گمشده در سیاهی های اعتیاد/ اینجا نوری تلالو می زند

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها- آمنه سپهر: اینجا جماعتی است که از خود بریده‌اند و جامعه هم از آنها. جماعتی که روزگارشان همراه با دود مداوم سیگار و پک های پی در پی انواع مخدر دود شده و به هوا رفته است، اینجا برای نفس کشیدن هوا کم است‌. همه به اتفاق از دربه دری و بی کسی می‌نالند.

در محوطه کمپ قدم‌می زنند. زنگ سیگارشان فرا رسیده و یکی از مددکاران کمپ سهمیه روزانه سیگارهایشان را تک به تک می‌دهد.

سعید و شب بیداری‌هایش

با هر پکی که به سیگار میزند تا ناکجا آباد زندگیش غرق می‌شود. انگار انگیزه‌ای که او را با زندگی پیوند دهد ندارد، این را از نگاه‌های نادم و لرزش لب‌هایش حین صحبتش متوجه می‌شوم.

ماخوذ به حیاست. آرام اما پرازدردهایی است که روی دلش انباشته شده است. اعتماد می‌کند و از روزگار سیاه آغشته به شیشه و انواع مواد مخدرش می‌گوید. از سرگردانی اش در جاده‌های کشور برای یافتن لقمه‌ای حلال می‌گوید. از رانندگی‌های مداوم و شب بیداری‌هایی که آتش به خرمن زندگیش زده بود.

سعید ۳۵ ساله راننده تریلر باری محور سیرجان به تمام نقاط کشور بود.

سعید، م یکی از معتادانی بود که برای بازپروری به یک کمپ ترک‌اعتیاد در یکی از شهرستانهای جنوب شرقی استان فارس آمده بود.

جوان ۳۵ ساله‌ای که بر اثر مواد مخدر بخش زیادی از جوانی و شادابی اش یه یغما رفته بود.

خیلی زود ارتباط گرفت و از نحوه مبتلا شدنش به مواد مخدر گفت. انگار حرفهای انباشته رو دلش به دنبال گوش شنوایی برای بیان کردن بود.

سعید در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اهل سیرجانم و شغلم راننده جاده است. او با تأسف به روزگار از دست رفته جوانی اش اشاره کرد و گفت: در ابتدای ورود به شغل رانندگی با دوستان خود مصرف شیره را شروع کردم.

وی گفت: تقریباً در هر ماه ۱۰ تا ۱۵ روز مداوم شیره مصرف می‌کردم و بقیه ماه از استعمال دست می‌کشیدم.

او اظهار کرد: چندین سال از ماجرا گذشت و یک لحظه به خودم آمدم که در گرداب اعتیاد غرق شده بودم و راهی برای فرار نداشتم.

بیزاری از این بیچارگی در کلماتش ریشه می‌دواند و من به وضوح شاهد لرزش پلک‌ها و دستانش از یادآوری بلایی که بر سرش آمده بود، بودم.

او ادامه داد: در یکی از سفرها مواد مصرفی ام تمام شد و تا چند ساعت هم درد خماری را تحمل کردم اما با تشویق افرادی که شیشه مصرف می‌کردند برای رهایی از کلافگی و خماری شیشه مصرف کردم و همین اتفاق باعث شد تا پس از آن با مصرف هروئین هم آشنا و بیشتر از پیش غرق شوم.

سعید یکی از مصائب اصلی موفق نشدن در ترک مواد مخدر را خانواده اش عنوان کرد و گفت: همه اعضای خانواده من معتاد هستند و من به دلیل اینکه با خانواده ام در یک خانه زندگی می‌کنیم خواه ناخواه دوباره لغزش می‌کنم.

این جوان سیرجانی مبتلا به بیماری اعتیاد تاکید کرد: در خانه پدری من هر کسی در یک قسمت خانواده با یک پیک نیک دائماً در حال مصرف مواد مخدر است.

محمد و ۲۵ سال دربه دری و فلاکت

در گوشه دیگری از کمپ فرد دیگری که بر اثر اعتیاد جوانی از چهره اش رخت بر بسته بود، تقاضا می‌کند که لحظاتی وقت مصاحبه را به او بدهیم. بی معطلی گوش شنوایی برای واگویه های از سر رنجش میشوم.

از اعتیاد ۲۵ ساله‌اش به انواع مواد مخدر می‌گوید. از ۲۵ سال دربه دری و بدبختی و فلاکتی که او را تا مرز جنون‌پیش برده بود.

سنش را نپرسیدم اما چهره اش نشان می‌داد نزدیک ۴۸ سال داشته باشد. جوانی که بر اثر استعمال انواع مواد مخدر دندانی در دهان نداشت.

از بیکاری‌های مداوم و اعتماد نکردن جامعه به افراد معتاد پس از ترک گفت.

محمد یکی از کارگران شرکتهای سیرجان بود. کارگری که در رسته شغلی خود از تبحر بالایی برخوردار بود. این اولین بارش نبود که به کمپ می‌رفت و از سه سال پاکی اش گفت که بر اثر بیکاری و بی اعتمادی جامعه دچار سرخوردگی شدید و نهایتاً دوباره لغزش کرده بود.

محمد از همسرش گفت که طی این سال‌ها به پایش سوخته است تا فرزندانش بی پدر بزرگ نشوند.

او عامل اصلی گرایش دوباره به مواد مخدر را بیکاری و شرکت نکردن در کلاس‌های NAبیان کرد و گفت: اگر بعد از ترک دست فرد معتاد جایی بند نشود و به طور مداوم در کلاسهای بازپروری شرکت نکند بی برو و برگرد دوباره به همان منجلاب قبلی بر می‌گردد.

محمد از مصرف شیشه و هروئین خود حرف زد که ۲۵ سال از عمر و جوانیش را تباه و به یغما برده بود. حالا او دوباره به امید روزنه دیگری از زندگی عاری از مواد به یک مرکز بازپروری آمده تا برای بهبود حال خود و زندگیش تلاشی دوباره کند.

پویان و رفقای نابابش

نوجوان است و همین کم سن و سال بودنش بر شیطنش می‌افزود. در ابتدای ورود به کمپ فکر کردم از عوامل اداری کمپ است. چهره‌ای آراسته داشت در نظرم بیشتر از ۱۴ سال نداشت با اشتیاق و با هیجان وصف نشدنی اش در کنار سایر افراد معتاد کمپ آرام گرفت. حتی ثانیه‌ای هم به ذهنم نرسید که مبادا این نوجوان هم برای ترک آمده باشد.

قبل از خروجم از کمپ اعلام کردم تا سه الی ۴ نفر که در زندگیش آسیب‌های جدی بر اثر اعتیاد دیده‌اند به دفتر مدیریت مراجعه تا با آنان گفتگو کنم.

در این میان پویان ۱۶ ساله دستش را بالا برد. مبهوت نگاهش کردم. باور نکردنی بود، اما حقیقت داشت. پویان پسری ۱۶ ساله حاصل ازدواج بی سرانجام یک زن و شوهر بود که حالا بر اثر خلاءهای عاطفی بی شمار و رفت آمد با دوستان ناباب به مصرف مشروبات الکلی و ماری جوانا روی آورده بود.

پویان چهره اش بچه سال بود و این از چشمهایش کاملاً پیدا بود.

او از اشتغال مادرش حرف زد و گفت: پدر و مادرم از یکدیگر جدا شدند و سرپرستی من به مادرم واگذار شد. او از اعتیاد پدرش که باعث مصیبت‌های بی شمار زندگیشان شده بود گفت.

پویان مادرش را خیلی دوست داشت اما مادرش برای تأمین نیازهای خود و پویان مجبور بود تا تمام وقت کار کند. همین اجبار و دوری مادر از فرزند باعث شده بود تا پویان رفیق افراد ناباب شود که او را به سمت مشروبات الکلی و مصرف ماری جوانا سوق دهند.

پویان هنوز آنگونه گرفتار منجلاب اعتیاد نشده بود و مادرش برای درس عبرت او را به کمپ فرستاده بود.

۲۵ روز از اقامت پویان در کمپ می‌گذشت و او دیگر مثل روزهای قبل بی تابی بیرون را نداشت.

مسئولان کمپ از بیقراریهای مداوم پویان در آغازین روز ورودش به کمپ گفتند که اصلاً آرام و قرار نداشته و از نظر روحی خیلی به او سخت گذشته بود.

پویان در جمع این افراد که امیدوار بودند تا زندگی عاری از اعتیاد داشته باشند، شاد بود و دیگر حتی بهانه گوشی تلفن همراهش را هم نداشت.

او در خاتمه گفت که قول می‌دهم تمام رنج‌های مادرم را جبران کنم. وعده‌ای که با اطمینان و دنیایی از امید بر زبان جاری کرد.

رضا جوان نابغه‌ای که ۴ مدرک لیسانسش بلا استفاده ماند

ناچاری و بیچارگی در کلامش رخ عیان می‌کند تا افسوس یک زندگی معمولی برایش رویایی دست‌نایافتنی به نظر بیاید.

رضا جوان تحصیلکرده ای که با داشتن چهار مدرک دانشگاهی معتبر گرفتار مصرف مواد شده بود. چهره اش او را از دیگران متمایز می‌کرد.

ناگفته پیدا بود که با این سن و سال از بهره هوشی بالایی برخوردار بود که در عرض چند سال بتواند چهار لیسانس آن‌هم در رشته‌های مهندسی داشته باشد.

مصرف مواد خود را با استعمال شیره تریاک شروع کرده بود.

این جوان نا امیدی در چهره اش فریاد میزد. به گفته خودش بارها به کمپ رفته و حتی خونش را هم تصفیه کرده است.

سه هفته‌ای است که بدون هر گونه قرصی مواد را ترک کرده. رضا در طول سالیان متمادی انواع مواد مخدر از قبیل شیره، تریاک و شیشه مصرف می‌کرد. موادی که آرزوهای تحصیلی اش را بر باد فنا داده بود.

رضا بیشتر اینکه مواد بر چهره اش اثر بگذارد روانش را ویران کرده بود. ترس‌های مداوم از اقرار مشکلاتش که منجر به نگهداری و تمدید دوره‌اش در کمپ می‌شد مانع از گفتن خاطرات زندگیش شد.

سر بسته از مادرش گفت که همیشه تلاش داشته تا او را به هر طریقی شده ترک بدهد.

نکته غم انگیز ماجرا اینکه رضا با خود عهد کرده بود که هیچوقت تشکیل زندگی ندهد چون‌خودش را می‌شناخت و نمی‌خواست کس دیگری را شریک‌بدبختی هایش کند.

به نظر می‌رسید او نابغه‌ای بوده که از هوش و ذکاوتش به درستی استفاده نکرده و خودش دو دستی رویاهای جوانیش را چال کرده بود.

اعتیاد به مواد مخدر، یکی از چهار بحران جهانی است و تأثیر آن در ظهور سایر آسیب‌های اجتماعی نمود عینی دارد. عود اعتیاد تأثیرات زیادی بر فرد، جامعه و خانواده دارد.

اگر بتوان برای معتادین رها یافته از اعتیاد با توجه به مهارت‌های شغلی آن‌ها، کار و شغل ایجاد کرد نه تنها از عود مجدد آنان پیشگیری می‌شود بلکه زمینه توانمندسازی و بازگشت وی به کانون خانواده و جامعه نیز فراهم می‌شود. به نظر می‌رسد که داشتن شغل و مهارت‌های شغلی نقش مؤثری در پیش بینی ماندگاری درمان بهبودیافتگان از اعتیاد دارد. با توجه به نقش مهم اشتغال زایی در جلوگیری از بازگشت مجدد به مصرف مواد، بر ضرورت ایجاد فرصت‌های شغلی برای پیشگیری از بازگشت به چرخه اعتیاد تاکید می‌شود.

در این رهگذر، سرپرست اداره کل بهزیستی فارس در گفتگو با خبرنگار مهر از وجود ۹۰ مرکز میان مدت ترک اعتیاد در این استان خبر داد و گفت: ۱۹ مرکز درمان سرپایی اعتیاد، ۲ مرکز اجتماع درمان مدار و ۱ مرکز توانمند سازی و صیانت اجتماعی در فارس برای جامعه‌ای عاری از اعتیاد تلاش می‌کنند.

محمدرضا هوشیار افزود: طبق آمارهای موجود در سال گذشته کلیه مراکز درمان اعتیاد در فارس حدود ۳۱ هزار و ۵۰۰ نفر بیمار را پذیرش و تحت درمان قرار داده‌اند.

ضرورت ایجاد اشتغال برای رهایافتگان از اعتیاد

وی بر ضرورت ایجاد اشتغال برای رهایافتگان از اعتیاد تاکید کرد و گفت: در سال گذشته ۴۲۲ نفر از معتادان بهبود یافته در فارس پس از ترک مواد به مرکز فنی حرفه‌ای معرفی شده‌اند.

به گفته سرپرست اداره کلی بهزیستی فارس یکی از سیاست‌های این سازمان برای توانمند شدن این دسته از افراد معرفی آنان به مراکز فنی و حرفه‌ای بمنظور توانمند شدن آنان است.

هوشیار از آموزش معتادان در مرکز ماده ۱۶ این سازمان در حین درمان سخن گفت و اظهار کرد: در مرکز ماده ۱۶ سه کارگاه وجود دارد که ضمن آموزش رایگان به افراد مبتلا به اعتیادزمینه اشتغال و درآمد آنان نیز فراهم می‌کند.

وی بر ضرورت آموزش خانوارها در مواجهه با افراد ترک کرده تاکید کرد و بیان داشت: خانواده‌ها می‌توانند با حمایت و پذیرش بیمار در روند درمان فرد کمک کنند.

سرپرست اداره کل بهزیستی فارس پنج تا شش ماه اولیه ترک را زمان حساسی عنوان کرد و افزود: در مدت یاد شده باید یک محیط بی دغدغه برای فرد بهبود یافته فراهم شود تا مراحل اولیه درمان به خوبی سپری و آرام آرام به روال سابق زندگی برگردد.

هوشیار بحث و جدل، جاسوسی، شنود کردن، قیاس کردن فرد با سایر افراد و پیگیری فرد ترک کرده که کجا می‌رود را مهمترین عامل بازگشت آنان به سمت مصرف مخدر دانست و ابراز کرد: غر زدن، بحث کردن و منت گذاشتن مشکلی را حل نمی‌کند.

او ادامه داد: باج دادن به فرد بهبود یافته به هیچ وجه منطقی نیست، بلکه باید با کمک و حمایت او برای بقای پاکی وی تلاش شود.

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان فارس نیز از اقدامات این شورا در حوزه درمان و صیانت از بهبودیافتگان از اعتیاد تشریح را کرد و گفت: در سال گذشته ۳۹۰۰ نفر معتاد متجاهر و کارتن خواب مرد در فارس جمع آوری شده‌اند.

سید موسی حسینی افزود: همچنین در طرح جمع‌آوری و ساماندهی معتادین متجاهر ۲۷۴ نفر زن معتاد متجاهر و کرتن خواب در استان فارس ساماندهی شده‌اند.

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر فارس بر لزوم‌همکاریهای بین بخشی برای نجات افراد مبتلا به اعتیاد تاکید کرد و گفت: از ابتدای امسال تاکنون ۴۱ نفر معتاد متجاهر کارتن خواب زن و ۴۵ نفر معتاد متجاهر و کارتن خواب مرد اتباع خارجی در فارس جمع آوری و ساماندهی شده‌اند.

وی از فعالیت ۱۸۶ مرکز سرپایی، ۹۷ مرکز اقامتی میان مدت، ۱ واحد مرکز نگهداری، درمان و کاهش آسیب معتادان متجاهر ماده ۱۶، ۲۲ مرکز کاهش آسیب، دو مرکز اجتماع مدار، سه مرکز بستری و یک مرکز جامع درمان اعتیاد در فارس خبر داد و گفت: برابر بررسی‌های به عمل آمده توسط دستگاه‌های عضو کمیته درمان و حمایت‌های اجتماعی استان، تعداد ۱۵۶ مرکز در شهرستان‌ها براساس جمعیت و میزان آسیب پذیری مورد نیاز است.

۸۱۷ نفر از معتادان بهبود یافته مهارتهای فنی و حرفه‌ای را کسب کرده‌اند

حسینی همچنین از مراجعه بیش از ۷۰ هزار نفر بیمار مبتلا به اعتیاد به مراکز درمانی و کاهش آسیب اعتیاد از سال گذشته تاکنون در فارس سخن گفت و بیان داشت: ۳۲۹ هزار نفر ساعت برای آموزش معتادان بهبود یافته، در فارس انجام شده که در همین راستا ۸۱۷ نفر مهارتهای فنی و حرفه‌ای را کسب کرده‌اند.

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان فارس همچنین از بهره برداری دومین مرکز نگهداری، درمان و کاهش آسیب معتادان موضوع ماده ۱۶ شیراز توسط سپاه فجر استان با ظرفیت ۵۹۰ نفر و با اختصاص ۱۲۰ میلیارد ریال (۵۵ میلیارد ریال اعتبار از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور و مابقی منابع استانی) در شیراز خبر داد و گفت: این مرکز در حال تجهیز و آماده‌سازی است و به زودی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.