"آسه آن"؛ سومین تشکل تجاری مهم جهان

به گزارش خبرگزاری مهر، آسه آن در ابتدای کار توسط سه کشور اصلی جنوب شرق آسیا یعنی فیلیپین، مالزی و تایلند بنیان گذاشته شد. برونئی نیز پس از کسب استقلال و خارج شدن از استعمار انگلستان در روز هشت ژانویه 1984 میلادی به این گروه پیوست.

ویتنام نیز در سال 1995 میلادی به دنبال میانمار و لائوس به آسه آن ملحق شد. کامبوج نیز در سی آوریل 1999میلادی به این گروه پیوست.

گینه نو نیز از سال 1985میلادی عنوان ناظر را در این گروه شرقی برعهده دارد. در همین حال، تیمور شرقی نیز در ژوئیه 2006 درخواست خود را برای پیوستن به این گروه اعلام کرد که احتمال تحقق آن تا پنج سال دیگر وجود دارد. استرالیا نیز تمایل دارد که به این گروه بپیوندد.

پایه های اولیه تشکیل آسه آن توسط سازمانی به نام "انجمن جنوب شرق آسیا" ایجاد شد. این سازمان در سال 1961 میلادی با پیوستن فیلیپین، مالزی و تایلند شکل گرفت.

آسه آن در اصل در هشت اوت سال 1976میلادی هنگامی که وزیران امور خارجه پنج کشور اندونزی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور و تایلند در بانکوک گرد هم آمده و بیانیه ای معروف به "بیانیه بانکوک" را امضا کردند، تشکیل شد.

"آدام مالک"، "نارسیسکو راموس"، "تون عبدالرزاق"، "راجا راتنام" و "تانات خامون" وزیران امور خارجه کشورهای اندونزی، فیلیپین، مالزی، سنگاپور و تایلند به عنوان پدران بنیانگذار "آسه آن" به شمار می روند.

در صورتی که اختلافات فرهنگی، تجربیات مستعمرات و تنش های منطقه را از زمان پایان جنگ جهانی در نظر بگیریم، متوجه می شود که تشکیل چنین تشکلی بسیار جالب و خارق العاده است.

 مهمترین اهداف برای تشکیل آسه آن ، افزایش رشد اقتصادی، توسعه و همکاری در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و اداری و همچنین ثبات و صلح در منطقه بود

عواملی که سبب شد تا کشورهای منطقه جنوب شرق آسیا دست به تشکیل چنین گروهی بزنند شامل : نخست : تاکید بر توسعه اقتصادی برای مبارزه با کمونیست، دوم : اهالی منطقه خواهان آن بودند که این منطقه مورد استفاده جنگ سرد قرار نگیرد. در آن زمان احتمال گسترش جنگ ویتنام نیز می رفت.

جالب توجه است که آسه آن هرگز به عنوان یک اتحادیه نظامی در نظر گرفته نشده است.

گروه آسه آن تاکنون تدابیر جالبی را بریا این منطقه مطرح کرده است که از جمله آنها می توان به ارائه یک چارچوب برای مذاکرات درباره درگیری های منطقه ای به ویژه در زمینه مرزها و هماهنگ کردن مواضع برای مذاکرات اقتصادی در همایش های بین المللی اشاره کرد.

اعضای آسه آن در سال 1971 میلادی بیانیه کوالالامپور را که خواستار یک منطقه بی طرف و مستقل در برابر قدرت های خارجی می شد، امضا کردند.

اولین دیدار سران دولت های عضو آسه آن در سال 1976 میلادی و در جزیره بالی اندونزی انجام شد که منجر به امضای پیمان دوستی و همکاری در جنوب شرق آسیا شد.

کشورهای عضو همچنین به این توافق رسیدند که با کشورهای همسایه کمونیست خود همچون کامبوج، لائوس و ویتنام که بعدا به آسه آن می پیوندد، در صلح و آرامش زندگی کنند.

این درحالی بود که ویتنام در سال 1978 میلادی کامبوج را به اشغال درآورد و حدود یک دهه این کشور را در اختیار خود داشت. این اقدام امنیت و ثبات منطقه را به خطر انداخت.

در این راستا کشورهای عضو آسه آن برای حل معضل ویتنام اقدام به ایزوله کردن ویتنام کردند و از این کشور خواستند نیروهایش را از کامبوج خارج کند. همچنین نهادهای بین المللی و کشورهای غربی را به اعمال فشار دیپلماتیک و مالی بر ویتنام فراخواندند.

زمان خروج نیروهای ویتنامی از کامبوج به عنوان پایان جنگ سرد در جنوب شرق آسیا برشمرده می شود.

پس از حل وفصل مشکل ویتنام، کشورهای عضو آسه آن با سرمایه گذاری گسترده ژاپن موافقت کرده و این مسئله منجر به رشد اقتصادی کشورهای عضو شد. در ادامه کشورهای قدرتمند جهان نیز اعضای آسه آن را به عنوان شرکای اقتصادی برگزیدند.

در این میان، کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین بیش از دیگران برای یافتن یک مدل توسعه اقتصادی به سوی آسه آن سرازیر شدند.

در این راستا، سازمان همکاری اقتصادی برای آسیا و اقیانوسیه در سال 1989میلادی با حضور کشورهای عضو آسه آن، ژاپن، کانادا و زلاندنو تشکیل شد.

گروه آسه آن در ادامه فعالیت خود توانست  تعداد کشورهای عضو را به 10 برساند و این مسئله سبب شد که امنیت و ثبات بیشتری منطقه را فرا گیرد و رشد اقتصادی نیز توسعه یابد.

از جمله بحران هایی که کشورهای حوزه آسه آن با آن روبرو شدند می توان به بحران مالی سال های 1997 اشاره کرد. با کاهش ارزش پولی تایلند و گسترش آن به کشورهای اندونزی و مالزی پس از مدتی، تقریبا تمام کشورهای این حوزه با مشکلات مالی  روبرو شدند و در این زمینه اقدامات خلاف تولید صندوق بین المللی پول و مشکلات ساختاری به گسترش بحران پولی کمک کرد. 

این بحران ناتوانی گروه آسه آن در حل بحران ها را نشان داد، اما در عین حال کشورهای عضو را متقاعد کرد که برای جلوگیری از به وجود آمدن بحرانی جدید باید همکاری های پولی و مالی بین آنان گسترش یابد.

جالب توجه است که پس از وقوع حملات 11 سپتامبر، کشورهای آسه آن سه قرارداد ضد تروریستی با چین، ژاپن و آمریکا امضا کردند. اما انفجارها در جزیره بالی در سال 2002 میلادی فشارها را بر آسه آن افزایش داد. آنان در پی وقوع این انفجارها با کاهش میزان گردشگری و سرمایه گذاری روبرو شدند که نگرانی آنان را در پی داشت. در این راستا، آنان ژانویه 2007 میلادی یک پیمان ضدتروریستی را به امضا رساندند.

بهتر است بدانیم که آسه آن سومین مرکز بازرگانی جهان به شمار می رود و یکی از بزرگترین شرکای تجاری چین و همچنین کشورهای منطقه اقیانوس آرام( پاسیفیک) و عضو اتحادیه اروپا محسوب می شود. حجم معاملات تجاری این منطقه بیش از 105 میلیارد دلار در سال است و سالانه 20 تا 35 درصد رشد را پشت سر می گذارد.

چهلمین اجلاس کشورهای عضو آسه آن اخیرا به مدت دو روز در کشور فیلیپین برگزار شد؛ اکثر اعضای این گروه در تلاش هستند تا با تقویت و رشد همکاری ها و هماهنگی ها به توسعه این قسمت سرسبز جهان کمک کنند.