به گزارش خبرنگار مهر در کرمان، در حوزه جنوب شرق ایران در استان کرمان رودی به نام هلیل رود یا به تعبیری دیگر دیوانه رود و یا دیو رود قرار دارد که امروزه شامل بافت، جیرفت، کهنوج، رودبار و قلعه گنج می شود.
هلیل رود از ارتفاعات حوزه شهرستان بافت و ساردوئیه سرچشمه می گیرد و پس از گذر از دره های کوهستانی به دشت وسیع و حاصلخیز جیرفت می رسد و بعد ازآن به دشت رودبار ودر نهایت در جنوب شرق به باتلاق جازموریان ختم می شود طغیان های هلیل رود باعث حاصلخیزی دشت های جیرفت و رودبار شده است و جریان دائم هلیل رود و خاک های حاصلخیز جیرفت و رودبار و وجود منابع غنی زیستی باعث شده تا قدمت این منطقه به قدیمی ترین دوره های نوسنگی برسد که در نتیجه بررسی های باستان شناسی و پنج فصل کاوش های علمی باستان شناسی که در 500 تا 700 متری هلیل رود در شهرستان جیرفت صورت گرفته است دو تپه باستانی کنار صندل با فاصله هزار و 250 متر از یکدیگر کشف شدند .
این دو تپه محوطه باستانی بسیار بزرگی را تشکیل می دهند که از نیمه نخست هزاره سوم پیش از میلاد انسان ها در این منطقه وجود داشته اند و تا اوایل هزاره دوم تداوم داشته است. در تپه جنوبی کنار صندل با بقایای یک قلعه یا دژ با شکوه مواجه می شویم که در مرکز قرار دارد و یکپارچه با خشت های خام بسیار بزرگ بنا شده است و بر اساس کاوش ها برج و باروی بسیار محکم و رفیعی داشته است.
روی این بنای یادمانی با برش هایی که بر شعاع قلعه زده شده تا فاصله 500 متری از دامنه تپه آثار و شواهد معماری غنی وجود دارد که حاکی از وجود شهرنشینی در نیمه هزاره سوم پیش از میلاد است. در این منطقه فضاهای معماری وجود دارد که بسته به کاربرد آن ها می توانیم به واحدهای مسکونی و کارگاه های صنعتی ذوب سنگ مس اشاره کنیم که مصالح این آثار همانند بنای یادمانی از خشت خام است و با توجه به اینکه جیرفت منطقه گرمسیری است عایق بسیار خوبی در برابر گرما و آفتاب است.
همچنین اشیایی از جنس سنگ صابونی یا کلرید - خاص منطقه جیرفت - که معادن آن در کوه های غرب دشت جیرفت وجود دارند یافت شده اند که مردمان دوران باستان این سنگ ها را از کوه جدا می کردند و با آن ها ظروف مورد علاقه با فرم های بسیار متنوع می ساختند و پرداخت می کردند که تنوع نقوش انسانی، حیوانی، گیاهی و هندسی بر روی این اشیاء در خور توجه و اهمیت است.
در کاوش های امسال در بخش غربی کنار صندل جنوبی یک محوطه به دست آمده است که بر روی دیواره جنوبی این معبد و درون طاقچه ای نیم تنه انسانی از جنس گل و به صورت نقش بر جسته قرار دارد که با رنگ های زیبا و منقش هندسی تزئین شده است، این پیکره حدود 220 سانتی متر بلندی داشته است و بخش بالایی آن از بین رفته و 110 سانتی متر باقی مانده است. این پیکره عظیم انسانی که در نوع خود بی نظیر است را می توان خدایی دانست که در معبد یاد شده مورد عبادت قرار می گرفته است .
در تپه شمالی در نتیجه پنج فصل کاوش باستان شناسی بقایایی از یک سازه عظیم معماری آشکار شده که در واقع بنای بزر گ مذهبی است. از این گونه سازه ها که به نام زیگورات یاد شده است استفاده فراوانی می شده است. کاه، گندم و جو به صورت نیم سوخته در فضاهای معماری این بنا به دست آمده که حاکی از رونق کشاورزی در منطقه جیرفت در عهد باستان است.
علاوه بر آن در کاوش های فصل اخیر در گورستان قلعه تدفین های با ارزشی از نوع دخمه ای به دست آمده است که نشان می دهد در لایه های سخت آهکی درون زمین تدفین ها به صورت دخمه ای انجام می گرفته است. این گورستان کوچک را به لحاظ معماری قبور و اشیاء و آثار به دست آمده به شاهان یا طبقات بالای جامعه آن دوران نسبت می دهند.
از دیگر اشیاء با ارزش می توان به وجود لوح های خطی اشاره کرد که تاکنون چهار لوح در کاوش های کنار صندل جیرفت به دست آمده است. این لوح ها که حاکی از وجود خط و نگارش در جامعه باستانی کنار صندل جیرفت است در مطالعات باستان شناسی بسیار با ارزش و دارای اهمیت است.
نظر شما