شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری در تعلیق!

به گزارش خبرنگار مهر، غلامحسین الهام سخنگوی دولت در مرداد ماه سال جاری برای کوچک سازی بدنه دولت و رسیدگی رئیس جمهور و معاون اول وی به تمامی شوراهای عالی از تصمیم دولت برای ادغام شوراهای عالی خبر داد.

سخنگوی دولت در آن زمان از ایجاد شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری با ادغام 12 شورای آموزشی، پژوهشی و فناوری خبر داد.

مصوبه دولت برای ادغام شوراها

دکتر غلامحسین الهام با اشاره به اینکه ادغام مدیریت‌های موازی، کوچک‌سازی، روان‌سازی، سرعت و دقت، کارآمدی، پرهیز از تصمیمات پراکنده و متنوع، بهره‌گیری بهتر و مطلوب از فکر و اندیشه نخبگان و ارتقای سطح کیفی تصمیمات از جمله دلایل اصلی ادغام شورای‌های موجود دولت و تشکیل چند شورای اصلی و کلیدی اجرایی بوده است، اظهار داشت: بر این اساس شورای عالی اداری در جلسه اخیر خود در راستای تحقق سند چشم‌انداز 20 ساله و بر اساس مطالعات و کارشناسی‌های صورت گرفته نسبت به ادغام شوراهای موجود با تمامی وظایف و اختیارات با توجه به نوع و شباهت وظایف و اختیارات در یکدیگر یا در کمیسیون‌های دولت اقدام نمود.

دکتر الهام به ایجاد 4 شورای عالی اشاره کرد و در مورد شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری گفت : "شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری" با ادغام شوراهای "علوم، تحقیقات و فناوری"، "عالی فناوری اطلاعات"، "عالی اطلاع‌رسانی"، "عالی فضایی"، "انرژی اتمی"، "عالی امنیت فضای تبادل اطلاعات کشور"، "عالی آموزش و پرورش"، "عالی پشتیبانی نهضت سوادآموزی"، "عالی انفورماتیک"، "عالی علمی کاربردی"، "عالی زیست فناوری" و "شورای عالی استاندارد"  در کشور تشکیل و عهده‌دار امور این حوزه خواهد بود.

پس از اینکه خبر ادغام شوراها مطرح شد، برخی شوراهای عالی واکنش های متفاوتی نشان دادند. یکی از این شوراها که بسیار حساسیت ایجاد کرد شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری بود. محققان کشور با مصوبه دولت مبنی بر ادغام شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری که در مدت فعالیت خود موفقیت قابل توجهی در افزایش بودجه پژوهشی کسب کرده بود، انتقاد کردند اما معاون این شورا در اولین واکنش به ادغام شوراها اعلام کرد که تا زمانی که شرح وظایف و امور مربوط به شوراها در این قالب جدید مشخص نشود، دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری نیز همچنان به وظایف و مسئولیت های خود عمل می کند.

واکنش عضو ناظر بر شورای عالی اداری

عضو ناظر بر شورای عالی اداری نیز در گفتگو با مهر در واکنش به ادغام شوراها در مورد ادغام شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری گفت : اعضا و ساختار تشکیلاتی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری تغییر می کند.

محمد باقر بهرامی افزود: وجود 30 تا 40 شورای عالی در کشور فرصت برای شرکت در جلسات متعدد را برای اعضای آنها که همگی از مسئولین کشور بودند می گرفت و باعث می شد، نمایندگان این مسئولین در جلسات حضور داشته باشند.

وی اظهار داشت: بدین ترتیب خروجی مفیدی از این شوراهای متعدد به دست نمی آمد و تصمیم مناسبی در مورد ادغام آنها صورت گرفت.

عضو ناظر بر شورای عالی اداری درمورد ایجاد تغییرات در شورای های ادغام شده مانند شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری و شورای عالی زیست فناوری گفت: به طور قطع ترکیب اعضای این شورا ها تغییر می کند و تمامی شورای های ادغام شده در شورای آموزش، پژوهش و فناوری دارای یک دبیر خواهند بود.

وی ادامه داد: همچنین شرح وظایف و ساختار شوراها نیز با در نظر گرفتن موقعیت ادغام تغییر می کند.

بهرامی گفت: با ادغام این شوراها تحول اساسی در کشور به وجود می آید و بسیاری از مشکلات برطرف می شود.

وی افزود: وضعیت شوراهایی مانند شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری و زیست فناوری با ادغام در شورای آموزش، پژوهش و فناوری بهتر خواهد شد و این ادغام لطمه ای را به پژوهش نمی زند.

اما همچنان مخالفت هایی در این زمینه دیده می شد. معاون پژوهشی وزیر علوم و دبیر شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این زمینه گفت : شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری برای ادغام شوراهای عالی طرحی را تهیه کرده است و در بیست و دومین جلسه کمیسیون دائمی آن را مورد بررسی قرار داد.

دکتر منصور کبگانیان افزود:  در این طرح به مسئولین پیشنهاد می دهیم، شورای عالی علوم، تحقیقات وفناوری به عنوان شورای محوری در میان 13 شورای ادغام شده با اصلاحاتی در ترکیب اعضا فعالیت کند. در شرح وظایف نیز این طرح پیشنهاد می کند امور فرابخشی و راهبردی به شورای عتف واگذار شود.

معاون پژوهشی وزارت علوم گفت: شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری تا مشخص شدن شرح وظایف شورای آموزش، پژوهش و فناوری که همخوانی آموزش با پژوهش در آن جای سئوال دارد، به پروژه های مصوب خود را معطل نمی گذارد و به شرح وظایف قبلی خود می پردازد.

وی با بیان ایکه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری یکی از موفق ترین شوراهای عالی بوده است، گفت: از ابتدای مسئولیت معاون اول ریاست جمهوری گزارش عملکرد این شورا ارائه شده است و در صورت لزوم این گزارش مجددا ارسال می شود.

کبگانیان با اشاره به برنامه های هفته پژوهش و فناوری در سال جاری افزود: برنامه های ستاد هفته پژوهش و فناوری نسبت به سال گذشته تغییر می کند. در سال جاری یک هفته به برای امور نمادین در هفته پژوهش اختصاص می یابد و در طول سال اطلاع رسانی پژوهش و فناوری گسترش می یابد.

وی از ایجاد ستاد اجرایی برای بند واو تبصره 9 خبر داد و گفت: این ستاد برای اجرایی کردن مصوبات بند واو تبصره 9 مبنی بر تخصیص 1 تا 4 درصد از اعتبارات دستگاه ها و شرکت ها به پژوهش راه اندازی می شود.

معاون پژوهشی وزارت علوم به سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری اشاره کرد و افزود: در سال گذشته طراحی این سامانه در شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری به اتمام رسید و در سال جاری به صورت پایلوت راه اندازی می شود. راه اندازی این سامانه از محل 400 میلیون تومانی که وزارت علوم برای پژوهش در نظر گرفته است تأمین اعتبار می شود.

رئیس کمیسیون آموزش مجلس شورایی اسلامی نیز در اولین واکنش خود به مهر در این زمینه گفت : ادغام شوراهای عالی مصوب مجلس خلاف قانون است و شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری باید به فعالیت خود ادامه دهد.

دکتر علی عباسپور تهرانی فرد در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: شوراهای عالی مانند شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری که مصوبه مجلس دارند باید برای انحلال یا ادغام نظر مجلس در مورد آنها اعمال شود بنا به نظر رئیس مجلس این شورا ها نباید ادغام شوند مگر زمانی که مجلس به این نتیجه برسد.

وی با اشاره به نظر رئیس مجلس مبنی بر عدم ادغام شوراهای مصوب مجلس اظهار داشت: این شوراها باید با سبک و سیاق گذشته به فعالیت خود ادامه دهند تا راه حل نهایی ارائه شود.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات گفت: ادغام یا انحلال برخی از این شوراها مانند شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری عملی نیست و بررسی برای عملی بودن این امر باید توسط مجلس صورت گیرد.

وی اضافه کرد: اگر چه ما نظر دولت را در ادغام شوراها می پذیریم و تأیید می کنیم اما انتظار داشتیم دولت نظرش را به صورت لایحه به مجلس ارائه دهد و به ویژه در مورد شوراهای مصوب مجلس تصمیم گیری به عهده مجلس باشد.

عباسپور گفت: دولت در مورد شوراهای مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و نهادهای زیر مجموعه خود می تواند اقدام کند اما در مورد شوراهایی که پس از بررسی با مصوبه مجلس تشکیل شده اند نمی تواند به تنهایی تصمیم بگیرد.

همچنین عباسپور بر هماهنگی در حرکت های علمی کشور تأکید کرد و اظهار داشت: شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) مصوبه مجلس شورای اسلامی است و جزء قانونی در مورد شرح وظایف وزارت علوم محسوب می شود و از همین رو یکی از شوراهایی است که برای رفع نقطه ضعف نبود متولی مشترک برای تحقیقات کشور ایحاد شده است.

 وزارت علوم و شورا نتوانسته اند مدیریت پژوهش را در کشور بر عهده گیرند

وی با انتقاد از عدم تشکیل جلسات این شورا یاد آور شد: در زمان دولت خاتمی 2 جلسه و در زمان دولت احمدی نژاد نیز 2 جلسه این شورا برگزار شده است و از تابستان گذشته هیچ جلسه ای نداشته است و این نشان می دهد که هماهنگی لازم در مورد تحقیقات کشور وجود نداشته است.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با مطلوب توصیف کردن وجود مولفه های لازم برای توسعه تحقیقات در کشور گفت: نیروی انسانی، ابزار تحقیقاتی و پتانسیل تحقیقاتی در کشور خوب است اما متاسفانه وزارت علوم و شورا نتوانسته اند مدیریت پژوهش را در کشور بر عهده گیرند.

دولت تأکید دارد شوراها را ادغام کرده در صورتیکه تفسیر قانون بر عهده مجلس است

وی در پاسخ به این سئوال که آیا ادغام شوراها غیر قانونی محسوب می شود، گفت: دولت با تفسیر قانونی که بر کوچک سازی حجم دولت تأکید دارد این شوراها را ادغام کرده است در صورتیکه اولاً تفسیر قانون بر عهده مجلس است، دوم اینکه این شوراها ساختار فرابخشی دارند و به یک دستگاه اجرایی تعلق ندارند، و سوم اینکه مجلس قانونی در تیرماه سال جاری تصویب کرده است که شورای عالی اداری حق ندارد دستگاههای دولتی را محدود کند.

عباسپور اضافه کرد: درست است که برخی شوراها شرح وظایف موازی داشته اند و رئیس جمهوری نیز به دلیل اشتغالات زیاد نمی توانسته به عنوان رئیس در همه این شوراها حضور پیدا کند اما دولت باید این ادغام را به مجلس ارائه می کرد. قانونمندی این مسئله از اهمیت زیادی برخوردار است و در صورت ضرورت این ادغام مجلس آماده همکاری بود.

وی گفت: اگر مصوبه هیئت وزیران مورد اعتراض مجلس شورای اسلامی باشد این مصوبه جنبه قانونی ندارد و در حال حاضر یک سردرگمی برای شوراها ایجاد شده است.

ارائه لایحه دو فوریتی برای حل معضل شوراها

عباسپور راه حل این مسئله را ارائه لایحه دو فوریتی از سوی دولت عنوان کرد و گفت : اشکالات منطقی در این لایحه می تواند رفع شود و می توان به جای یک شورا، طبق تحقیق مرکز پژوهش های مجلس، 4 تا 5 شورای هم سطح ایجاد شود و می توان راهکاری اتخاذ کرد که مصوبات تنها به تأیید رئیس جمهور برسد و نیازی به حضور وی در همه شوراها نباشد.

 شوراهای مصوب مجلس حفظ خواهند شد

رئیس مجلس شورای اسلامی نیز روز گذشته به مهر گفت : آن دسته از شوراهای عالی که اعتبار آنها ناشی از مصوبه نهاد قانونگذار است حفظ خواهند شد و دولت می تواند برای صرفه جویی در وقت برای آنها جلسه مشترک تشکیل دهد.

دکتر غلامعلی حداد عادل در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در خصوص اعتراض مجلس به انحلال شوراهای عالی اظهار داشت: پس از ارسال نامه بنده برای رهبر معظم انقلاب درباره ادغام و انحلال شوراهایی که با مصوبه مجلس شکل گرفته اند،  نشست مشترکی بین کارشناسان قوای مقننه و مجریه به دعوت معاون اول رئیس جمهور برگزار شد.

وی افزود: در این نشست کارشناسان موضوع انحلال و ادغام شوراها را به صورت مفصل مورد بحث و بررسی قرار دادند و در نتیجه مقرر شد شوراهایی که بر اساس مصوبه نهاد قانونگذاری به وجود آمده اند همچنان پایدار بماند.

حداد عادل  ادامه داد: از آنجا که اعضای این شوراها که تعداد آنها زیاد است، مشترک هستند دولت می تواند برای آنها جلسه مشترک تشکیل دهد و اعضای خاص هر شورا نیز می توانند در این جلسات حضور یابند و از این طریق ضمن حفظ هویت شوراها در وقت رئیس جمهور و وزرا برای تشکیل شوراهای متعدد صرفه جویی خواهد شد. 

شورای عالی علوم، تحقیقات قانون مجلس است و منحل نمی شود

سید فرهنگ فصیحی - معاون شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری نیز چندی پیش به مهر گفت: شورای عالی علوم، تحقیقات قانون مجلس است و منحل نمی شود.

وی اظهار داشت: موضع وزارت علوم درباره شورای عتف با سایر شوراهای عالی متفاوت است زیرا این شورا به عنوان یک ظرفیت جدی کاری در حوزه علم و فناوری و کمیسیون دائمی آن به عنوان یک کنسرسیوم تحقیقاتی است و لذا دبیرخانه شورای عالی عتف همچنان فعال است تا تصمیمات نهایی اتخاذ شود.

وی با مثبت خواندن ادغام شوراهای عالی در چهار شورا خاطر نشان کرد: اصل ادغام به درستی انجام شده است اما نحوه اجرا به کار کارشناسی نیازمند است که باید با دست اندرکاران شوراها صحبت شده و شرح وظایف آنها مورد بررسی قرار گیرد تا برخی از موارد پس از تفکیک به دستگاه ها ارجاع شود.

معاون شورای عتف گفت : شورای عالی عتف به عنوان بدنه انسجام بخش نظام توسعه علم و فناوری کشور ایجاد شده و هدف از طراحی این شورا همان بوده که در مورد ادغام شورها در حال حاضر صورت گرفت و نمی شود شورای عتف را با 11 شورای دیگر از یک جنس دانست.

وی اضافه کرد: تا زمانی که شرح وظایف و امور مربوط به شوراها در این قالب جدید مشخص نشود، دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری نیز همچنان به وظایف و مسئولیت های خود عمل می کند.

شورای عتف در تعلیق

به گزارش مهر، تاکنون در مورد شوراهایی که مصوبه قانونی مجلس داشته اند تصمیم مشخصی گرفته نشده است و تصمیم و اصرار دولت بر ادغام و انحلال برخی شوراها با نظر مجلس بر مبنای اینکه شوراهای مصوب قانون باید به فعالیت خود ادامه دهند و تصمیم گیری در مورد آنها بر عهده مجلس باشد، مغایرت دارد.

به نظر می رسد، در حال حاضر وضعیت برخی شوراها مانند شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری بلاتکلیف مانده است و با توجه به اینکه این شورا هر 2 هفته یکبار با حضور معاونین پژوهشی سایر وزارتخانه های کشور کمیسیون دائمی تشکیل می داد، مشخص نیست روند تشکیل جلسات کمیسیون دائمی و سایر  اهداف در این شورا دوام داشته باشد یا خیر؟

............................................................

گزارش : رضا یغمایی و ندا نظری