به گزارش خبرنگار مهر در اراک، برابر آمار مجامع بین المللی یک پنجم خاک جهان در 110 کشور جهان در معرض تهدیدات بیابان است و با وجود تصویب کنوانسیون مبارزه با پدیده بیابان زایی از سوی سران کشورهای جهان، بیابان ها در سراسر دنیا در حال گسترش است که این امر لزوم بیدار باش جهانی را برای مبارزه با بیابان زایی را مضاعف می کند.
یک کارشناس امور بیابان های کشور در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر 130 کانون بحران بیابانی در کشور وجود دارد که شامل شش میلیون متر مربع است و این میزان بیابان یک خطر جدی محسوب می شود.
محمد باقر صدوق افزود: شهرهای 18 استان کشور شامل 85 شهر در معرض خطرات بیابان هستند و به طور این قطع این مسئله مساوی با فقر، بیکاری و کاهش تولید است و برای جامعه تهدیدی اساسی به شمار می رود.
بیشتر زمین ها و مراتع موجود در کشور توسط مردم به طور ناخواسته در آستانه تبدیل به بیابان قرار می گیرد و برای جلوگیری از این امر آگاهی دادن به مردم و مشارکت آنها در امر بیابان زدایی می تواند بسیار موثر باشد.
مشارکت مردم در امور بیابان زدایی گرچه در ابتدای راه با نقص هایی روبرو می شود اما ثابت شده ادامه این روند نه تنها نقایص طرح های مسئولان را برطرف می کند بلکه ادامه مسیر را پرشتابتر و ثمر بخش تر می کند.
این که مردم بدانند مسئله بیابان چیست؟ بیابان چه زیان هایی برای آنان دارد و آنان چه نقشی می توانند در جلوگیری از حفظ مرابع به بیابان داشته باشند، انگیزه انجام کار و مسئولیت پذیری را افزایش می دهد.
حرکت فراگیر و مشارکت مردم در امر بیابان زدایی زمانی اهمیت خود را بروز می دهد که بدانیم نیمی از خاک ایران بیابان یا نیمه بیابانی شده است و یکی از پنج کشور بیابانی جهان به شمار می رود و هر گونه قابلیت، برای انواع فعالیت های تولیدی و اقتصادی، کشاورزی و عمرانی در آن محدود شده و به صفر می رسد.
بیابان واقعی در اقلیم شناسی جایی است که زادآوری زیستی در آن به کمترین میزان ممکن صورت گیرد و از آنجا که ایران کشوری کم آب است لزوم توجه به بیابان زدایی و جلوگیری از تخریب منابع طبیعی ضروری تر است.
همه این موارد در حالی از سوی کارشناسان مطرح می شود که سالانه یک درصد از خاک کشور به جرگه بیابان می پیوندد و قبل از این پیوند نامیمون است که توسعه فقر و بدبختی در مناطق گرمسیر کشور نه تنها آینده ساکنان مناطق بیابانی شده بلکه آینده زیستی و اقتصادی کشور تهدید می کند.
چهره های آفتاب سوخته مردمان نواحی بیابانی، بیابان های مخوف بی آب و علف، بیکاری، فقر و تنگدستی، ترس از طوفان شن و مدفون شدن زندگی افراد در زیر این طوفان ها همه و همه واقعیت هایی است که به دنبال افزایش بیابان ها بر بخش های کویری تسلط می یابد و دور اندیشی و تعهد مردم و مسئولان را طلب می کند.
بر همین اساس لزوم اهمیت مشارکت و دخالت دادن مردم و تشکل های مردم نهاد تنها یک حرف نیست بلکه اصل تجربه شده ای است که رسیدن دوباره به آن عاقلانه نیست بلکه باید آن را انجام داد.
نکته قابل توجه در امر بیابان زایی این است که بهره برداران با استفاده بی رویه از مراتع زمینه ایجاد بیابان را گسترش می دهند و تصمیم گیران نیز با نامحدود فرض کردن توان اکولوژیکی طبیعت، دست اندازی به منابع طبیعی برای توسعه حوزه کاری خود در بخش های مختلف را به خطر انداخته و آن را مانعی در مسیر توسعه می دانند در حالی که توسعه پایدار در گرو استفاده متعادل از طبیعت و داشته های طبیعی است.
اصل 50 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با درک درست از لوازم حفظ منابع طبیعی به طور مشخص هرگونه فعالیتی که منجر به خسارت غیر قابل جبران به محیط زیست و منابع طبیعی شود را ممنوع اعلام کرده است و بر همین اساس ایجاد هر فعالیتی باید در مکان هایی باشد که کمترین آسیب را به منابع طبیعی وارد کند.
در حال حاضر برخی متقاضیان طرح های توسعه ای و اشتغالزا با عدم دور اندیشی در راستای بیابان زایی در کشور گام برمی دارند و منافع کوتاه مدت را بر منافع میان مدت خود ترجیح می دهند در حالی که همین امر با کار کارشناسی می تواند با حفظ منابع طبیعی در مسیر توسعه پایدار حرکت کند.
حفظ منابع طبیعی نه تنها ریشه علمی دارد بلکه در روایات مختلف در دین مبین اسلام مورد تاکید قرار گرفته است و در تعالیم دینی ما به طور مکرر آمده است که قطع یک درخت مساوی با قتل یک انسان است.
یکی از استان های کشور که بخش اعظمی از بیابان ها را در خود جای داده استان مرکزی است و در حال حاضر 490 هزار هکتار از اراضی این استان بیابان است.
بیابانهای استان مرکزی در شهرهای اراک، ساوه، زرندیه، کمیجان، دلیجان و محلات است البته بخشی از بیابان های استان از جمله کویر میقان اراک، طی سال های گذشته توسط منابع طبیعی استان احیا شده است.
معاون عمرانی استانداری مرکزی در این خصوص اظهار داشت: بحث بیابان زدایی در اراک نیازمند عزم ملی و نگاه کلان است و استفاده متعادل به میزان ظرفیت، می تواند از تخریب داشته های طبیعی جلوگیری کند.
علیرضا نور بهشت افزود: بخشی نگری در این موضوع به زیان منابع طبیعی و محیط زیست کشور است و امروز تخریب منابع طبیعی و محیط زیست کمتر از آلودگی چاه های آلوده نیست و همه مسئولان در بخش های مختلف باید به طور جدی تری به این مسئله توجه کنند.
وی خاطرنشان کرد: احیا بخشی از بیابان های استان با موفقیت انجام شده است و اکنون کویر میقان اراک و زرندیه مانند جنگل کوچکی در دل طبیعت اراک و ساوه چشم اندازهای جالبی را ایجاد کرده اند چنان که گردشگری طبیعی را در بخش بیابان های این استان رونق بخشیده است.
با وجودی که در مجموع 490 هزار هکتار از بیابان استان احیا شده است، استان مرکزی نیز مانند سایر استان ها در معرض تخریب طبیعت و توسعه بیابانی قرار دارد که پیشگیری از آن همت مسئولان و مردم به ویژه بهره برداران را می طلبد.
بخش های احیا شده زرندیه و اراک هم اکنون به عنوان مناطق نمونه کشوری در امر بیابان زدایی مطرح هستند و هر ساله گروه های محقق علاقمند به این استان مراجعه می کنند.
به طور مسلم رفع مشکل بیابان زایی نیازمند عزم ملی و نگاه کلان است و تخصیص اعتبارات لازم، آموزش مردم، اطلاع رسانی به موقع، توجه به منابع طبیعی و محیط زسیت در اجرای پروژه های عمرانی و تولیدی از مهمترین راهکارهای حفظ منابع طبیعی و جلوگیری از پیشرفت مخوف بیابان است.
نظر شما