جشنواره تئاتر کودک باید بین‌المللی شود

به گزارش خبرنگار مهر، چهارده دوره از برگزاری این جشنواره می گذرد. این مراسم در دوره ای شروع به کار کرد که در کشور توجه خوبی از سوی مسئولین نسبت به آثار گروه سنی کودک و نوجوان وجود داشت. یعنی هر کارگردان سینمایی یا تئاتری که در خود خلاقیتی احساس می کرد و نسبت به مسایل فرهنگی حساس بود، پا در این راه می گذاشت.

اکنون سالهاست که دیگر مقوله کودک و نوجوان در عرصه سینما، تئاتر و حتی تلویزیون دغدغه خاطر هنرمندان و مدیران فرهنگی کشور نیست. به عبارت دیگر، این بخش با بی تفاوتی کامل مواجه است. به گونه ای که تولیدات این بخش به خصوص در عرصه تئاتر در ارتباط با مخاطب قرار نمی گیرد و ارتباط هنرمندان نیز با یکدیگر و آثار شاخص قطع شده است.

جشنواره تئاتر کودک و نوجوان راهی به سمت زنده نگهداشتن این عرصه باز کرده است و برای اینکه همچنان تعاملی میان دستاندکاران این بخش وجود داشته باشد، با گردهم آوردن گروه های اجرایی و برگزاری مسابقه تلاش می کند گروه های تئاتر کودک که بیشتر با همت و تلاش خودشان این عرصه را زنده نگهداشته اند، امکانی برای دیدن و دیده شدن پیدا کنند.

حقیقت این است که دانش تئاترهای کشور در زمینه آثار مربوط به کودکان بسیار محدود و اندک باقی مانده است. اصولا" وقتی آموزش وجود ندارد، کارگاه و کلاس های تخصصی تشکیل نمی شود و امکان رفتن به جشنواره های خارجی برای معدود گروه های این بخش فراهم است، چگونه می توان انتظار داشت دانش و تجربه فعالان این بخش افزایش پیدا کند.

متولیان جشنواره تئاتر کودک و نوجوان امسال از میان 210 نمایش متقاضی شرکت در جشنواره 12 نمایش را برگزیدند که 7 نمایش مربوط به گروه های تهرانی و 5 نمایش نیز توسط تئاتری های شهرستانی تولید شده است. همه این نمایش ها نیز پیش از این بر صحنه رفته اند.

برای بخش بین‌الملل جشنواره نیز 2 نمایش از کشورهای آلمان و یونان انتخاب شده اند. این آثار از میان متقاضیان 4 کشور جهان به ایران می آیند که تونس و لبنان در این فهرست قرار دارند. یک گروه نمایشی نیز از آمریکا برای شرکت در جشنواره دعوت شده است که کودکان اصفهانی یک هفته پیش از شروع جشنواره با این گروه برای تولید یک نمایش ویژه خلاق همکاری خواهند کرد.

حقیقت این است که گروه های تئاتری ایرانی نکته خاصی برای انتقال به یکدیگر ندارند. نمایش های تهرانی که حدود 60 درصد از آثار بخش مسابقه را تشکیل می دهند، پیش از جشنواره اجرا شده اند و این گروه ها امکان تماشای آثار یکدیگر را داشته اند. نمایش های شهرستانی نیز هر اندازه خلاقیت داشته باشند، باز هم در محدوده ای بسته به کار می پردازند. در این شرایط ارایه تجربیات جدید ضروری به نظر می رسد.

حضور نمایش های خارجی در جشنواره می تواند بسیار کارآمد باشد. به این جهت که در وهله نخست گروه های تئاتری داخلی می توانند با تجربه ها و تکنیک های جدید آشنا شوند. به خصوص که در بسیاری از کشورهای اروپایی توجه به تئاتر کودک به عنوان یکی از نیازهای اصلی جامعه بسیار جدی گرفته می شود و مسئله آموزش و تحقیق به شکل گسترده ای مورد پیگیری قرار می گیرد.

نکته دیگر اینکه، حضور نمایش های خارجی در کشور باعث می شود تا فعالان این عرصه در کشور بتوانند معیار مقایسه ای بهتری برای ارزیابی کارهای خود داشته باشند. در حال حاضر، بسیاری از گروه های نمایشی مشکل کمبود بودجه و امکانات را مطرح می کنند، اما مسئله توجه به میزان جذابیت آثار کودک در کنار انتقال مناسب مفاهیم، حلقه مفقوده ارتباط نمایش با مخاطب محسوب می شود.

حضور گسترده نمایش های کودک و نوجوان خارجی این امکان را به گروه های ایرانی می دهد که بتوانند با فعالان این عرصه در دیگر کشورهای جهان آشنا شوند و با آنها به گفتگو بپردازند تا با ویژگی های تکنیکی و شیوه های اجرایی آنها بیشتر آشنا شوند. این موضوع حتی می تواند شرایط دعوت گروه های ایرانی به دیگر کشورهای خارجی را نیز فراهم کند.

اکنون گروه های تئاتر کودک از این موضوع گله مندند که بازبینان سالن های نمایشی به دنبال کلیشه پردازی هستند. یعنی شیوه های مشخصی از روایت قصه یا نحوه اجرا را به عنوان معیار قبول  دارند و همین موضوع راه خلاقیت را بر آنها می بندد. حضور نمایش های خارجی می تواند باعث معرفی شیوه های جدید و تاثیر بر ذهن بازبینان نمایش کودک شود تا با قرار گرفتن در جریان آخرین نوآوری ها در این بخش، نگاه خود را نیز تغییر دهند.

نکته بسیار مهم دیگر اینکه تئاتر کودک با نمایش های گروه سنی نوجوانان بسیار متفاوت است. نوع قصه پردازی، سطح مفاهیم، شیوه اجرایی و بسیار از مشخصات تئاتر گروه سنی کودکان با نوجوانان تفاوت دارد. در حال حاضر، حتی آثار گروه سنی کودکان را نیز به بخش های خردسالان، کودکان، پیش دبستانی و گروه های میانی دیگری نیز تقسیم بندی می کنند.

در این جشنواره، تئاتری مناسب گروه سنی نوجوان ارایه نمی شود و تقریبا" همه نمایش ها در گروه سنی کودکان قرار دارند. بنابراین به نظر می رسد برگزارکنندگان این جشنواره نیز باید کلمه نوجوان را از عنوان جشنواره حذف کنند یا تغییراتی در محتوای جشنواره به وجود بیاورند.