مستند گزارشی از تولید نامناسب لطمه خورده است

پژمان لشگری پور مستندساز درباره ویژگی های این ژانر در کشور به خبرنگار مهر گفت: "برخی از گونه های مستند در طول زمان به شکل نامناسبی ارایه و تعریف شده اند. مستند گزارشی به این خاطر که طی چند سال اخیر دم دستی تولید شده تاثیر نامناسبی بر ذهن می گذارد. در حالی که ظرفیت بیانی بالای این گونه مورد توجه قرار نگرفته است."

وی ادامه داد: "بی توجهی به ویژگی های بارز مستند گزارشی این ژانر را در نگاه بیننده کم ارزش جلوه می دهد. تلویزیون یکی از رسانه هایی است که از این گونه مستند استفاده گسترده ای می کند، اما تولید عجله ای و دور از توجه به چارچوب ها و شاخص های اصلی این نوع مستند آن را در نظر مخاطب بی کیفیت جلوه می دهد."

این کارگردان با تاکید بر توجه به سطح کیفی این نوع آثار اظهار داشت: "اگر در تولید مستندهای گزارشی توجه لازم در مورد حفظ کیفیت اثر به کار برود، موضوع های چالش برانگیز و پربیننده در این نوع آثار مطرح شود و زمان مناسبی نیز برای پخش آنها در نظر بگیرند، این ژانر از مستند نیز مورد توجه مردم قرار خواهد گرفت و نوع نگرش آنها تغییر می کند."

وی راجع به ویژگی های این ژانر توضیح داد: "برای ساخت یک اثر مستند گزارشی مناسب باید سازندگان به مفهوم مستند به عنوان فیلمی ماندگار توجه نشان بدهند و از سوی دیگر اصول گزارشی را نیز رعایت کنند. برای نمونه فیلم "پاتک روز چهارم" از مجموعه مستند روایت فتح ساخته شهید آوینی گزارشی از یک عملیات است، اما نوع نگاه سازنده اثر به یک رویداد و عملیات جنگی به گونه ای است که هم به بیننده گزارش می دهد و هم اینکه اثری ماندگار در عرصه مستند به وجود می آورد."

لشگری پور خاطرنشان کرد: "کارگردان یک مستند گزارشی تحلیل و نوع نگاه خود را نسبت به یک رویداد مطرح می کند، اما این رویکرد در لایه های زیرین اثر پنهان است. به این طریق کارگردان فقط روایتگر نیست، بلکه موضع و بینش خاصی را مطرح می کند. مسئله ای که در مورد ساخت فیلم "پاتک روز چهارم" به خوبی رعایت می کند."

این مستندساز با اشاره به اهمیت شکل ارایه این ژانر گفت: "به جز توجه به مضمون اثر و روایت تحلیلگرانه در مستند گزارشی مسئله ساختار نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. بحث ریتم اهمیت بسیار زیادی دارد. در عین حال پیگیری نقطه نظر سازنده اثر مهم است. این نوع آثار باید از دیدگاهی روانشناختی و جامعه شناسانه برخوردار باشد. ولی تلویزیون در تولید مستندهای گزارشی فقط به بخشی گزارشی آن توجه می کند."

لشگری پور راجع به میزان اهمیت برپایی جشنواره سینما حقیقت با توجه به جایگاه مستندسازی در کشور پاسخ داد: "برگزاری جشنواره فیلم مستند می تواند آسیب شناسی روند معیوب ارزیابی این نوع آثار در کشور را مشخص کند. چون تلویزیون توجه چندانی به پخش گسترده مستند ندارد و نبود سیستم مناسب نمایش مستند با برگزاری جشنواره مشخص می شود و این نوع مراسم سینمایی می تواند راه حلی برای جبران این کمبود باشد." 

این مستندساز تاکنون فیلم های سینمایی "سکوت سایه ها" و "فصل سرد" را کارگردانی کرده است. وی همچنین دبیر نخستین جایزه مستند شهید آوینی بوده و اکنون مشاور عالی رئیس مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است. وقتی همچنین در ساخت 115 قسمت مستندهای اجتماعی و اقتصادی برای تلویزیون فعالیت کرده است.