گزارش نکوداشت دکتر معین در دانشگاه علامه طباطبایی؛ محمد معین به اقتضای زمان خود استاد ادبیات فارسی شد

به گزارش خبرنگار مهر، در ابتدای مراسم دکتر عباسعلی وفایی رئیس مرکز گسترش زبان و ادبیات فارسی گفت : استاد محمد معین حق زیادی بر گردن ایران و ادبیات فارسی داشته است. او مردی بزرگ و تلاشگر بود که آثارش تا پایان عمر جاودان خواهد ماند. ما در سال گذشته تجلیل از استادان غیر ایرانی را داشتیم که امسال نیز به تبع سال گذشته به این کار مبادرت می ورزیم.

وی افزود : بزرگداشت محمد معین در جمع دانشجویان دانشگاه علامه امری بسیار ضروری بود زیرا دانشگاهیان می توانند با وجوه ادبی این استاد به نام آشنا شوند.

سپس اصغر امیرنیا مدیرکل ارشاد استان تهران نیز گفت : ما باید مفاخر ملی مان را بشناسیم و یاد آنها را زنده نگه داریم. ما قصد داریم سال آینده برای استاد پورداوود هم چنین بزرگداشتی را برگزار کنیم.

در ادامه دکتر حسن انوری - محقق و پژوهشگر - درباره ابعاد شخصیتی محمد معین گفت : من چهل سال پیش از این در دانشگاه ادبیات تهران در خدمت معین تلمذ کردم. در سال 41 هم در خدمت او به فعالیت در لغتنامه دهخدا مشغول شدم و زیرنظر مرحوم معین کار کردم. او از جهات مختلف بر گردن من حق بزرگی دارد. نخست می خواهم نگاهی اجمالی به آثار وی بیندازم. او 20 ساله بود که کتاب "حافظ شیرین سخن" را تالیف کرد؛ کتابی که تا امروز منبع و ماخذ بسیاری از حافظ پژوهان قرار دارد.

وی افزود : محمد معین از سال 1317 به تصحیح برهان قاطع پرداخت. معین در این کتاب اغلاط برهان قاطع را متذکر شده است. یکی دیگر از آثار معین که تا به امروز ارزش خود را حفظ کرده، تصحیح چهار مقاله عروضی با نام مجمع النوادر بوده است. این کتاب که در سال 550 نوشته شد به وسیله علامه قزوینی تصحیح شد اما چون در آن سالها نکات ادبی به شکل امروز مکشوف و گسترده نبود زنده یاد علامه قزوینی تنها به ذکر برخی نکات اکتفا کرد؛ بنابراین معین تصمیم گرفت بار دیگر آن را تصحیح کند. چهار مقاله عروضی به لحاظ لغوی مشکلات زیادی داشت که به دست معین اصلاح شد و همچنین وی توضیحات مفصلی در قالب تحقیقات ارائه داد.

این محقق ادبی اضافه کرد : چهار مقاله عروضی که اثر مهمی به شمار می رود، با حاشیه نویسی معین نزدیک به 600 صفحه شد. یکی دیگر از کتابهایی که به وسیله محمد معین تصحیح شد، "عبهرالعاشقین" بود که وی با همکاری هانری کربن انجام داد به این شکل که مقدمه کتاب را معین نوشت و حاشیه ها و موخره را به کربن سپرد.

وی تصریح کرد: یکی از جلوه های حیات علمی محمد معین همکاری با دهخدا بود که توانست در آن خدمات ارزنده ای انجام دهد.

سخنران بعدی مراسم، دکتر حکیمه دبیران - عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم - بود. وی گفت : من از شاگردان دکتر معین بوده ام. درباره او باید بگویم که معین انسانی صاحبنظر و با احساس مسئولیت بالا بود. پرداختن به لغتنامه و سایر زمینه های ادبی و فرهنگی او را چهره ای شاخص می نمایاند. همچنین تصحیح برهان قاطع از مهمترین کارهای وی به شمار می رود که از نظر بسامد نظر مخاطب را به خود جلب کرده است.

سپس محمد رضا راشد - از دانشگاه فردوسی مشهد - درباره معین خاطرنشان کرد: من در طول دوران تحصیلم با دختر معین همکلاس بوده ام. فکر می کنم بی تردید معین و خاندان بزرگ وی که همواره راه پدرشان را ادامه داده اند از شاخص ترین چهره های ادبی ما هستند. دانش معین بی نظیر و دقت و انضباط او مثال زدنی بود. ترجمه ها و تالیفات باقی مانده از وی گواه یک عمر فعالیت صادقانه اوست.

وی افزود: سخنرانی های معین به خصوص در دانشگاه و مدرسه زبان های شرقی سوربن جالب و بی نظیر بود. حتی نیما بعد از مرگ خود استاد محمد معین را قیم اشعار و آثارش دانست. معین همواره به هویت اجتماعی و فرهنگی تاکید داشت و با هنرمندی و دقت به تصحیح و انتشار برهان قاطع پرداخت.

سیروس شمیسا دیگر محقق ادبی که در این مراسم حضور داشت نیز گفت: معین جز نخستین دانشگاهیان و ادیبان ایران به شمار می رود. او به زبان غربی و عربی آگاه بود و ذهنی علمی و روشمند داشت.

وی افزود: معین به علومی چون روان شناسی، زبان شناسی، اسطوره و تاریخ اشراف داشت اما به مقتضای زمان خود استاد ادبیات فارسی شد. او مقالات مهمی را به رشته تحریر درآورد و ترجمه های با اهمیتی نیز از خود به جا گذاشت.

شمیسا تصریح کرد: هیچ اهل علمی در ایران نیست که از حاشیه برهان قاطع بهره نبرده باشد و واقعا هنوز کسی روی دست او بلند نشده است. او فقط دنبال کارهای علمی بود و هرگز کارهای مدیریتی و اجرایی را نپذیرفت؛ به جز سرپرستی فرهنگنامه که آن امری جداگانه است. او حتی از سخن گفتن در رادیو نیز خودداری می کرد. به طور کلی معین فقط فاضل نبود؛ روشنفکری بود که در اثر همنشینی با دهخدا سیاسی نیز می نمود.

بعد از آن میرجلال الدین کزازی از اساتید باسابقه ادبیات گفت: معین دارای دو ویژگی است که یکی از آنها همه رویگی اوست. او در قلمرو دانش فردی مسلط و باتجربه بود و یادگاری های زیادی از تصحیح تا تالیف و ترجمه برجای گذاشت. ویژگی دیگر وی این بود که دانشی را که داشت بدون تنگ نظری در اختیار دیگران قرار می داد.

پروفسور فضل الله رضا نیز در این مراسم به ایراد سخنانی درباره وجوه ادبی و فرهنگی معین پرداخت.

همچنین دکتر مهدخت معین فرزند دکتر معین، ضمن خواندن شعری از پدرش گفت: طی سال گذشته و امسال مراسم هایی در جهت بزرگداشت محمد معین برگزار شده که به مدد آنها توانسته ایم چهره ادبی وی را به نسل امروز بشناسانیم.