نگاهی به اندیشه های سلفی ؛ مبناها و دیدگاهها

سلفی ها پایبندی شدیدی به ظاهر خود دارند، به گونه ای که برخی از آنها حتی داشتن شکل و شمایل خاص را برای یک مسلمان واجب می دانند.
 
سلفی ها همدیگر را از شکل ظاهریشان می شناسند و با وجود اختلاف شیوخ وطیف بندی هایشان در برخی از رگه های فکری، اما می توان گفت که آنها همگی ریشی بلند، لباسی کوتاه و احیانا نعلین (عربی، دمپایی چرمی) دارند و درغیر این صورت فرد را به عنوان ظاهرا سلفی می شناسند نه یک سلفی واقعی واین تعریفی است که در میان آنها کاملا متداول است.
 
از نظر عقایدی همه آنها خود را پیرو مذهبی امام ابن تیمیه می دانند.
 
براساس نوع اندیشه، آنها توسل به رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم ) را پس از رحلتشان حرام می دانند وخواستار تخریب  ضریح قبور رسول و ائمه اطهار(ع) و صحابی می باشند، از این رو به شدت با  نگرش مذهبی شیعیان در توسل به پیامبر و ائمه معصوم مخالفت می کنند وحتی به مبارزه می پردازند.
 
آنها دستورات دینی فتاوی خود را از اهل حدیث  استخراج می کنند واعتنایی به ائمه فقه اهل تسنن ندارند.شیخ محمد غزالی در کتاب خود " السنه النبویه بین اهل الفقه والحدیث" ـ دار الشروق قاهره ، به این نظرات اشاره وآنها را رد و باطل کرده است.
 
سلفی ها  از احادیث وروایات  به طورعام پیروی کرده وآن را در موارد خاص به طور معاصر به کار گرفته واجرا می کنند ، از این رو حاضر به پذیرش تاویل ها یا اجتهادات فقهی شیوخ فقه نشده ومعتقدند که استفاده ازعقل درمسائل شرعی تنها درکوچکترین  وریزترین مسائل قابل قبول است وبس ودر دیگر امور زندگی قابل به کارگیری نیست.
 
اختلافات مهم جریان های سلفی : 
 
سلفی های قدیم و سلفی جهادی که جریان معاصر آن است در برخی از مسائل با یکدیگر اختلاف نظر دارند، این مسئله به ویژه درباره تکفیر شیعیان قابل توجه است و درباره تکفیر مطلق آنها یا وجوب اقامه حجت بر یکایک آنها پیش از کافر تلقی کردنشان بین این دو طیف اختلاف نظر وجود دارد. این نوع اختلاف نظر سلفی ها در رابطه صوفی ها هم صدق می کند.
 
یکی ازمهمترین ارکان اندیشه های سلفی ها در طول تاریخ مسئله ولایت و برائت است که شیخ عبدالرحمن الخالق در مشهورترین کتابش به همین نام به آن پرداخته است .
 
بر اساس اندیشه های سلفی هر کسی با کافری ولایت بست یا به وی علیه یک مسلمان یاری رساند از دین خدا خارج و کافر شده و اصل موالات را نقض کرده است. این مسئله درباره همکاری مسلمان در افشای اسرار مسلمان به غیر مسلمانان هم صدق می کند .
 
سلفی ها در اجرای این نظر خود به آیاتی مختلفی از قرآن کریم از جمله  آیه 51 از سوره مائده  و28 از سوره آل عمران استناد می کنند.
 
عبد الله عزام، سفر الحوالی، سلمان العوده ، بن باز، اسامه بن لادن و ایمن الظواهری را می توان به عنوان مهمترین مبلغان و حامیان این اندیشه ها ذکر کرد.
 
اصل ولایت وبرائت سبب شده است تا جوانان پیرو این جریان یا مذهب همواره خود را مطیع کامل وبی چون و چرای افرادی بدانند که شاید حتی یکبارهم آنها را از نزدیک ندیده اند؛ این مسئله به ویژه در ساختارهرم تشکیلاتی گروه القاعده کاملا مشهود است و عضو القاعده مجبور است تبعیت بی چون وچرای خود را از مافوق یا همان امیر خود اعلام کند.
 
نظریه پرداز معاصر این نوع نگرش ایمن الظواهری است که به گفته کارشناسان این جریان به پلی برای عبور اسامه بن لادن از عقاید سلفی سنتی به ایدئولوژی عقاید ولایت و برائت و تکفیر غیر تبدیل شد.
 
ایمن الظواهری در این چارچوب از کتاب های "ظلال القرآن "و"معالم  فی الطریق" سید قطب استفاده کرد درحالی که هیچ نگاهی به بنیانگذاری جریان اسلامگرای سیاسی اهل تسنن یعنی حسن البنا نکرد وحتی کتابی هم علیه وی تحت عنوان (الحصاد المصر)  "محصول تلخ" به رشته تحریر در آورد تا به انتقاد از عملگرایی سیاسی بنا بپردازد.