زبان فارسی ظرفیت حمل آثار و مفاهیم فلسفی غربی را داراست

به گزارش خبرنگار مهر، در نشست "بررسی وضعیت ترجمه آثار فلسفی در ایران" که عصر روز دوشنبه 12 شهریورماه در خبرگزاری مهر برگزار شد، دکتر محمد بقایی (ماکان)، محقق و اقبال پژوه برجسته مشکل عمده را در سانترالیسم یا تمرکزگرایی جامعه ایرانی دانست و گفت: در کشور ما که همه چیز به هم ربط دارد به نظر می رسد یکسو نگری و تمرکز همه چیز در دست دولت موجب می شود که در امر ترجمه نیز نظارت دقیق صورت نگیرد و تقصیر را به گردن ناشر یا مترجم انداختن به نظر من سطحی نگری و خام اندیشی است.

وی که دارای عالی ترین نشان و اعتبارنامه فرهنگی از رئیس جمهور و دولت پاکستان است با اشاره به ناکارآمدی اقدامات وزارت ارشاد گفت: اتفاقا دراین امر بدترین وضع را آثار فلسفی دارند.

دکتر صانعی نیز در تایید این سخنان گفت: نظام تربیتی ما نقدمحور نیست و به نظر من مشکل ما ریشه فرهنگی دارد و بزرگان ما به ما انتقاد را نیاموخته اند و در بسیاری موارد حتی انتقاد حرام دانسته می شده است و این امر موجب شده که تربیت ما منتقدانه نباشد.

دکتر بقایی نیز با اشاره به تجربه تعطیل شدن دفتر ادبیات داستانی در وزارت ارشاد گفت: در کشور ما شاخه نقد بر درخت ادبیات پژمرد و ما نقد نداریم.

وی سپس به اهمیت آشنایی مترجم با روحیه زبان مادری و همچنین روح متنی که ترجمه می کند، تاکید کرد و گفت: دانستن به تنهایی کفایت نمی کند و این آثار باید دارای حال باشد، در حالی که آنچه ما می بینیم دارای قال است و مترجم صرفا لغت به لغت ترجمه می کند و جمله همان جمله غربی است، در حالی که حال و گیرایی ندارد.

دکتر ماکان سپس به ضعف ترجمه های فلسفی در چند سال اخیر اشاره کرد و گفت: به دلیل ضعف سیاست های حمایتی و نظارتی به جرات می گویم که در سالهای اخیر بر هر ترجمه ای که نام یک چهره نامبردار بر آن نباشد، تفال بزنید، خطاهای فراوانی مشاهده می کنید. متاسفانه به زبان توجه نمی شود، در حالی که زبان ستون مرکزی خیمه ای است که در آن زندگی می‌کنیم و امروز زبان مظلوم واقع شده است.

دکتر بقایی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به توانایی های زبان فارسی اشاره کرد و گفت: ما نباید مرعوب آثار غربی شویم و مترجم خوب در زمینه فلسفه کسی است که خودش را وارد متن کند. ما کشوری با فرهنگ بسیار مدت غنی هستیم و حال اگر مترجمی متن فلسفی را ترجمه می کند، وقتی می رسد به مطالب غربیان باید اشاره کند که مولوی و حافظ و اقبال نیز چه گفته‌اند. ما نباید فراموش کنیم که ملاصدرا و سهروردی داریم و متاسفانه در عین حال که سالانه دو کنفرانس برای کانت برگزار می شود، یک کنفرانس برای رازی یا سهروردی برگزار نمی شود. ما باید زبان فارسی را از آن خود کنیم، وگرنه مترجمی که با اشاره به اندیشه های غربیان خواننده را رها می کند، دلزدگی ایجاد می کند.