هنر سنتی ایران بکرترین هنرهای دنیاست

به گزارش خبرنگار مهر، در این نشست نجفیان در مورد منابع مورد بررسی و استناد خود در "رستم و سهراب" گفت: "حدود 20 سال است که در این زمینه تحقیق می‌کنم و 10 سال هم می‌شود که بین روستائیان دنبال شیوه‌های مختلف و شعرهای گوناگون از شاهنامه بوده‌ام که هیچ کجا مکتوب نبوده و به صورت سینه به سینه منتقل شده‌اند."

نویسنده و کارگردان "رستم و سهراب" ادامه داد: "در این راستا نسخه‌های ژول مول و نسخه چاپ مسکو شاهنامه را که از نسخ معروف دنیا هستند مطالعه کردم و همچنین نسخه مرحوم اتابکی را که تمام نسخ را با هم مقایسه کرده بود. نسخه‌هایی را هم که به صورت دهان به دهان در عوام وجود داشت جمع‌آوری کردم. دکتر حسین وحیدی مشاور من در نوشتن متن بودند که با کمک ایشان اشعار مناسب نمایش را برای متن انتخاب کردیم."

وی درباره استفاده از آئین‌های سنتی از قبیل نقالی و پرده‌خوانی در نمایش "رستم و سهراب" گفت: "در جوانی شاهد بودم پیتر بروک در ایران وقتی تعزیه‌خوانی را از نزدیک دید چگونه تحت تأثیر آن قرار گرفت. همچنین ایران‌شناس ایتالیایی اعلام کرده بود ایرانیان با داشتن این همه آئین زیبا و فرهنگ غنی چرا دنبال ایده‌های اروپایی می‌روند. من هم سعی کردم زبان فردوسی را تحت تأثیر نقالی، پرده‌خوانی، مینیاتور و شمایل‌گردانی روی صحنه بیاورم."

نجفیان در ادامه تصریح کرد: "آئین‌های سنتی ما نوترین پدیده‌هایی است که در حال از بین رفتن هستند. هنر سنتی ایران نوترین و بکرترین هنرها در دنیاست. من از صدا و سیما خواهش کردم برنامه‌ای را در مورد پرده‌خوانی داشته باشم که متاسفانه قبول نشد. چرا ما باید در مورد آئین‌ها و فرهنگ‌های آئینی و سنتی خود کم‌کاری کنیم؟"

در ادامه این نشست فرهاد تجویدی، مشاور هنری کارگردان و گوینده نقش سهراب، در مورد چگونگی ارتباط با این نقش اسطوره‌ای گفت: "یکی از شیوه‌های بازیگری این است که نقش را به خود نزدیک کنیم. آقای نجفیان از ما خواست نقش را از آن خود کنیم تا ارتباط‌مان با آن ساده‌تر برقرار شود."

مریم رحیمی، ایفاگر نقش تهمینه، نیز گفت: "ایفای این نقش نه سخت بود و نه دور از من. چون تهمینه دارای خصوصیات یک زن ایرانی است که همه ما با آن آشنا هستیم و حسی مادرانه که در مادران ایرانی وجود دارد. کلام، حس و نوع نگاه وی خیلی به زنان ایرانی نزدیک بود. به همین خاطر خیلی خوب توانستم با آن رابطه برقرار کنم."

نجفیان در ادامه یادآور شد: "زبان فردوسی خیلی ساده است. در قدیم در قهوه‌خانه‌ها که پرده‌خوانی می‌شد، شاهد این بودیم که مخاطبان با این که سواد زیادی نداشتند تمام اشعار را می‌فهمیدند. همیشه گفته‌ام اشعار شاهنامه دارای یک کلید آهنگین است که وقتی رعایت شود، در کنار یاد گرفتن مفاهیم بعضی کلمات خواندن و فهمیدن آن را میسر می‌کند."

وی در زمینه استفاده از تکنیک صدای ضبط‌شده در "رستم و سهراب" گفت: "این کار باعث می‌شود بتوانیم نمایش را به همراه دو یا چند بلندگو در میادین و مکان‌های شلوغ هم اجرا کنیم. نکته دیگر خستگی بازیگران با گذشت اجراهاست که کاملاً طبیعی است و امکان دارد دیالوگ‌ها جا بیفتد یا با صدای مناسب ادا نشود. اگر امکان داشته باشد آرزو دارم بازیگران با صدای خود نمایش را اجرا کنند. با سردار طلایی هم صحبت‌هایی کرده‌ایم تا در صورت امکان نمایش را در یکی از میادین تهران اجرا کنیم."

رحیمی هم افزود: "خود من جزو کسانی بودم که ابتدا از موضوع ضبط شدن صدای بازیگران و پخش آن روی صحنه ناراضی بودم و بارها بر گفتن دیالوگ‌ها توسط بازیگران اصرار می‌کردم. ولی بعد از اجرا با دیدن اینکه تماشاگران به راحتی تمام اشعار را شنیده و تحت تآثیر قرار گرفته بودند، برایم رضایتبخش شد. ما در استودیو با حوصله و گاهی با تکرار دیالوگ‌ها را ضبط کردیم."

کارگردان نمایش "رستم و سهراب" درباره سفرهای خارجی که قرار بود بعد از جشنواره تئاتر فجر سال گذشته اتفاق بیفتد، متذکر شد: "از آلمان، اسپانیا و ترکیه دعوت داشتیم تا در آن کشورها اجرای صحنه‌ای داشته باشیم. ولی به دلیل اینکه اعلام شد هزینه بلیت بر عهده خود گروه است و من چون تعداد عوامل و بازیگران زیاد بود و نمی‌خواستم تعداد آنها را کم کنم، از عهده تامین مخارج برنیامدم و این سفرها منتفی شد."

وی افزود: "بازیگران و عوامل من تا به حال ریالی دریافت نکرده‌اند و هزینه 32 تا 40 میلیونی برای ساخت دکور و دیگر امکانات را من تهیه و پرداخت کرده‌اند. آقای آفریده از مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به من در تهیه فیلم کار کمک کرد. آقایان قاسم‌خانی و رمضانپور هم امتیاز پخش ویدیوئی خانوادگی نمایش "رستم و سهراب" را خریدند. آقایان مسعودشاهی و پارسایی نیز لطف کردند و بعد از اجرای ما در سالن فرهنگسرای نیاوران امکان اجرا در تالار وحدت را نیز به ما دادند."

نجفیان در مورد نحوه قرارداد و تبلیغات "رستم سهراب" گفت: "80 درصد فروش بلیت به گروه تعلق گرفته و چاپ پوستر و بروشور کار هم بر عهده خود من بود. البته آقای پارسایی قول داده بود این کار بر عهده اداره کل هنرهای نمایشی باشد. ولی به خاطر اینکه به زمان اجرای نمایش نمی‌رسید و دیرتر آماده می‌شد، من خودم عهده‌دار آن شدم."

نمایش "رستم و سهراب" از دوشنبه 11 تیرماه با 43 اجرا هر روز جز شنبه‌ها ساعت 17:45 دقیقه در تالار وحدت به صحنه می‌رود. مریم رحیمی بازیگر و مدیر روابط عمومی و اجرایی نمایش، نسرین شریعتی طراح صحنه و انوش معظمی دیگر بازیگر نمایش در این نشست حضور داشتند.