دکتر محمد علی اژه ای عضو گروه فلسفه دانشگاه اصفهان اخیراً سه مقاله در خصوص نظریه معرفت شناسی خواجه نصیر الدین طوسی، نظریه تصدیق و مسئله منطقی به نام پارادوکس های منطقی در نظریات خواجه نصرالدین طوسی را برای فصلنامه فرهنگ به رشته تحریر در آورده است که به زودی در این فصلنامه انتشار خواهند یافت.
این مدرس دانشگاه در توضیح نظریه معرفت شناسی خواجه نصیرالدین طوسی به خبرنگار مهر گفت: خواجه نصیر رساله ای به نام رساله العلم دارد که در خصوص نظریات دو نفر عالم شیعه بحرینی به نام ابن السعاده و ابن میثم است. این دو از علمای شیعه بحرین و معاصر با خواجه نصیر الدین طوسی بوده اند که این رساله را تدوین کرده اند.
وی افزود: رساله العلم از استاد ابن میثم شروع می شود با شرح و تفسیری که خواجه به آن می دهد شکل نهایی خود را می‌یابد. ابن میثم بعد از وفات استادش مجموعه را برای خواجه نصیر الدین طوسی می فرستد و از او می خواهد که درباره آن اظهار نظر کند. خواجه رساله را مطالعه می کند و نظریات انتقادی خود را به آن اضافه می‌کند و مجموعه را برای ابن میثم می‌فرستد.
اژه ای در توضیح بیشتر این مطلب گفت: این مجموعه شامل نظریات معرفت‌شناختی متکلمین معتزلین و نظرات دیگر در زمان خود آنها بوده که مجموعه جالبی است از برخورد علمی آن دوره با مساله معرفت شناسی. مسئله معرفت‌شناسی بعدا به صورت فصلی در این رساله مورد بحث قرار گرفته است. این موضوع بیشتر به صورت فصلی در مباحث وجود شناسی در کتب فلسفی در بخش متافیزیک با عنوان وجود ذهنی مورد بحث قرار می‌گیرد.
وی در ادامه تاکید کرد: این گونه مباحث در کتابها شامل کتب فلاسفه اخیر در فلسفه اسلامی است به همین دلیل درگیر مسئله وجود ذهنی است تا مسائل معرفت شناسی. کتابهای فلسفی اخیر ما که مبحث علم در آنها تحت عنوان وجود ذهنی مطرح شده است به همین دلیل که مسائل را از دید معرفت شناسی مورد بحث قرار نمی دهند گرفتار محدودیت ها و نابسامانی های شدیدی در زمینه علم شناسی می شوند.
اژه ای تصریح کرد: در اینگونه کتب که از بحث علم با حضور ذهن شروع می شود دغدغه نویسنده اگر به وجود ذهنی معتقد باشد، اثبات وجود ذهنی است و نه مباحث معرفت شناسی. از این رو رساله شرح مساله العلم خواجه نصیر از این جهت بر این کتب امتیاز بسیاری دارد که مقتضی است برای نویسندگان سرمشق قرار گیرد.
نظر شما