به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، سید غلامرضا حسینی مدیرعامل سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درباره نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران گفت: امسال به دلیل همه گیری ویروس کرونا سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت‌ماه و طبق روال سالیان گذشته، برگزار نشد. از همان ابتدا بحث‌های زیادی برای برپایی نمایشگاه مجازی جهت جایگزینی نمایشگاه اصلی تهران شد و دوستان وزارت ارشاد در تلاش برای فراهم سازی زیرساختی مناسب جهت اجرای این نمایشگاه بودند. نمایشگاه در این سطح و با این حجم از بازدید کننده، برای حضور در فضای مجازی طبیعتاً نیاز به زیرساخت‌های لازم، نرم افزارهای مناسب و هماهنگی بین بخش‌های مهم اجرایی و فرهنگی از جمله وزارت ارشاد، اداره پست، ناشرین و بخش‌های دیگر داشت که فکر می‌کنم عددی بالای ۳۵۰۰ ناشر در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند. و مطمئناً اگر نسبت به دوران حضور فیزیکی با بازدید ۴ میلیون نفری از نمایشگاه آن هم در بازه زمانی شش روزه، بخواهیم کار را پیش ببریم باید در این مقیاس زیر ساخت مناسبی برای حضور افراد در نمایشگاه به صورت مجازی باشد و دوستان ما در خانه کتاب که به عنوان متولی اصلی این نمایشگاه هستند با هماهنگی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد تدارک جدی در این خصوص دیده‌اند.
وی افزود: نمایشگاه مجازی حتماً نمی‌تواند جای نمایشگاه فیزیکی کتاب را بگیرد، بلکه این نمایشگاه می‌تواند مسکنی برای این مقطع که در آن قرار گرفته‌ایم، برای جلوگیری از ایجاد یکسری هزینه‌ها که قبلاً برگزاری نمایشگاه استانی داشت و یا عدم حضور بعضی از امکانات در سایر استان‌ها باشد، چون ممکن است ما در مراکز استان کتاب فروشی‌های خوب و جامعی داشته باشیم اما در شهرهای کوچک‌تر کتابفروشی در دسترس نباشد و یا اگر وجود داشته باشد حجم محتوای ارائه شده در کل کشور در در آن دیده نشود، ولی الان و با این اتفاق تمامی موارد و محتوای اصلی نمایشگاه کتاب در یک فروشگاه خیلی بزرگ به صورت مجازی و البته در دسترس قرار گرفته و عرضه شده است و این نمایشگاه می‌تواند باعث ایجاد یک مکمل و یا یک ارزش افزوده باشد و برای سال‌های بعد می‌توانیم در کنار نمایشگاه فیزیکی به صورت همزمان، نمایشگاه مجازی را هم برگزار کنیم و یا در مقطعی دیگر این کار را انجام دهیم که بتوان دو نمایشگاه (به صورت مجازی و فیزیکی) برگزار نمود و از طرفی هم ممکن است بعضی سختی‌ها که به مخاطب برای آمدن به تهران و حضور فیزیکی در نمایشگاه کتاب متحمل می‌شود دیگر وجود نداشته باشد.
حسینی در مورد ویژگی‌های این نمایشگاه به صورت مجازی اظهار کرد: همانطور که گفته شد نکات زیادی هم در برپایی نمایشگاه به صورت مجازی وجود دارد اما شاید اصلی ترین نقطه تاریک و بحث برانگیز نمایشگاه به صورت مجازی این باشد که مخاطب فیزیک کتاب را نمی‌تواند لمس کند و از تورق کردن کتاب محروم است و احتمالاً بر اساس اطلاعات اولیه که در وبگاه برای کتاب ثبت شده، مجبور به تهیه کتاب است، مگر در مواقعی که از قبل این کتاب را دیده و با آن آشنایی داشته باشد و یا به دنبال این کتاب باشد و الان تمایل دارد تا از ناشر کتاب را خریداری نماید. بزرگترین ویژگی مثبت نمایشگاه مجازی کتاب هم این است که خیلی از مخاطبان جهت حضور در تهران با مشکلات عدیده ای روبه رو بودند که با وجود همه گیری اینترنت در تمام ایران این مشکل خود به خود مرتفع شده و این عزیزان می‌توانند در تمام ساعات شبانه روز از وبگاه نمایشگاه مجازی کتاب دیدن کرده و کتب مورد نظر خود را تهیه کنند.
وی در مورد حضور پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: در نمایشگاه مجازی امکان تخطی از برخی قوانین که در نمایشگاه فیزیکی کتاب هم بود ولی خیلی به آن دقت و از آن پیروی نمی‌شد وجود ندارد. مثلاً هیچ ناشری دیگر نمی‌تواند کتاب‌های دیگران را به صورت غیر رسمی در غرفه خود ارائه کند و یا کتاب‌های قدیمی خود را عرضه نماید. دوره‌های قبل هم در نمایشگاه کتاب محدودیت‌هایی برای عرضه‌ی کتاب وجود داشت که مثلاً مربوط به سال انتشار این کتب می‌شد و غالباً عدم رعایت این موضوع مرسوم بود و البته خیلی هم قابل پیگیری و پیشگیری نبود و ناشران هم رعایت نمی‌نکردند، اما در نمایشگاه مجازی به خاطر اینکه همه چیز از طریق سامانه و بانک اطلاعاتی خانه کتاب اتفاق می‌افتد، امکان اینکه کتاب‌های منقضی از لحاظ تاریخ و محتوا در نمایشگاه عرضه شود، خیلی کم شده و کتاب‌هایی که از سال ۱۳۹۲ به بعد انتشار یافته‌اند اجازه ورود در نمایشگاه مجازی را دارند. سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی هم امسال قصد کرده است تا اکثر کتاب‌هایی را که در قالب این بازه زمانی قرار گرفته‌اند و بالغ بر ۳۵۰ عنوان کتاب است در نمایشگاه عرضه نماید. کانون اندیشه جوان هم غرفه‌ای مستقل در این نمایشگاه دارد که این مجموعه هم با ۳۵۰ عنوان کتاب در نمایشگاه مجازی حضور خواهد داشت و در مجموع سازمان انتشارات و کانون تقریباً با ۷۰۰ عنوان کتاب البته به صورت دو ناشر مستقل در نمایشگاه مجازی کتاب حضور دارند.
وی تصریح کرد: مخاطبان پس از ورود به سامانه جامع خانه کتاب با آدرس https://book.icfi.ir می‌توانند به بخش جستجوی پیشرفته وارد شوند و در سمت چپ آن صفحه و در قسمت عنوان ناشر، ناشر مورد نظر خود را جستجو کنند. همچنین آدرس صفحه سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی هم https://b۲n.ir/poiictt است.
پیش از برگزاری این نمایشگاه کتاب مجازی به صورت فراگیر، سازمان انتشارات پژوهشگاه در دو مقطع به صورت مستقل و به عنوان تک ناشر تجربه‌ی برگزاری نمایشگاه مجازی را داشته است و در واقع نمایشگاه مجازی کتاب برگزار کرده است که در آن نمایشگاه سازمان انتشارات تا ۳۰ درصد تخفیف به مخاطبان عرضه می‌نمود. ولی در این نمایشگاه که به صورت عمومی در فضای مجازی دهم بهمن ماه برگزار خواهد شد، برای جلوگیری از بعضی مسائل مخصوصاً برای برقراری عدالت محوری که دوستان خانه کتاب پیگیر این موضوع بودند، یک تخفیف ثابت در نظر گرفته شده است که همه ناشران موظف هستند تا ۲۰ درصد تخفیف به مخاطبان ارائه کنند و این تخفیف قابل تغییر نیست اما خانه کتاب یک یارانه‌ای برای دانشجویان، اساتید دانشگاه و طلاب قائل شده است که به نسبت تخفیف برای این افراد بالاتر خواهد بود. و البته این افراد در انتخاب ناشر و نویسنده محدودیتی نداشته و آزاد هستند. ما برای نمایشگاه کتاب به صورت فیزیکی که قرار بود در اردیبهشت‌ماه برگزار شود یک شعار با عنوان «موقع اندیشه ورزی است» تدارک دیده بودیم که در همین نمایشگاه مجازی هم از آن استفاده می‌کنیم و با توجه به جایگاه و شخصیت و شأن کتاب، واقعاً این فرصت، فرصتی است برای اندیشه ورزی که این هم عنوان شعار امسال نمایشگاه سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است.
نظر شما