تولد حضرت محمد بنابر بسیاری از روایات در 17 ربیع الاول عام‌الفیل، یا به روایتی 12 همان ماه در تقویم عربی روی داد . پدر پیامبر، عبدالله فرزند عبدالمطلب و مادرش آمنه دختر وهب و هر دو از قبیله بزرگ قریش بودند ، قبیله ای که بزرگان آن از نفوذ فراوانی در مکه برخوردار بودند و بیشتر به بازرگانی اشتغال داشتند .
عبدالله ، پدر پیامبر اندکی پیش از تولد فرزندش برای تجارت با کاروانی به شام رفت و در بازگشت بیمار شد و درگذشت . بنابر رسمی که در مکه رایج بود ، محمد را به زنی به نام حلیمه سپردند تا در فضای ساده و پاک بادیه پرورش یابد . وی 6 ساله بود که همراه مادر برای دیدار خویشان به یثرب ( مدینه ) رفت، اما آمنه نیز در بازگشت بیمار شد و درگذشت و او را در ابواء ـ نزدیک مدینه ـ به خاک سپردند.
محمد ( ص) از این پس در کنف حمایت جدش عبدالمطلب قرار گرفت ، اما او نیز در 8 سالگی وی درگذشت و سرپرستی محمد ( ص) بر عهده عمویش ابوطالب گذارده شد. ابوطالب در سرپرستی برادرزاده اش کوششی بلیغ می کرد . در سفری تجارتی به شام او را با خود همراه برد و در این سفر بود که راهبی نشانه های پیامبری را در او یافت و ابوطالب را از آن امر مطلع ساخت.
از وقایع مهم پیش از ازدواج پیامبرشرکت در پیمانی به نام " حلف الفضول " است که در آن جمعی از مکیان تعهد کردند " از هر مظلومی حمایت کنند و حق او را بستانند ". پیمانی که پیامبر بعدها نیز آن را می‌ستود و می فرمود اگر بار دیگر او را به چنان پیمانی باز خوانند ، به آن می پیوندد.
شهرت محمد (ص) به راستگویی و درستکاری چنان زبانزد همگان شده بود که " امین" لقب گرفت و همین صداقت و درستی توجه خدیجه دختر خویلد را جلب کرد و او را با سرمایه خویش برای تجارت به شام فرستاد، سپس چنان شیفته درستکاری " محمد امین" شد که خود برای ازدواج با وی پیشقدم شد .
گفته اند نخستین نشانه‌های بعثت پیامبر به هنگام 40 سالگی او، رؤیاهای صادقه بوده است، اما آنچه در سیره به عنوان آغاز بعثت شهرت یافته ، شبی در ماه رمضان یا ماه رجب است که فرشته وحی در غار حرا بر پیامبر ظاهر شد و بر او نخستین آیات سوره علق را خواند . بنابر روایات ، پیامبر به شتاب به خانه بازگشت و خواست که او را هر چه زودتر بپوشانند. گویا برای مدتی در نزول وحی وقفه ای ایجاد شد و همین امر پیامبر را غمناک ساخته بود ، ولی اندکی بعد فرشته وحی باز آمد و آن حضرت را مأمور هدایت قوم خود و اصلاح جامعه از فسادهای دینی و اخلاقی و پاک گردانیدن خانه خدا از بتان و دلهای آدمیان از خدایان دروغین کرد .
پیامبر دعوت به توحید را نخست از خانواده خود آغاز کرد و اولین کسی که به او ایمان آورد، همسرش خدیجه و از مردان ، پسر عمویش علی بن ابی طالب بود که در آن هنگام سرپرستی او را پیامبر بر عهده داشت.
سه سال پس از بعثت، پیامبر دستور یافت تا همگان را از خاندان قریش گرد آورد و دعوت توحید را در سطحی گسترده تر مطرح سازد . در این زمان سختگیری مشرکان چندان شد که پیامبر عده ای از اصحاب را امر کرد به حبشه هجرت کنند و به نظر می رسد که برخی از اصحاب نیز میان حبشه و حجاز در رفت و آمد بوده اند .
در سال ششم بعثت ، سرانجام قریشیان پیمانی نهادند تا از ازدواج یا خرید و فروش با خاندان عبدالمطلب بپرهیزند . آنان پیمان خویش را بر صحیفه ای نوشتند و به دیوار کعبه آویختند. از آن سوی ، ابوطالب و کسانی دیگر از خاندان او نیز همراه پیامبر و خدیجه به دره ای مشهور به " شعب " ابوطالب ، پناه بردند و تا جایی که ممکن بود ، نه کسی به آنجا می آمد و نه خود از آن بیرون می شدند . سرانجام ، پس از آنکه خطوط آن صحیفه را موریانه از میان برده بود ، قریشیان پذیرفتند که مخالفان را رها کنند و از محاصره ایشان دست بردارند ( سال 10 بعثت ) . بدین سان پیامبر و خاندان او از تنگنا رهایی یافتند. مدتی پس از خروج پیامبر از شعب ، دو تن از نزدیکترین یارانش ، خدیجه و ابوطالب وفات یافتند.
در این زمان آزار و اذیت پیامبرافزایش یافت و به همین دلیل وی از مکه خارج شد . خروج پیامبر از مکه که از آن به هجرت تعبیر شده ، نقطه عطفی در تاریخ زندگی آن حضرت و نیز تاریخ اسلام است ، زیرا از آن پس پیامبر، تنها مشرکان را به دوری از بت پرستی و ایمان به خدای یگانه فرا نمی‌خواند ، بلکه در رأس حکومتی قرار گرفته بود که می بایست بر مبنای شریعتی آسمانی جامعه ای نوین بنا نهد .
پیام بنیادی اسلام ، بازگشت به هدف مشترک پیامبران ، یعنی توحید و یکتا پرستی بود ، باوری که ایمان بدان در آموزه ای مشهور از پیامبر اکرم مایه رستگاری انسان دانسته شده است : قولوا لا اله الا الله تفلحوا. در چنین تفکری ، همراه با اقامه " قسط" که یکی از اهداف اصلی پیامبران الهی است ، همه امتیازات بشری همچون رنگ و نژاد و زبان و دیگر مسائل ، تنها دستمایه ای برای شناخت مردمان از یکدیگر دانسته شده و آنچه ملاک و میزان برتری دانسته شده ، فقط " تقوا" است .
پیامبر اسلام برای تحقق این جنبه از رسالت خویش ، در شهری کوچک حکومتی مبتنی بر اصل توحید و قسط بنا نهاد و اقوام ناسازگار حجاز و تهامه را به سوی اتحاد و تشکیل " امت واحده " رهنمون شد که به منزله بازگشتی به این پیشینه قرآنی بود که همگی مردمان نخست امتی یکپارچه بوده اند و پیامبران همواره کوشیده اند تا یگانگی امت را باز گردانند و قوام بخشند .
پیام رسالت آن حضرت ، هر چند که نخست می بایست از میان نزدیکان و قوم خویش آغاز می شد ، از آغاز پیامی جهانشمول بود . در برخورد با آداب و رسوم مردمان عرب ، اگر چه قرآن در مقام ستیز با مظاهر ناپسند آن بر آمده و مثلاً حمیت اعراب پیش از اسلام را " حمیه الجاهلیه" خوانده است ، اما در برخورد با رسوم پسندیده و گاه مبتنی بر تعالیم آسمانی ، نقش اسلام ، جهت بخشی توحیدی و تصحیح انحرافها بود .
نظر شما