مهران معلم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: کشتار غیرمجاز دام سبک و یا مرغ یکی از پدیده‌های غیربهداشتی است که معمولاً در سطح بعضی از شهرهای استان اتفاق می‌افتد؛ این مسئله خطرناک است چرا که بیماری‌های زئونوز (بیماری‌های مشترک و قابل‌انتقال بین انسان و دام) حدود ۷۴ نوع قابلیت انتقال دارد و می‌تواند از دام آلوده به انسان منتقل شود.
وی با بیان اینکه برخی از افراد بنا به دلایلی از جمله منفعت‌های مالی در کنار معابر و خیابان‌ها و محیط‌های باز نسبت به کشتار اقدام می‌کنند که این امر تبعاتی منفی را به دنبال دارد، افزود: در صورت آلوده بودن دام (که این دام‌ها تحت نظر دامپزشک به عنوان مرجع تأیید سلامت دام نیستند) بعضی از بیماری‌های زیرمجموعه زئونوز را که بسیار مهلک و خطرناک هستند مانند تب کریمه کنگو یا CCHF را منتقل می‌کند که بسیار کشنده است.
تماس با دام آلوده
مدیر گروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان تصریح کرد: اگر دام آلوده در تماس با شخص باشد، لاشه آلوده منتقل شده می‌تواند شخص را از بین ببرد؛ این آلودگی و مرگ از طریق تماس با ترشحات، خون دام یا لاشه آلوده با بافت ملتحمه چشم یا خراش و زخمی که ممکن است روی بدن وجود داشته باشد، اتفاق می‌افتد.
معلم عنوان کرد: علاوه بر این نه تنها شخص سلاخ از این طریق خود و خانواده‌اش را در معرض خطر قرار می‌دهد، بلکه با توزیع این گوشت اشخاصی که بنا به دلایلی از این فرد خرید می‌کنند، نیز در خطر قرار می‌گیرند؛ همچنین محیطی که در آنجا کشتار صورت می‌گیرد نیز آلوده بوده و حتی اگر دامی هم سالم باشد، در تماس با محیط و زمین آلوده محل کشتار آلودگی به آن انتقال پیدا می‌کند و امعاء و احشاء دام در محیط پخش و باعث آلودگی محیط نیز می‌شود.
وی ادامه داد: در بعضی از مناطق شهر اهواز و یا شهرستان کارون و دیگر شهرستان‌های استان این پدیده مشاهده می‌شود که شاید بتوان دلیل آن را به علت میزان مبلغ پایین‌تر عنوان کرد؛ در این سال‌ها اقدامات زیادی در این راستا توسط بهداشت و دامپزشکی، شهرداری و نیروی انتظامی انجام شده است.
مدیر گروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان در پاسخ به این سوال که «آیا اقدامات انجام شده در این خصوص تاکنون کافی بوده است؟» گفت: به طور قطع اگر کافی بود که این مسئله تاکنون جمع شده بود؛ ما برای مبارزه با این پدیده باید یک برنامه منسجم و تعریف شده داشته باشیم چرا که طبق قانون بازار، بحث تقاضا و عرضه وجود دارد که با هم یک رابطه مستقیمی دارند.
وجود سودجویان
معلم اضافه کرد: اگر برخورد فقط با بحث «عرضه» باشد و روی مبحث «تقاضا» کار نکنیم، در نهایت برخی از سودجویان به علت وجود تقاضا از راه‌های مختلفی همچنان به کار خود ادامه می‌دهند اما اگر روی تقاضا کار شود به طور قطع نتیجه بهتری حاصل می‌شود؛ زیرا با کاهش تقاضا، عرضه هم به دنبال آن کاهش پیدا می‌کند.
وی بیان کرد: دستگاه‌های اجرایی مرتبط با مدیریت شهری باید برای هر دو موضوع «تقاضا «و «عرضه» برنامه داشته باشند؛ یعنی باید برای مردم برنامه آموزشی مستمر داشته باشند و از طریق رسانه‌ها، مراکز بهداشت، دامپزشکی و شهرداری‌ها به نوعی یک بمباران آموزشی به جامعه صورت بگیرد که اگر این نوع گوشت را از محل‌های غیرمجاز که هیچ‌گونه کنترلی روی بهداشت آن نمی‌شود، تهیه کنید بیماری‌های کشنده‌ای مثل تب کریمه کنگو منتقل می‌شود.
مدیر گروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان گفت: این مباحث باید به طور مستمر به گوش مردم برسد تا باعث تغییر رفتار شود که هرگاه این تغییر رفتار هر زمان اتفاق بیفتد، تقاضا پایین آمده و عرضه هم به تبع دستخوش تغییر می‌شود.
معلم تصریح کرد: ما نمی‌توانیم منتظر بمانیم تا این تغییر رفتار اتفاق بیفتد چرا که این یک مسئله زمان‌بر بوده و این خصلت آموزش است؛ تا آن زمان که این فرهنگ در میان مردم نهادینه شود، آیا هر فرد سودجویی باید اجازه پیدا کند که نسبت به کشتار دام و طیور به صورت غیرمجاز و غیربهداشتی اقدام کند؟ به طور قطع خیر، باید در کنار مسئله آموزش نیز تیم‌های تعزیری ورود کرده و مناطق آلوده را شناسایی و پاک‌سازی کنند.
وی با بیان اینکه ما می‌دانیم نقاط آلوده کجاها هستند، افزود: شهرداری، دامپزشکی و مراکز بهداشتی نیز از این مناطق اطلاع دارند ولی باید با برنامه جلو برویم؛ یکی از برنامه‌هایی که در جلسات هم به آن پرداخته شد، این است که خرید مردم از این کشتارها فقط به دلیل قیمت نیست بلکه در برخی مواقع به سبب ایام مذهبی و اعتقاداتی است که هنوز هم در بین مردم وجود دارد.
مدیر گروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان یادآور شد: به عنوان مثال کشتار مرغ زنده در اول ماه صفر یا قربانی کردن در روز عید قربان باعث تقاضا می‌شود که پیشنهاد شد تا با افراد حاضر در تمام نقاط عرضه غیرمجاز در سطح شهر برخورد شود و تا رسیدن به حذف کامل سه یا چهار منطقه را تحت پوشش دامپزشکی، شهرداری، بهداشت و محیط زیست به عنوان مناطق موقت عرضه دام در مواقع مراسم مذهبی تعیین کنند تا این مسئله را به طور کامل از سطح شهر ساماندهی کنیم.
معلم اظهار کرد: اما اینکه هیچ فرمولی را پیاده نکنیم و فقط بخواهیم برخورد قهری داشته باشیم، بدون توجه به رویکرد اجتماعی جامعه نتیجه مانند برخی از برخوردهایی می‌شود که در سال‌های گذشته به خوبی اتفاق افتاد اما در مرحله تثبیت آن و طرح مجدد، شیوع پیدا کرد و حتی در این حالت بیشتر از حالت اولیه خودش را نشان داد.
وی بیان کرد: واقعیت این است که مراکز بهداشتی، دامپزشکی، نیروی انتظامی، شهرداری‌ها و اجراییات به طور روزانه با مصادیق این موضوعات در حال برخورد هستند که چه بسا اگر تاکنون این برخوردها وجود نداشت، عمق مسئله بیشتر از این می‌شد.
دامنه‌ای از دلایل
مدیر گروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان عنوان کرد: یک دامنه‌ای از دلایل اجتماعی، اقتصادی و سطح پایین آگاهی و دانش سلامتی مردم وجود دارد که سبب پیش آمد چنین معضلی شده است و سطح سواد سلامتی مردم باید به آن حد برسد که بدانند خرید بی‌محابا از مواد غذایی خاصه گوشت و مرغ بدون نظارت مرجع قانونی و علمی می‌تواند عواقب سختی را داشته باشد.
معلم یادآور شد: دام‌های کشتارگاهی که زیر نظر دامپزشکی و تحت نظارت بهداشت و شهرداری‌ها قرار دارند، به سالن کشتار انتقال داده می‌شوند و بعد از کشتار به محیطی با دمای صفر تا چهار درجه در سردخانه قرار می‌گیرند و بعد از ۲۴ ساعت به سطح عرضه می رسند، بسیار سالم و به دور از بیماری هستند.
وی در خصوص دلیل قرار گرفتن گوشت کشتار در دمای سردخانه توضیح داد: علت قرارگیری گوشت در دمای صفر تا چهار درجه سردخانه برای این است که اگر دام آلوده به تب کریمه کنگو باشد، این دما ویروس را از بین می‌برد و گوشتی که بیرون می‌آید، فاقد بیماری می‌شود اما این در حالی است که تهیه گوشت از محل‌هایی که ممکن است کنار فاضلاب یا در معرض گرد و غبار بوده یا خود دام بیمار باشد یا در برخورد با آلودگی محیط یا سلاخی قرار بگیرد، به شدت خطرساز است چرا که گواهی صحت سلامت ندارد.
مدیر گروه سلامت محیط و کار بهداشت خوزستان در خصوص ارتباط ویروس کرونا با این‌گونه دام‌ها گفت: هنوز در بحث ارتباط کرونا با این موضوع رابطه‌ای به دست ما نرسیده است اما بیماری‌های دیگری مثل آنفولانزای پرندگان در خصوص مرغ‌هایی که از این مراکز غیربهداشتی تهیه می‌شوند، یک ریسک بزرگ برای خانوارهایی است که بخواهند از این اماکن گوشت موردنیاز خود را تهیه کنند که از سمت بهداشت به شدت منع و قدغن شده و به طور مرتب در جلسات مطرح می‌شود که باید با یک برنامه منسجم یک بار برای همیشه این موضوع را به حدی برسانند که هیچ درصدی از مردم در معرض آسیب قرار نگیرند.
معلم در پایان تصریح کرد: تجربه بنده در این خصوص تأکید بر بحث آموزش مردم و بالا بردن سطح سواد سلامت مردم در کنار مسائل تهدیدی و برخوردی باهم اتفاق بیفتد؛ بیماری منتظر نمی‌ماند تا آمار آموزش خود را بدهیم و نمی‌شود هم بدون آموزش فقط برخورد کنیم.
۰۱:۰۲ - ۱۳۹۹/۰۹/۱۹
نظر شما