سید محمود مرعشی در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره پیشینه فعالیت های این کتابخانه گفت: سابقه این کتابخانه به حدود 80 سال پیش و زمانی که آیت الله مرعشی در نجف اشرف ساکن بود و انگیزه برای جمع آوری ذخائر اسلامی در او به وجود آمد، برمی گردد؛ در واقع آن زمان بیشترین خریداران این ذخائر را اجانب و به ویژه انگلیسی ها تشکیل می دادند. به همین خاطر آیت الله مرعشی دست به کار خرید اینگونه کتاب ها می کند و در سال 1342 قمری که به ایران می آید، آیت الله حائری (موسس حوزه علمیه قم) به او تکلیف می کند که در قم بماند و به تدریس در حوزه مشغول شود که همین اتفاق هم رخ می دهد و از همان سال در قم متوطن می شود.
وی درباره وضعیت فعلی کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی افزود: این کتابخانه در حال حاضر و با از نظر دارا بودن حدود 75 هزار نسخه خطی، نخستین کتابخانه کشور و سومین کتابخانه جهان اسلام محسوب می شود. حدود 65 درصد این نسخه ها به زبان عربی و 30 درصد به زبان فارسی و 5 درصد نیز به زبان های دیگر از جمله ترکی، اردو، تاتاری و... است. برخی از این نسخه ها منحصر به فردند و نسخه دومی از آنها در دنیا وجود ندارد.
فرزند آیت الله مرعشی نجفی اضافه کرد: با راه اندازی یک بخش جدید در کتابخانه، شروع کرده ایم به چاپ این نسخه ها و تا الان حدود 220 عنوان از این نسخه ها را چاپ کرده ایم که برخی از آنها به 15 جلد رسیده است و به کتابخانه ها و مراکز آموزشی بزرگ دنیا ارسال می شود.
مرعشی گفت: مجموعه کتاب های چاپی کتابخانه آیت الله مرعشی نیز قریب به یک میلیون جلد است که ارزش تاریخی برخی از آنها حتی از نسخه های خطی هم بیشتر است چرا که برخی از آنها 400 و یا 500 سال پیش و در کشورهای اروپایی به ویژه روم (سابق) به نگارش درآمده اند مثل کتاب قانون ابن سینا و تحریر طاووسی در هندسه متعلق به خواجه نصیرالدین طوسی.
وی درباره فضای فیزیکی این کتابخانه نیز خاطرنشان کرد: قبل از احداث این ساختمان، کتاب های بسیاری در منزل شخصی آیت الله مرعشی جمع شده بود و به جرات می توان گفت که در میان آنها کتاب هایی بود که در هیچ کتابخانه ای وجود نداشت و اساتید دانشگاه های آن زمان ایران مانند بدیع الزمان فروزانفر، جلال الدین همایی، آیت الله مشکوه، مدرس رضوی، محمد تقی دانش پژوه، دکتر زریاب خویی و بسیاری دیگر ضمن دیدار و بحث و جدل علمی با آیت الله مرعشی، در کتابخانه او از این کتاب ها استفاده می کردند.
رئیس کتابخانه آیت الله مرعشی افزود: زمانی که هنوز این کتابخانه ساخته نشده بود، آیت الله مرعشی به ناچار حدود 287 نسخه خطی فارسی را به کتابخانه دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران آن زمان (دانشکده الهیات فعلی)، 400 نسخه به کتابخانه حضرت عبدالعظیم، تعدادی را به کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) قم، تعدادی را به آستان قدس رضوی و اندکی را هم به کتابخانه شاه چراغ شیراز اهدا کرد.
وی اضافه کرد: با ساخته شدن یکی از مدارس چهارگانه طلاب توسط آیت الله مرعشی، چند اتاقش را به کتابخانه اختصاص داد و دیری نپائید که با افزایش روزافزون مراجعان، زمین برای ساخت یک کتابخانه خریداری شد و در سال 1353 شمسی افتتاح شد که بازهم به دلیل کافی نبودن فضای این بنا و حسب الامر امام خمینی (ره) در سال 1367 دولت موظف شد برای توسعه این کتابخانه اقدام کند. پس از آن بود که کار خریداری ساختمان های اطراف آن شروع شد و ساختمان جدید با هزینه دولت و در زیربنای معادل 21 هزار متر مربع - به اضافه زیربنای ساختمان قدیمی - و بر اساس استانداردهای جهانی در 7 طبقه ساخته شد.
مرعشی با اشاره بخش های مختلف این کتابخانه درباره روند فعالیت های در حال انجام آن گفت: مرمت و بازسازی اسناد مکتوب و دست نویس، صحافی، میکروگرافی، ایران شناسی، قم شناسی، تبارشناسی، فهرست نگاری نسخه های خطی و دائره المعارف کتابخانه های جهان بخش های مختلف کتابخانه آیت الله مرعشی را شامل می شوند.
رئیس این کتابخانه همچنین درباره نیروی انسانی شاغل در آن گفت: ما در حال حاضر با 400 کتابخانه و مرکز علمی دنیا روابط تنگاتنگ داریم و تصاویر نسخه های خطی را با یکدیگر مبادله می کنیم. روزانه نیز به طور میانگین 4000 نفر به کتابخانه مراجعه می کنند و در تالار عمومی 800 نفره کتابخانه از کتاب های آن استفاده می کنند اما با وجود 160 نیرو اعم از کتابدار و پرسنل دیگر همچنان با کمبود حداقل 80 نفر نیرو مواجهیم.
وی بدون اشاره به رقم بودجه سالیانه کتابخانه بزرگ آیت الله مرعشی نجفی، گفت: با اینکه براساس مصوبه مجلس دولت موظف به تامین هزینه های کتابخانه است اما با توجه به توسعه آن ما همچنان با کمبود اعتبار مواجهیم و نیازمند حداقل 30 الی 40 درصد اعتبار فعلی هستیم.
مرعشی اضافه کرد: چندی پیش قصد داشتیم طرح تاسیس دانشکده ماخذشناسی و علوم کتابداری و نسخه شناسی مخطوطات قم را اجرایی کنیم و زمین آن را هم که حدود 130 هزار متر مربع است تملک کرده ایم اما چون با کمبود اعتبار مواجه هستیم، ساخت و ساز را در آن شروع نکرده ایم و به همین دلیل هنوز سند آن به نام ما نشده است؛ در واقع این طرح - که به عقیده من یک طرح ملی است - به دلیل مشکلات مالی، مسکوت و راکد مانده است و ما توان اجرای آن را در شرایط فعلی نداریم.
نظر شما