ژانر مستند را سوژه تعیین می‌کند

حسن نقاشی درباره ساخت مستندهای خلاق و نوع نگاه کارگردانان این بخش به خبرنگار مهر گفت: "جایگاه بازیگر در سینمای مستند تفاوت زیادی با آثار داستانی دارد. ولی برخی مواقع سوژه یک اثر مستند ایجاب می کند که کارگردان از بازیگر استفاده کند تا این عنصر روایتگر قصه باشد. در این صورت مستند همچنان به جنبه بیان واقعیت می پردازد اما از عنصری جایگزین استفاده می کند."

این کارگردان با اشاره به اصرار برخی مستندسازان به استفاده از چارچوب های کلاسیک توضیح داد: "برخی مستندسازان جوان در استفاده از مصاحبه با کارشناس اجتناب می کنند به خاطر اینکه نگرانند فیلم آنها مستند گزارشی نامیده شود یا برخی دیگر استفاده از گوینده متن را جایز نمی دانند و جوانان از این موضوع پرهیز می کنند. در حالی که باید عرصه باز شود و مستندسازان بتوانند خلاقیت های خود را بروز دهند."

نقاشی با اشاره به استفاده از داوران خارجی در جشنواره سینما حقیقت اعلام کرد: "اگر از فیلمسازان خارجی به عنوان داور استفاده شود، کارگردان های عرصه مستند در داخل کشور این امکان را به دست می آورند که آثار خود را با نگاه دیگر مستندسازان جهان مورد قضاوت و مقایسه قرار بدهند. همچنین این موضوع می تواند یک کلاس آموزشی برای فعالان عرصه مستند در داخل کشور باشد."

وی درباره ویژگی های ژانر مستند داستانی به عنوان اثری برخوردار از خلاقیت یادآور شد: "زمانی مستند را فیلمی مستقل می دانستند که مخاطب خاص دارد، اما طی سال های اخیر آثار مستند تبدیل به یکی از پربیننده ترین گونه های سینمایی درآمده اند. چون این عرصه می تواند اتفاقات، مراسم و شرایط مختلف جامعه را بازتاب دهد. در این میان برای ایجاد جذابیت بیشتر برخی از یک خط داستانی هم استفاده می کنند."

این مستندساز ادامه داد: "در این بخش هم موضوع تعیین کننده اصلی نیاز به خط داستانی است. یعنی سوژه باید این ضرورت را برای فیلمساز ایجاد کند. من به عنوان یک نمونه خوب و قابل اعتنا می توانم سینمای شاعرانه رابرت فلاهرتی را مثال بزنم که آثارش از خط داستانی مشخصی برخوردار بوده اند و در عین حال ویژگی های مستند را حفظ کرده اند."

وی با رد آثار مایکل مور به عنوان فیلم های مناسب با تعریف مستند داستانی گفت: "به عقیده من آثار این فیلمساز که از جذابیت های خاص خود برخوردار است، بیشتر به ژانر سینمای سیاسی مربوط می شود. از یک فیلم مستند داستانی خوب می توانم به "باد صبا" اشاره کنم. این اثر همزمان با اشاره به آداب و رسوم ایرانی از خط داستانی لطیفی برخوردار بود که می توانست باعث برقراری ارتباط مخاطب با فیلم شود. فیلم "اون شب که بارون اومد" نیز از همین ویژگی برخوردار است."

حسن نقاشی تاکنون فیلم های مستند "تیشتر"، "مشی و مشیانه"، "آواز خدا" و "سوشیوس" را کارگردانی کرده که هر کدام از آنها تاکنون در جشنواره های مختلف خارجی و داخلی حضور داشته‌اند.