تاثیر دو راهبرد "تحریم های یکجانبه" و "تحریم های پلکانی" بر معادله هسته ای ایران

کاندولیزا رایس، وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه، در حالی که تنها یک هفته به تشکیل جلسه 1+5 باقی مانده بود،  تحریم های جدید "یکجانبه" آمریکا علیه ایران را اعلام کرد، تحریم ها شامل سپاه قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سه بانک دولتی و 20 شخصیت رده بالای نظامی و غیرنظامی که براین اساس هرگونه دارایی این شرکتها و اشخاص در آمریکا توقیف و شرکتهای آمریکایی از معامله با آنها منع می شوند.

به گزارش خبرگزاری مهر ، در این میان، دو گمانه را می توان مطرح کرد:

1-تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران را می توان جلوه ای از تحرک جناح "رایس-برنز" در برابر جریان منسوب به  "دیک چنی" توصیف کرد، در هفته های اخیر، دیک چنی که نمایندگی جناح "بازها" را در هیات حاکمه آمریکا به عهده دارد، در فواصل زمانی کوتاه و  به طرز معناداری به تهدید نظامی ایران  پرداخت، حتی جرج بوش هم تحت تاثیر این ادبیات جنگ طلبانه، سخن از احتمال وقوع "جنگ جهانی سوم" گفت.

می توان چنین تحلیل کرد که وزارت خارجه آمریکا برای نشان دادن تسلط خود به امور، اثبات داشتن شیوه مشخص برای مقابله با ایران وعقب نماندن از جریان جنگ طلب چنی، رویکرد تحریم های یکجانبه را دنبال می کند (رویکردی که تداوم آن در میان مدت به نفع جریان جنگ طلب چنی خواهد شد)

نیکلاس برنز معاون رایس، در جدیدترین اظهار نظر، هدف این تحریم ها را "مجبور کردن ایران به مذاکره" توصیف کرده است، به نظرمی رسد می توان با رصد اظهارنظرهای مقامات وزارت خارجه آمریکا، دریافت که اوج راهبرد سیاسی و دیپلماسی جریان "رایس-برنز" مهار ایران از طریق وادار کردن جمهوری اسلامی به گفتگو با آمریکا( از موضع ضعف) است و تاکید بر پروژه "تغییر رفتار" در قبال جمهوری اسلامی ایران، از این جهت، چندان غیرقابل انتظار نیست که جهت دهی به فلش سیاست های آمریکا علیه ایران، به تدریج به دست جریان چنی بیفتد.

ضمن اینکه تحرکات دیپلماتیک و ترافیک رایزنی ها و سفرهای مقامات رژیم صهیونیستی را هم باید به این مجموعه اضافه کرد.

2-اما در شرایط فعلی پرونده هسته ای، باید بررسی کرد که "تحریم های یکجانبه آمریکا" با "تحریم های پلکانی شورای امنیت سازمان ملل " چه نسبت و برآیندی برقرار می کند؟ آیا تحریم های یکجانبه و پلکانی با هم "جمع" می شوند یا آنکه در یک جمع جبری، اثری خنثی کننده برهم می گذارند و نهایتا  "حاصل تفریق" آنها بر معادله هسته ای ایران اثر می گذارد؟

بی تردید، موضع چین و روسیه یکی از فاکتورهای اصلی تعیین سرنوشت این معادله است، چین و روسیه در پایان ماه نوامبر- که قرار است نشست 1+5 برگزار شود- دو گزینه پیش روی خواهند داشت، گزینه اول اینکه  تحریم های یکجانبه آمریکا را با تحریم های پلکانی شورای امنیت، "جمع جبری" کنند و خواستار کاهش غلظت و شدت تحریم های شورای امنیت شوند و بازهم پرونده هسته ای ایران را در حالت فعلی نگاه دارند.

اما گزینه دوم آنان این است که در یک روال کاملا معنادار، "بدون توجه به تحریم های یکجانبه آمریکا "برای تشدید تحریم های پلکانی شورای امنیت هم با آمریکا و بعضی کشورهای اروپایی، همراهی نشان دهند.

مخالفت های صریح و قابل تامل مقامات روسی و چینی با تحریم های جدید علیه ایران و سخنان هشدار آمیز مقامات سابق غربی از قبیل شرودر و کارتر در مورد عواقب تحریم های ایران هرچند که فی نفسه قابل تامل است و مانعی در برابر تحرکات آمریکا است، اما  باید این تاثیر را داشته باشد که باعث ایجاد حالت " جمع جبری" در خصوص تحریم ها شود، وگرنه این مخالفت ها را می توان صرفا فریبی برای دور زدن افکارعمومی و راهی زیرکانه برای عدم پرداخت هزینه همراهی با سیاست های افراطی  بوش توصیف کرد.

راه حل دیپلماتیک موضوع هسته ای ایران-راهبردی که چین و روسیه همواره برآن تکیه داشته اند- قطعا  از گردنه "جمع تحریم های پلکانی و یکجانبه" عبور نمی کند و دیپلمات های روسی و چینی به خوبی می دانند که عواقب سیاسی تصمیم آنان چه خواهد بود.

به گزارش مهر، در واقع چین و روسیه و بخشی از اروپا در دو راهی مهمی قرار گرفته اند که بازی دوپهلوی سابق آنان ،  دیگر پاسخگوی شرایط جدید نیست (گمانه زنی هایی که در مورد پیشنهاد اخیر  پوتین به ایران، نشان از این دارد که روسها به خوبی این موقعیت جدید را درک کرده اند).