مسجد؛ عالیترین جلوه معماری اسلامی

معماری جایگاه بسیار عمیق، وسیع و گسترده ای در زندگی انسانها دارد و اگر با هنر ممزوج شود، جایگاه ویژه ای با کارکرد جمال شناسانه نیز می یابد.

به علاوه عناصر معنوی خاص و متافیزیکی بر بار شکوه اجلالی آن می افراید، به دلیل همین موقعیت ممتاز و فرا محلی و جهانی می یابد و دانشمندان، مشتاقان جلال و جمال از هر صنف و فکر، اسلام شناسان و به طور کلی، مسلمانان و غیر مسلمانان، همه ساله از گوشه گوشه جهان، برای مشاهده مساجد به کشورهای اسلامی از جمله ایران سفر می کنند تا از نزدیک در اعماق زلال زیباترین انواع کاشی های هفت رنگ و دلفریب و مقرنس سازی های موزون غور کنند و بهره های فلسفی، علمی، هنری و اجرایی ببرند که بی تردید این جذبه و کشش ، نشأت گرفته از مبانی عمیق عقیدتی اسلام است .

در مساجد، دین با هنر ملاقات می کند و مهمترین نمودهای هنر اسلامی، در معماری مساجد تجلی می یابد . صرف نظر ازاینکه مساجد، محل تزکیه مؤمنین هستند، این بناهای با شکوه در چشم هر مورخ نیز شایسته آن است که "نمایشگاههای هنر اسلامی " نامیده شوند .

جلوه های هنر در مساجد بسیار است که معماری، مهندسی، گچبری، آجرکاری، موزائیک سازی، کاشیکاری، سفالگری، سنگ تراشی، مقرنس سازی، آئینه کاری، کنده کاری، منبت کاری، خاتم کاری، نگارگری، خوشنویسی، تذهیب، پرتو پردازی نمونه هائی از هنرمندی های بی بدیلی است که توسط عاشقان الله در این مکان های معنوی انجام می شود .

ساخت گنبد، محراب، گلدسته ها، ستون ها، منبرها، به نوعی پیام خاص خود را به مخاطبان القاء می کنند . با دقت در این نمادها و پیام های آنان در خواهیم یافت که این پیام ها همگی جاودانی و عرفانی هستند .

بدیهی است اگر امروز در حفظ مساجد و هنرهای به کار رفته در آنها کوتاهی کنیم، آیندگان هرگز ما را نمی بخشند که چرا چنین گوهرها و هنرهای گرانبهای جوشیده از متن مردم و دین را به آسانی و  در پی تقلید از هنر غربی، از دست داده ایم .