تئاتر يكي از مقوله هاي هنري است كه بخشي از توسعه يافتگي فرهنگي به شمار مي آيد. اين مقوله در همه جاي دنيا به عنوان يك حرفه شناخته مي شود، اما پس از گذشت چندين سال از توسعه تئاتر در كشور و برپايي 22 دوره از جشنواره بين المللي فجر، تئاتر ما هنوز آماتوري هم نيست.
نگاهي به شيوه اجراي جشنواره به طور مشخص نشان مي دهد كه پس از 22 دوره برپايي، همچنان مشكل نرسيدن بليت به دست مخاطبين اصلي جشنواره، صدور كارت و بليت 3 برابر ظرفيت يك سالن براي يك اجرا، جابجا كردن بدون منطق سالن هاي اجرا چنان كه نمايشي از سالن قشقايي به تالار وحدت تغيير محل داده مي شود، بولتن نه چندان قوي و مورد نياز و استفاده شركت كنندگان و مسايل بسيار ديگري در اين زمينه هر سال به صورت مداوم تكرار مي شود و جشنواره در جا مي زند و در بي نظمي خود فرو مي رود.
مشكل ديگري كه به تازگي در جشنواره رخ نموده، بي توجهي عجيب دست اندركاران به نمايش هايي است كه به وسيله با تجربه هاي تئاتر توليد مي شود. يعني هرچند كه برگزار كنندگان جشنواره از جوان گرايي و انتخاب عادلانه صحبت مي كنند، اما در عمل چنين اتفاقي به وقوع نمي پيوندد و ما با كاهش كيفي نمايش هاي شركت كننده مواجه مي شويم. انگار كه يك جشنواره منطقه اي در حال برگزار شدن است كه مهمترين قصد آن اميدوار كردن گروه هاي تئاتري براي ادامه فعاليت است.
در كشور ما با آنكه بازيگر، كارگردان، طراح صحنه و لباس و حتي چهره پرداز با سابقه و به عبارتي حرفه اي تئاتر وجود دارد، اما تئاتر كشور ما به مرحله آماتوري هم دست پيدا نكرده است. زيرا تمامي گروه هاي نمايشي به طور غير مستمر كار مي كنند، از اين راه نمي توانند امرار معاش نمايند و هيچ اقدامي هم براي تاسيس تماشاخانه هاي كوچك و خصوصي صورت نمي گيرد.
مهم تر اينكه سالها است از رشد تئاتر شهرستان ها صحبت مي شود و درباره بودجه هايي كه به اين كار اختصاص يافته و اعزام كارشناس و مربي به شهرهاي مختلف صحبت به ميان مي آيد، اما در عمل مي بينيم كه حتي گروه هاي آماتوري هم در شهرستان هاي ما تشكيل نمي شود كه به طور مرتب حتي در شهرستان خود در يك فرهنگسرا يا خانه فرهنگ مستقر شوند و به ارايه فعاليت و كار بپردازند.
محمود استاد محمد در جايي راجع به اين مساله گفته بود: در حال حاضر تنها راه رشد تئاتر، ايجاد گروه هاي آماتوري است كه به صورت خود جوش تشكيل شود و در جهت آموزش و ارايه آثار مختلف اقدام كنند. تا زماني كه تئاتري هاي ما بدون ارتباط با يكديگر و به صورت انفرادي كار مي كنند، نمي توان انتظار ايجاد شرايط بهتري را داشت. تئاتر يك هنر جمعي است و نيازمند گروهي كه تجربه كنند، تجربه كنند و تجربيات خود را به اجرا درآورند و از اين راه در جهت تعالي هنر خود بكوشند.
نصرالله قادري در اين باره اعتقاد دارد: تا زماني كه شرايط اقتصادي و انديشه اي در تئاتر به درستي فراهم نشود، نمي توان انتظار تشكيل گروه هاي متعدد را داشت كه بتوانند در طولاني مدت به فعاليت خود ادامه بدهند. تشكيل گروه هاي تئاتري، موجب رشد انديشه هاي نو، شيوه هاي اجرايي بديع و در مجموع جنبه هاي مختلف تئاتر در كشور مي شود.
شايد برداشتن گام اول در تئاتر كه تشكيل گروه هاي آماتوري است، بهترين شيوه در جهت رشد شرايط موجود باشد. اما تا زماني كه دست اندركاران نمايش و هنرمندان تئاتر به جاي حركت پله پله به حرفه اي شدن بي سرانجام مي انديشند، هيچ تحولي در برپايي جشنواره ها و تئاتر كشور به وجود نخواهد آمد.
مازيار شيباني
نظر شما