به گزارش خبرنگار مهر، اینجا سربازان شهیدانی زنده‌اند که در صحنه نمایش زندگی جان خود را به نمایش گذاشتند و حال دشمن بعد از سال‌ها موها، دندان‌ها و در نهایت جانشان را به مرور از آنها می‌گیرد. جانبازان 70 درصد اعصاب و روان بیمارستان سعادت‌آباد هنوز در نخل‌های خوزستان مبارزه می‌کنند، هنگام غواصی تیر می‌خورند و در نهایت با تمام این خاطرات روی تخت بیمارستان شب را به روز می‌رسانند.
وقتی وارد فضای بیمارستان اعصاب و روان سعادت‌آباد شدیم، انسان‌هایی با نگاه کودکانه ما را دنبال می‌کردند. هر کدام با لیوان‌های آب در دست به کودکانی شبیه بودند که برای زنگ تفریح به حیاط مدرسه آمده‌اند. مقابل ساختمان گودبرداری شده بود و ظواهر امر حکایت از ساخت ساختمانی بزرگ داشت که نیمه‌کاره رها شده بود.
دنبال واحد نمایش‌درمانی بیمارستان می‌گشتیم تا در نهایت در انتهای یک سالن پر از نقاشی‌های رنگارنگ به راهرویی رسیدیم که در آن کوزه‌های کوچک سفالی و مجسمه‌های گلی در اطراف آن بودند. اتاق 9 متری گوشه این راهرو مقصد ما بود که در آن مجید امرایی کارشناس ارشد تئاتر و کارشناس کاردرمانی بیمارستان در حال تمرین با هنرمندان نشسته بود.
امرایی ما را به سه هنرمندی که در اتاق حضور داشتند معرفی کرد. نادر پاپی، داریوش یاراحمدی و ابراهیم کرمی با نگاههایی گرم و کنجکاو به ما خوشامد گفتند و تمرین جملات متقاطع را شروع کردند. در این تمرین با کلمات جمله‌ای ساخته می‌شد و هرکدام دنباله آن جمله را می‌ساختند. امرایی هدف از این کار را قرار گرفتن جانبازان در موقعیت نمایشی عنوان کرد که باعث می‌شود بین آنها دیالوگ برقرار شود.
سپس کرمی همزمان با تمرین نمایش "انگورچینی" گفت "کاری که من می‌کنم پانتومیم است" و شروع به چیدن انگورهای فرضی کرد. بعد از لحظاتی یاراحمدی نیز برای کمک به وی ملحق شد. امرایی در حین تمرین گفت: "پاپی و یاراحمدی در سطح پیشرفته آموزش‌ها هستند. بیماران اعصاب و روان را در نمایش‌درمانی به سه گروه مقدماتی، متوسط برای استفاده از تکنیک‌های مختلف در تمرینات و در نهایت پیشرفته تقسیم‌بندی می‌کنند. در مرحله پشرفته می‌توان به بیمار آموزش داد."
وقتی نمایش "انگورچینی" به پایان رسید، کرمی با شیطنتی خاص گفت: "نمایش‌درمانی روح آدم را شاد می‌کند و آن را به سوی بهبودی می‌برد و روح و جسم آدم را سالم نگه می‌دارد." یاراحمدی هم ادامه داد: "حرکت‌های کششی و ورزشی و نمایشی روی روح و روان آدم اثر خوبی دارد و آدم را از فکر کردن بیرون می‌آورد و شاد می‌کند."
پاپی پس از اتمام کار دوستانش به امرایی اشاره کرد که چند روزی است ایده نمایش "نخل" به ذهنش خطور کرده و فقط نیاز به یک همرزم دارد. او قبل از شروع نمایش خود در خصوص نمایش‌درمانی گفت: "حرکتی است که در راه توسعه جسم، هوش و عقل تأثیرگذار است و ما با هم تمرین می‌کنیم تا حدی که به روال درست برسیم." بعد از آن با کمک کرمی شروع به اجرای نمایش "نخل" کرد؛ از خالی بودن قمقمه آب تا سردرد شدید در عملیات و آرزوی زیارت کربلا با دوست همرزمش.
امرایی با اشاره به اینکه پاپی در حال تخلیه خود است، یادآور شد: "در نمایش‌درمانی بیمار از دو شیوه خودنمایشگری یا خودبازیگری و شیوه تماشاگری استفاده می‌کند. موضوعات از خود بیماران گرفته می‌شود و اینکه دوست دارند در چه شخصیت و موقعیتی حضور داشته باشند. چون محور نمایش‌درمانی بداهه‌سازی است استفاده از متن برای بیماران سم است. نمایش‌درمانی سعی می‌کند با تکنیک‌های خود عارضه‌های بیمار را کاهش دهد."
وی در ادامه افزود: "اینجا تیمی متشکل از کاردرمانگر، راونپزشک، روانشناس و نمایش درمانگر هست که ابتدا روانپزشک عوامل بالینی بیمار را ثبت و بعد روانشناس با او مصاحبه می‌کند. سپس بیمار به نمایش‌درمانگر ارجاع می‌شود. در استاندارد بین‌المللی حداقل در هشت هفته اول روی بیمار با نمایش‌درمانی کار و تغییرات محسوس در او مشاهده می‌شود. به شرطی که بیمار نمایش‌درمانی را به عنوان کمکی برای خود بپذیرد."
با صباح شکوفیان و مرتضی بهنواز دو جانباز دیگر به سالن ورزش مجاور اتاق می‌رویم که در آن میز شطرنج و لوازم ورزشی است. شکوفیان متولد کربلاست و لهجه عربی دارد. بهنواز هم تازه‌وارد است و به پیشنهاد شکوفیان به اجرای نمایش "میوه‌فروش" ترغیب شده است. این دو با نمایشی طنز که با بداهه‌پردازی همراه است تمام عوامل حاضر در سالن را به خنده می‌اندازند.
وقتی زمان تمرین و اجرا به پایان رسید، امرایی ضمن تشکر از جانبازان برای تشویق به آنها ژتون‌هایی داد و در توضیح این کار گفت: "ژتون‌ها امتیاز است و اقتصاد ژتونی به دلیل وجود مشکلات و عارضه‌های روحی و روانی یکی از کارهای مؤثر در نمایش‌درمانی است. بیماران می‌فهمند در ازاء کار و تمرین دستمزد می‌گیرند. این ژتون‌ها از یک تا هشت امتیاز دارد و بر اساس آن از فروشگاه بیمارستان کالای مورد علاقه خود را دریافت می‌کنند."
وقت استراحت بیماران رسیده و آنها اتاق را ترک می‌کنند. امرایی یادآور شد که تمام کارهایی که در این بیمارستان انجام می‌شود برای نشاندن یک لبخند بر صورت این جانبازان است. وی شروع کار نمایش‌درمانی خود را از حدود شش سال پیش اعلام کرد و گفت: "در دنیا سال‌هاست از این روش استفاده می‌شود. در ایران حمید اشکانی و دکتر حق‌شناس از سال 46 در بیمارستان حافظیه شیراز از آن استفاده کردند. ولی برای اولین‌بار در بیمارستان سعادت‌آباد روی بیماران جنگی مورد استفاده قرار گرفت."
وی افزود: "از حدود شش سال پیش 35 نفر از این بیماران تحت درمان قرار گرفتند و هفت نفر به سطح معقول روابط اجتماعی رسیدند که حاصل کار تیم روانپزشک، روانشناس، کاردرمانگر و نمایش‌درمانگر بیمارستان است. در اینجا ما روی بیماران اسکیزوفرنی و مبتلایان به عارضه استرس پس از سانحه کار می‌کنیم که گذشته در ذهنشان ماندگار شده و با حال نمی‌توانند ارتباط مناسب داشته باشند. نمایش‌درمانی گذشته منفی ذهن را پاک می‌کند و گذشته مثبت را گسترش می‌دهد."
امرایی همسان‌سازی، جابجایی و آموزش نقش‌ها، آموزش شغلی و حرفه‌ای، آموزش رفتاری، آموزش مشارکتی، بازی با کلمات، بازی حیوانات و جملات متقاطع را جزو تکنیک‌های مورد استفاده در نمایش‌درمانی معرفی کرد.
وی با اشاره به برگزاری جشنواره سالانه "نمایش‌درمانی" گفت: "امسال پنجمین دوره جشنواره است و 17 گروه نمایشی در آن حضور دارند که از 29 آبان تا دوم آذر برگزار می‌شود. جشنواره دارای دو بخش تخصصی و آزاد است که در بخش تخصصی گروههای تخصصی حاصل تحقیق و بررسی‌های خود را در زمینه نمایش‌درمانی اجرا می‌کنند."
امرایی از همکاری بخش نمایش‌درمانی با دانشگاهها و دانشجویانی که پایان‌نامه‌هایی را با استفاده از تجربیات این واحد تدارک می‌بینند و مذاکره با اداره کل هنرهای نمایشی برای انتشار برخی از این پایان‌نامه‌ها در قالب تکنیک‌های نمایش‌درمانی خبر داد.
مدیر بخش نمایش‌درمانی بیمارستان اعصاب و روان سعادت‌آباد تأکید کرد: "از آنجا که متولی اصلی تئاتر کشور اداره کل هنرهای نمایشی است و برای تعاملات بین‌المللی تنها مرجع است، انتظار داریم در برگزاری جشنواره و سمینار و کارگاههای آموزشی با دعوت از اساتیدی که برای ما شناخته‌شده هستند همکاری داشته باشد. اینکه بتوانیم گروههایی از این جانبازان را با حمایت آنها در همایش‌ها یا مراکز تخصصی بین‌المللی ببریم باعث می‌شود از قافله نمایش‌درمانی دنیا عقب نمانیم."
وی تصریح کرد: "این مرکز تنها مرکز خاورمیانه است که روی بیماران جنگی کار می‌کند. اگر بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس، اداره کل هنرهای نمایشی و سایر مراکز بتوانند در راه بهبود روحی و روانی این بیماران یا تکمیل این پروژه نیاز ما را پاسخ دهند، این واحد می‌تواند به عنوان مرجعی برای ترویج شیوه نمایش‌درمانی باشد. امیدواریم در راه بهبود جانبازان دفاع مقدس گام برداریم."
بعد از گفتگو با امرایی وقتی خواستیم اتاق را ترک کنیم، با عکس شهیدانی روی دیوار رو به رو شدیم که در منطقه بیمارستان اعصاب و روان سعادت‌آباد به شهادت رسیده بودند. شهید عباس حبیبی همرزم شهید همت، شهید شایسته‌فر از اولین متخصصان تعمیر بالگرد در ایران و همرزم شهید چمران و جمعی از شهدای دیگر.
در قسمتی از اتاق سه عکس از سه شهید با لباس بیمارستان وجود داشت که در زیر هر یک از آنها به قلم یکی از جانبازان نوشته شده بود: "شایسته یادت بخیر، حسینعلی هم رفت، هادیان دل داده بود."
نظر شما