اهميت داده است . وي در مقاله اي كه در سال 1989 منتشر كرده است چنين آورده : " پس ازاين،  ماهيت روابط از رويكرد نظامي و اقتصادي به رويكرد فرهنگي تغيير پيدا خواهد كرد " . ساموئل هانگتينگتون نيزاز منظري بدبينانه به اهميت نقش فرهنگ اشاره كرده و معتقد است جنگ و ستيز آينده در شكل فرهنگي جريان پيدا مي كند . ژاك دلور رئيس جامعه اروپا نيزبا صراحت اعلام كرد : " در درگيريهاي آينده فرهنگ نقش اساسي خواهد داشت " .

حجت الاسلام عراقي در بخش ديگري ازسخنان خود به فرهنگ و معنويت در روابط بين المللي پرداخته و گفت : معنويت ازمنظر علوم انساني كل نگرتر از هر چيز ديگري است كه مي توان براي فرهنگ ياد كرد . جامعه معاصر ازبحرانهايي رنج مي برد كه بازتاب عدم تعادل ميان ماديت و معنويت است . در هشتم سپتامبر سال 2000 رهبران جهان ارزشهاي معنوي را براي سده بيست ويكم مهم و اساسي دانسته و تاكيد كردند كه بايد فرهنگ گفت وگو ترويج شود .

وي در توضيح وضعيت بحران كنوني معنويت افزود : تمدن خدامحور سده هاي ميانه جاي خود را به تمدن انسان محور در دوره جديد داده است . از ارسطو ، كوپرنيك، گاليله، دكارت، اسپيونزا، و ... خردگرايي و تجربه گرايي بشر را به  نتيجه اي رسانده است كه مي توان به قول يك انديشمند فرانسوي،  اين دوره را دوران ماشين معنوي ، يا معنويت ماشيني ناميد . امروزه هيچ پارادايمي به اندازه جهاني شدن نمي تواند كمبود معنويت را نشان دهد .

رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در ادامه سخنراني خود با ذكر نقل قولي لز توماس فريدمن و كوفي عنان، درباره ارائه راهبردي براي اين معضل گفت : تمدن بشري همواره در قالب دين براي بشريت معنويت به ارمغان آورده است و همگرايي فرهنگها در سنتهاي پيشين و جديد مي تواند به گونه اي اين معضل را حل كند .

وي  با ذكر اين كه روابط بين الملل بعد از انقلاب ارتباطات و تاثير آن در فرهنگسازي و يكدست كردن فرهنگها كه هم به صورت فرصت مي تواند مطرح شود و هم به صورت تهديد،  افزود : در روزگار معاصر و با وجود انقلاب ارتباطات ، مرزهاي اقتصادي ، سياسي، فرهنگي ديگر معنايي نخواهد داشت . صاحبنظران علوم اجتماعي در چنين وضعيتي بر اهميت نقش فرهنگ تاكيد دارند . در جهان امروز فرهنگ جوامع با قابليتهاي برتر و پشتوانه هاي تاريخي مي تواند در برابر چالشها به حيات خود ادامه دهد .

حجت الاسلام عراقي در پايان سخنراني خود  فرصتها و چالشهاي پيش رو را  برشمرد ه  و گفت : فرصتها عبارتند از : (1) نقش آوري فرهنگ در جامعه جهاني؛ (2) نقش ديپلماسي فرهنگي ؛ (3) انقلاب اطلاعات و گسترش ارتباطات ؛ (4) گرايش به تنوع فرهنگي و رويكرد عمومي جهان به پذيرش اصل تنوع فرهنگي و گفت وگوي ميان آنها ؛ (5) رويكرد به فرهنگ ديني و معنويت ؛ (6) رشد انديشه شهروندي جهاني ؛ و (7) احساس خلاء معنويت و بحرانهاي روحي و معنوي . چالشها و تهديدها هم عبارتند از : (1) سيطره خبري و فرهنگي ؛ (2) يكجانبه گرايي براي سلطه فرهنگ آمريكايي؛ (3) مهاجرت نخبگان و اختلاط فرهنگي؛ (4) افراطي گري و خشونت ، كه به نام مذهب ترويج مي شود؛ (5) ناكارآمدي ابزارها و روش تجزيه و تحليل فرهنگي و ديني در معارضه با رقيبان؛ و (6) سيطره زبان جهاني بر زبانهاي ملي .