تلاش "روح" برای دمیدن روح زندگی در مریخ

به گزارش خبرگزاری مهر، در قرن نوزدهم تئوری کانت و لاپلاس درباره منشاء و ماهیت منظومه شمسی به عنوان یک رویای دست نیافتنی باقی ماند. براساس این تئوری منظومه شمسی در ادامه تراکم حلقه های گرد و غبار و گاز که با یک چرخش کند و آهسته به طرف مرکز گرانش خود فشرده می شوند، شکل گرفته است.

این تئوری منشاء اصلی بسیاری از داستان های علمی تخیلی است که از قرن نوزدهم تا امروز درباره مریخ و موجودات فرا زمینی نوشته شده است.

براساس این مدل، سیاراتی که در فاصله بیشتری از ستاره مرکزی قرار گرفته اند، پیرتر هستند. برای مثال از آنجا که سیاره  زهره نسبت به زمین به خورشید نزدیکتر است، بنابراین زمین از زهره پیرتر و از مریخ جوانتر است.

در ادامه این فرضیه، این ایده که سیاره سرخ نسبت به سیاره ما بیشتر تکامل یافته است، مطرح شد. این ایده پیشنهاد کرد که این سیاره علاوه بر ویژگی های فیزیکی و رفتاری از نظر وجود زندگی نیز از زمین تکامل یافته تر است.

این فرضیه پس از اولین مشاهدات سطح مریخ با تلسکوپ قوت گرفت. برپایه این رصدها به نظر می رسید که مریخ و زمین شباهت های بسیاری با یکدیگر دارند. به ویژه آنکه مریخ هر 24 ساعت و 37 دقیقه یکبار به دور خود می چرخد و بنابراین طول شبانه روز این سیاره بسیار نزدیک به طول شبانه روز زمین است. هرچند به دلیل اینکه سیاره سرخ نسبت به زمین در مدار بالاتری قراردارد، هر 687 روز یکبار به دور خورشید می چرخد و بنابراین هر سال مریخی تقریبا دو برابر سال زمینی است.
موقعیت مداری زمین و مریخ به گونه ای است که سیاره سرخ می تواند حداقل در فاصله 56 میلیون کیلومتری و حداکثر در فاصله 380 کیلومتری زمین قرارگیرد.

این دو سیاره بین 15 تا 17 سال یکبار کاملا در دو جهت مخالف هم قرار می گیرند که به این پدیده "تضاد بزرگ" می گویند. آخرین بار در 13 ژوئن 2001 تضاد بزرگ رخ داد.

کاوشگر "فرصت"

انسان از آغاز دهه 60 قرن گذشته تلاش های خود را برای دست یافتن به سیاره مریخ و اعزام کاوشگرها شروع کرد. در این راستا تا به امروز 37  ناو فضایی کنترل از راه دور برای رسیدن به مریخ تلاش کرده اند که از این تعداد تنها 15 کاوشگر موفق شده اند قدم به خاک مریخ گذاشته و ماموریت خود را انجام دهند.

اتحاد جماهیر شوروی سابق بین سالهای 1960 تا 1962 اولین تلاش ها را برای فتح مریخ انجام داد و بصورت کاملا سری چندین کاوشگر را بدون موفقیت به این سیاره سرخ فرستاد.

چند سال بعد آمریکا نیز با استفاده از وسایل موشکی با توان کمتر از کاوشگرهای روسی که به فناوری های پیچیده تر و کاربردی تری مجهز بودند، راهی برای رسیدن به مریخ را جستجو می کرد.

پس از آزمایشات اولیه برای سفر به خلا، در 28 نوامبر 1964 کاوشگر "مارینر 4 " که 4 جولای همان سال تنها 10هزار کیلومتر از سطح زمین فاصله گرفته بود، به مریخ رسید. تصاویری که این کاوشگر به زمین ارسال کرد تنها یک درصد از سطح سیاره را پوشش می داد.

براساس این تصاویر، مریخ سطحی شبیه به سطح ماه داشت و در آن هیچ کانال و به خصوص هیچ ردپایی از حیات هوشمند دیده نمی شد.

کاوشگر مارینر 4 علامت را از فشار اتمسفر این سیاره و ارزش میزان تبخیر آب به زمین فرستاد که احتمال حیات را در این فشار و میزان بخار آب غیرمحتمل می کرد.

پس از مارینر 4 ، آمریکایی ها در 24 فوریه 1969 مارینر 6 و درمدت زمان کمی پس ازآن مارینر 7 را به مریخ فرستادند.
این دو کاوشگر شباهت های بسیاری به مارینر 4 داشتند ، باوجود این برای اندازه گیری ترکیبات اتمسفری مریخ و دمای این سیاره به ابزارهای پیشرفته تری مجهز بودند.

این کاوشگرها نشان دادند که 95 درصد از اتمسفر مریخ از دی اکسید کربن جامد تشکیل شده است. دی اکسیدکربن در شرایط زمینی در دمای منفی 70 درجه سانتیگراد به صورت بلورهای یخی ساخته می شود.

وجود دی اکسیدکربن در مریخ چندان دور از انتظار نبود، چرا که از ابتدای قرن بیستم در داستان های علمی تخیلی، آدم های یک چشم سبز رنگی وارد شده بودند که در مریخ به جای اکسیژن از دی اکسیدکربن تنفس می کردند!

کاوشگر " روح"

در 30 می 1971 آمریکا موفق شد برای اولین بار مارینر 9 را به مدار مریخ اعزام کند. این کاوشگر توانست تصاویر واضحی از گرد و غبار اتمسفر این سیاره نشان دهد.

از سال 1971 در مجموع 15 کاوشگر به سطح مریخ فرستاده شد که تنها 5 کاوشگر از این تعداد در دراز مدت با سطح مریخ تماس داشتند و تصاویر و اطلاعات تکنیکی مفیدی را به زمین ارسال کردند.

دو کاوشگر اول "ویکینگ 1 و 2" بودند که ماموریت خود را از سال 1975 آغاز کردند. این دو کاوشگر در مدت ماموریت خود 50 هزار تصویر که 97 درصد از سطح مریخ را پوشش می داد به زمین ارسال کردند. 20 سال پس از موفقیت دوقلوهای "ویکینگ" در 4 جولای 1997، کاوشگر "آدم سیار" (Sojourner) که درحقیقت یک روبات کوچک بود در سطح مریخ به گردش و جمع آوری اطلاعت مفیدی پرداخت.

درحال حاضر کاوشگرهای دوقلوی "روح" و "فرصت " در کنار کاوشگر "مارس اکسپرس" در سطح سیاره سرخ ماموریت خود را انجام می دهند.

باوجود این به نظر می رسد رویای سفر انسان به سیاره سرخ چندان دور از انتظار نباشد و امروزه مقامات آژانس های فضایی مطرح دنیا بویژه ناسا و " اسا " (آژانس فضایی اروپا) به دنبال تجهیزاتی می گردند که این رویای انسان را هرچه زودتر به واقعیت تبدیل کنند.

..............................................
گزارش : هدا عربشاهی