زلزله بم كه آمد و در شهر 100 هزار نفري و دور از پايتخت جان نيمي از مردم آن را كه در خانه هاي گلي و خشتي و شايد آجري اما سست زندگي مي كردند گرفت ، غمي سنگين را بر دل همه نشاند ، هر كس با هر چه داشت به ميدان آمد ، استانهاي اطراف ميزبان مصيب ديدگان شدند و امكانات مورد نياز از تهران گسيل شد اما تهران را چه كسي كمك خواهد كرد اگر ...
اكنون پس از اين حادثه تلخ، 12 ميليوني كه نان پايتخت را مي خورند، حس غريبي آغشته با غم و ترس را تجربه مي كنند،غم انسانهايي كه مي شد جلوي از دست رفتنشان را گرفت و ترس از اينكه روزي زمين پايتخت زيباي ايران به لرزه درآيد.
زلزله بم كه آمد در كمتر از 20 ثانيه همه چيز تمام شد ، فرياد هزاران نفر در زير خروارها خاك خفه شد و آنان كه ماندند در حالي كه لباس سياه به تن دارند بر نابودي هستيشان مي نگرند و چه داغي دارند ؟
تهران ، پايتخت دوست داشتني
اينك تهران شهر زيبايي كه در چند دهه اخير غبار عصر جديد صورت آن را كبود كرده و با دود و دم ماشينها و ترافيك لجام گسيخته سر مي كند ، هنوز زيباست و همچون گذشته دلها را مي فريبد و به سوي خويش مي خواند، شهري در پاي دماوند كه قله هاي برف گرفته آن در زمستان و زردي پاييز آن يادگار روزگاران قديم آن است و باغهايي كه هر روز از شمار درختان كم مي شود هنوز امن ترين جاي آن است .
آسمان تهران را كه روزي مي توانستيم با دستهاي كودكيمان ستاره هاي آن را بچينيم اكنون با سدي از برجهاي سر به فلك كشيده و بيلبوردهاي عظيم با لامپهاي رنگي، دور از دسترس شده است هرچند هنوز كاجهاي دلفريب دامنه البرز و سبزي هاي تازه ري و عطر ياسهاي فرحزاد وجود دارد .
تهران امروز البته با گذشته تفاوت كرده ، برجهاي بلند آن راه نفس كشيدن را تنگ كرده و خانه هاي قوطي كبريتي آن به جاي ويلاهايي كه حياتش محل بازي هاي كودكانه بود نشسته است و باغهايي كه مي شد تابستانها يواشكي به آن سرك كشيد واز درختان آن بالا رفت و طعم سيبهاي زرد رسيده را دزدكي تجربه كرد ، اكنون به بزرگراههايي مبدل شده كه ماشينهاي آخرين سيستم و يا فرسوده با سرعت هر چه تمامتر از آن مي گذرند.
تهران امروز عوض شده است نمي دانم ، آدمهايش هم ديگر مثل قديم به هم سلام نمي دهند ، شايد فرصت آن را ندارند ، آنان از كنار هم رد مي شوند و به هم تنه مي زنند و فراموش مي كنند كه شايد عاقبت و سرنوشت مشتركي انتظارشان را مي كشد .
پايتخت 200ساله ايران اكنون محل زندگي مغزها، انديشمندان، دانشگاهيان ، دانشجويان، مديران و مسئولان عالي رتبه و بزرگترين كارخانه ها ، صنعتگران و تاجران كشور و مايه افتخار ايران است و اگر روزي بلرزد شايد ديگر...
سالهاست مي گويند تهران در خطر زلزله است، بافتهاي فرسوده آن در مركز و جنوب شهر بيش از همه تلفات مي دهد، خانه هايي كه شايد با گذر حتي يك كاميون از كنارشان فرو مي ريزند و كوچه هاي تنگ و باريك آن كه يادگار روزگار از دست رفته است بيش از همه نگران كننده است .
شهردار تهران مي گويد از ميان يك ميليون و 600 هزار واحد مسكوني تهران دستكم 700 هزار خانه كه 45 درصد آن است بايد از نو ساخته شود و براي اين كار همه توان خود را به كار مي گيريم .
700 هزار خانه فرسوده
دكتر محمود احمدي نژاد معتقد است : بودجه شهرداري براي بازسازي و نوسازي تهران كافي نيست و براي اين كار نيازمند همكاري دولت و حضور خود مردم و سرمايه گذاران بخش خصوصي هستيم اما ايمن سازي تهران در برابر زلزله مهمترين وظيفه و رسالت ماست كه بر هر كار ديگري ترجيح دارد و اگر بتوانيم فقط به مقاوم سازي خانه هاي مردم موفق شويم رسالت خود را انجام داده ايم و مهم نيست كه ديگران در مورد ما چگونه قضاوت كنند .
مقاوم سازي شهر تهران دربرابر زلزله فقط به خانه هاي مسكوني آن محدود نمي شود، بيمارستانها، دانشگاهها، مدارس، سازمانها و اداره هاي دولتي ، كارخانه ها و مراكز امداد رساني و امنيتي ، فرودگاهها و راههاي ارتباطي همه در معرض خطرند مراكزي كه هنگام واقعه بايد ياري رسان مردم باشند شايد اولين ساختمانهايي باشند كه فرو مي ريزند .
راههاي كه اكنون ترافيك فشرده آن عرصه را بر مردم تنگ كرده است شايد در آن روز هنگامي كه انبوه برجهاي فرو ريخته آن آوار مي شود ديگر راهي براي حركت خودروهاي امداد و ماشينهاي آتش نشان كه براي فرو نشاندن شعله هاي آتش خانه هايي كه لوله هاي گاز آن تركيده و شعله ور شده باقي نمي گذارد و سيلاب جاري در شهر ديگر مجالي براي امداد رساني باقي نمي گذارد.
زلزله بم هشداري بود كه بدانيم براي مقابله و مديريت بحرانهاي ناخواسته آماده نيستيم و بايد آماده شويم اما اكنون كه يك ماهي از آن روز تلخ مي گذرد رفته رفته اوضاع به حالت عادي برمي گردد و خيلي زود فراموش مي كنيم كه حوادث قريب الوقوع چه نابهنگام فرا مي رسند.
سالهاست كه هشدار زلزله تهران از زبان كارشناسان و زمين شناسان به گوش مي رسد و مسئولان و مديران زيادي در مورد آن و لزوم آمادگي و مقاوم سازي براي كاستن از خسارتهاي آن سخن گفته اند اما هنوز متولي اصلي و مسئول مشخص آن تعيين نشده است ، امكانات مورد نياز براي امداد رساني به شهروندان شهر 12 ميليوني فراهم نيست و تقسيم كاري براي مديريت بحران در 24 ساعت اوليه انجام نشده است.
مطابق قانون استاندار تهران تا 72 ساعت مسئول اصلي مديريت بحران است اما بر اساس مصوبه اي ديگر شهردار تهران به عنوان رئيس ستاد بحران شهر مسئول هماهنگي و اداره بحران در هنگام حادثه است به همين علت ستادي با عنوان مركز پيشگيري و مديريت بحران در شهرداري تهران تاسيس شده و مسئوليت هماهنگي 22 كميته عضو را به عهده گرفته است .
چهار گسل بزرگ
مازيار حسيني رئيس اين مركز در گفتگو با خبرگزاري مهر مي گويد : چهار گسل بزرگ شمال شميران ، مشاء - فشم در مركز شهر و دو گسل بزرگ ديگر درشمال و جنوب شهر ري تهران را معرض خطر زلزله قرار داده است كه به خصوص مناطق 12 تا 17 تهران در جنوب شهر بع علت بافت فرسوده و جمعيت متراكم آن بيش از همه در خطر است ، مناطقي كه از ساليان گذشته بر جا مانده و بازسازي آنها در كوتاه مدت ميسر نيست .
وي اضافه مي كند: مركز مديريت بحران شهر تهران مدتي است كار مطالعه و تحقيق لازم را براي شناسايي مناطق پر خطر و پيدا كردن راهكارهاي عملياتي براي مقاوم سازي و امداد و نجات به همكاري كميته هاي مسئول از هلال احمر ، وزارت بهداشت و درمان ، نيروي انتظامي ، نيروهاي مسلح ، شهرداري تهران ، راهنمايي و رانندگي و جمعي از متخصصان و كارشناسان دنبال مي كند اما شهرداري تهران براي ايجاد هماهنگي ميان اين دستگاهها و مديريت بحران نيازمند اختيارات بيشتري است تا بتواند در زمان لزوم دستورات لازم را به منظور مديريت بحران صادر كند.
چه بايد كرد؟
احتمال وقوع يك زلزله بزرگ در تهران پايتخت، اكنون ترجيح بندي است كه هر روز از زبان مسئولان تكرار مي شود و واژه هايي مانند بافتهاي فرسوده ، مقاوم سازي ، امداد رساني ، هماهنگي ، مديريت بحران، ديگر خاصيت خود را از دست داده اند .
شوراي اسلامي شهر تهران به خصوص پس از زلزله ويرانگر بم بيش از همه و زودتر از بقيه به خود آمد و با تشكيل جلسات علني و غير علني و فراخواندن مسئولان و كارشناس زلزله براي پيدا كردن راه حلهاي اجرايي كه هر چه زودتر بتواند خطري را كه هر لحظه ممكن است جان پايتخت را بگيرد كنترل كند ، شهردار تهران نيز قول داده است تا هر چه زودتر سازمان دفاع شهري را در تهران تشكيل دهد و در صورتي كه دستگاههاي اجرايي ديگر همكاري كنند تا 5 سال آينده كل شهر تهران را در برابر زلزله ايمن مي كند.
همين هفته پيش بود كه شوراي شهر تصويب كرد همه شهروندان تهران در صورتي كه براي مقاوم سازي خانه هاي خود اقدام كنند از پرداخت عوارض شهرداري معاف هستند و آنان كه به بازسازي خانه هاي خود مي پردازند ، مي توانند از تسهيلات ساخت يك طبقه اضافه و در صورت مشاركت و تجميع خانه هاي كوچك از تخفيف عوارض تا 50 درصد و اجازه ساخت متراكم تا 300 درصد برخوردار مي شوند و مي توانند عوارض را به صورت قسطي و در اقساط 24 ماهه پرداخت كنند.
اما به نظر مي رسد هنوز يك جاي كار لنگ است ، مردم كه اكنون در خانه هاي خود امروز را به آرامي مي گذرانند و مردانشان همه روز درگير كار روز مره هستند و بچه ها به مدرسه و دانشگاه مي روند چگونه مي توانند روال عادي زندگي خود را به هم بزنند و براي زلزله اي كه شايد روزي فرا برسد مدتها رنج خانه به دوشي و اسباب كشي را تحمل كنند تا خانه اي محكمتر و امن تر داشته باشند .
ايمن سازي ساختمانهايي كه اصول مهندسي در آنها رعايت نشده است و آنها كه بايد از نو ساخته شوند مستلزم تخليه آن و سكونت در محلي ديگر است و اگر بنا باشد كه خانه هاي كوچك تجميع شوند و مجتمعهاي بزرگ ساخته شود مدت آن بازهم طولاني تر مي شود اين است كه با وجود تسهيلاتي كه براي نوسازي به مردم داده مي شود هنوز انگيزه لازم براي يك حركت جمعي ايجاد نشده است و اين در صورتي است كه اقشار آسيب پذير جنوب شهر تمكن لازم را براي استفاده از اين تسهيلات داشته باشند!
آموزش محور توسعه
كارشناسان توسعه پايدار معتقدند : براي اجراي هر طرح جديد قبل از همه بايد ذهنها را آماده كرد و افكار عمومي را با آن درگير كرد و با تبليغات و آگاهي دهي به آنان شرايط را به نحوي پيش برد كه خود آنان با دانايي براي اجراي آن پيش قدم شوند در غير اين صورت تصويب قانون و اعطاي سوبسيد و تسهيلات بانكي به تنهايي راه به جايي نمي برد .
دكتر غلامرضا حسين نژاد كارشناس آموزش و توسعه مي گويد : مردم براي آنكه براي نوسازي خانه هاي خود سختي كار بپذيرند و دست به كار شوند نيازمند صدقه و ترحم نيستند ، آنها نيازمند دانش و علم به حقيقت موضوع هستند و براي اين كار پيش از هر كاري بايد با تبليغات و آماده سازي افكار عمومي آنها را به اين باور رساند كه مقاوم سازي خانه هايشان به نفع آنهاست و حافظ جان و مال و عزيزانشان است .
وي اضافه مي كند : متاسفانه با آنكه مسئولان با تشكيل جلسات مكرر و حرفهاي تكراري در مورد لزوم مقاوم سازي در برابر زلزله صحبت مي كنند ، هيچ اقدام موثر و عملي در اين زمينه به چشم نمي خورد و در صورت وقوع زلزله هيچ پناهگاه و جاي امني وجود ندارد .
انتقال پايتخت
هنگامي كه همه راهها به بن بست مي رسد و ناهماهنگي ها و پيچيدگي موضوع تصميم گيري و حل مسئله را ناممكن مي كند باز هم راه كهنه و قديمي براي پاك كردن صورت مسئله بر سر زبانها مي آيد ، انتقال پايتخت .
انتقال پايتخت از تهران كه اكنون علاوه بر مركزيت سياسي كشور مركز اقتصادي ، تجاري ، آموزشي ، دانشگاهي و ارتباطي كشور است به يك شهر امن ديگر، موضوعي است كه هر از گاهي از زبان مسئولي جاري مي شود ، سالها پيش شهردار تهران براي اولين بار از آن سخن گفت و اين بار دبيرشوراي عالي امنيت ملي حرف آن را به ميان آورد.
اما دكتر احمدي نژاد شهردار تهران در اين مورد گفت : انتقال پايتخت از تهران به يك شهر ديگر فقط مديران را از خط دور مي كند اما مردم كه ساكنان اصلي شهرندرا همچنان در معرض خطر نگه مي دارد بنابر اين حتي در صورت انتقال پايتخت به يك شهر ديگر مسئله ايمن سازي شهر تهران در برابر زلزله به قوت خود باقي است .
اكنون كابوس زلزله بر سر شهري كه سمبل ايران است جولان مي دهد ، باغهاي تهران يكي يكي نابود مي شوند ، شهر را غباري از دود ماشينها پر كرده و شهرونداني كه خسته از كار روز مره به دنبال مامني براي خانواده خود مي گردند هر شب بايد با هراس زلزله بر خود بلرزند و بي آنكه حركت موثر و جمعي براي رفع اين هراس صورت گيرد ، روز واقعه را به انتظار بنشينند.
نظر شما