خبرگزاری مهر، گروه استانها- بهنام نادری فصیح *: در ماه‌های اخیر شاهد حساسیت‌های زیادی در خصوص تخریب کوهستان الوند همدان در بین دوست داران طبیعت بودیم؛ از ماجرای جاده کشی در آن تا اینک در این روزها ویراژ موتورسواران، اما این کوهستان ۷۰ میلیون ساله چه اهمیتی دارد که چه بخواهیم و چه نخواهیم برای ادامه حیات اهالی همدان به حفظ زیست بوم آن نیاز داریم؟
کوهستان الوند در اواخر دوره ژوراسیک و در حدود ۷۵ میلیون سال قبل شکل گرفته و پهنه گسترده‌ای را در مرکز استان همدان به خود اختصاص داده است؛ ارتفاع بیش از سه هزار متر آن باعث شده که بیش ۸ ماه از سال از برف پوشیده باشد که این خود عاملی برای ذخیره آب منجمد، شکل دادن رودهای مهم و ایجاد چشمه ساران متعددی شده است؛ از ۳۲ چشمه مهم آن می‌توان به چشمه‌های حوض نبی، چشمه تخت نادر، چشمه کلاغ‌لان، چشمه قاضی، چشمه ملک، چشمه ملک، چشمه فرشه، چشمه خسرو، بهشت آب، چشمه افعی و چشمه آب مروارید اشاره کرد.
اولین‌ها تمدن‌ها در همه جای جهان در کنار رودخانه‌ها شکل گرفته‌اند؛ به طور مثال شهر باستانی هگمتانه در کنار رودخانه الوسجرد که از ارتفاعات روستای دره مرادبیگ منشأ می‌گیرد ساخته شده است، پس اهالی همدان تمدن حداقل ۳۰۰۰ ساله خود را مدیون چشمه‌های الوند هستند!
استان همدان یکی از قطب‌های کشاورزی و باغداری کشور است و برترین تولید کننده گردو، آلو و سیب زمینی، سیر، یونجه و گندم در ایران محسوب می‌شود که تمامی این زمین‌ها به موهبت حاصل خیزی دشت‌های پر برکت کوهستان الوند آنقدر پر ثمر هستند اما عملکرد ما در تخریب این کوهستان چه اثری خواهد داشت؟
زیست شناسان معتقدند با تخریب مراتع به علت کشیدن جاده‌ها، ساخت و ساز، چرای بی رویه و قطع درختان و خالی شدن پوشش گیاهی مراتع دیگر زمین در کوهستان قدرت جذب کمتری از آب برف و باران را خواهد داشت و فلذا با این روند تخریب آب به صورت سیلاب به پایین دست حرکت کرده و نهایت از استان همدان خارج می‌شود و در واقع با تخریب طبیعت سهمیه آب خود را هم از دست خواهیم داد!
در بسیاری کشورهای توسعه یافته قوانین سخت گیرانه ای برای حفظ کوهستان، گیاهان، درختان، رودها چشمه و جانوران به اجرا در می‌آید به گونه که حتی امکان تردد در مناطق تحت حفاظت با خودرو به علت بر هم ریختن آرامش زیست بوم وجود ندارد، حالا باید پرسید ما در الوند چه می‌کنیم؟
جاده کشی‌های متعدد از اسدآباد گرفته تا تویسرکان و شرق همدان در الوند موجب شده اینک در این کوهستان اساطیری که روزگاری جایگاه آئینی برای مردم قدیم همدان داشته و به وصف میشانش معروف بوده تنها سه منطقه حفاظت شده آلمابلاغ، خان-گرمز و نشر باقی بماند که در بین همه آنها تنها منطقه خان گرمز است که وضعیت مناسبی دارد، در واقع توسعه شهری و روستایی و تخریب زیستگاه مردم همدان را از دیدن بسیاری از حیوانات از کل، بز، میش، قوچ، خرس گرفته تا خرگوش، روباه، کرکس، عقاب طلایی محروم کرده است!
اما گاهی جاده‌ها توسط نهادها و ایجاد نشده بلکه آفرود سوران و موتورهای کراس با ایجاد مسیر در طبیعت علاوه بر تخریب پوشش گیاهی، موجب فراری دادن حیوانات شده‌اند، از طرفی این گونه مسیرهای بی ضابطه در طبیعت با تخریب پوشش گیاهی مشابه آنچه در چشمه ملک با رد موتورهای کراس به جای مانده موجب کاهش دبی آب این چشمه که به ثبت میراث ملی رسیده می‌شود و کم کم سبب خشک شدن آن خواهد شد.
به جاست که بدانیم اگر امروز از خواب غفلت حفاظت واقعی محیط زیست خود بیدار نشویم مردم آینده شهر همدان با مشکل تأمین آب، آلودگی و گرمای هوا، خشک شدن باغات و بی ثمر شدن زمین‌های کشاورزی و در نهایت مهاجرت مواجه خواهند شد..
آیا نمی‌توان با تبیین قوانین و حفاظت جامع از این کوهستان آینده‌ای برای فرزندانمان باقی بگذاریم؟ انتخاب با شماست..
* فعال رسانه‌ای استان همدان
نظر شما