اسراف‌کار فرصت اصلاح نفس پیدا نمی‌کند

به گزارش خبرنگار مهر، آیت‌الله سید محمدمهدی حسینی‌همدانی بعد از ظهر شنبه در نوزدهمین جلسه کرسی تلاوت قرآن که با موضوع دعا در قرآن برگزار شد، اظهار کرد: تعدادی از آیات قرآن کریم که دعا است؛ مجموعه‌ای درباره اظهار عجز و درماندگی به درگاه خدای تعالی است تا خدای تعالی توبه انسان را قبول کند و خطاهایش را نادیده بگیرد و فراموش‌کاری‌هایش را؛ چون انسان اهل فراموشی و نسیان است. وعده می‌دهد، قول می‌دهد به خدا ولی انجام نمی‌دهد. برای گناهانش و اسراف‌هایی که داشته برای ظلم‌هایی که داشته از خدا درخواست می‌کند که مجموعه‌ای از آیات به این مطالب می‌پردازد.

وی بیان کرد: مکرر عرض کردیم که خسران در قرآن وقتی به کار می‌رود مربوط به کسی است که سرمایه‌اش را ازدست‌داده است. به کسی می‌گوید خاسر که سرمایه‌اش از بین برود و نابود شود. مثلاً شما یک میلیارد سرمایه دارید باید با آن زندگی‌تان را اداره کنید. اگر ناچار شوید هی از آن سرمایه بخورید بعد از یک مدت سرمایه را ازدست‌داده و زندگی‌تان مختل می‌شود. عمر انسان سرمایه انسان است. اگر عمر دادیم باید در مقابلش چیزی بگیریم. اگر نگرفتیم خدای تعالی می‌فرماید خسران کرده‌ای؛ «وَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ» انسان در حال خسران است.

نماینده ولی فقیه در استان البرز تصریح کرد: اینجا هم همین است. اگر به خودمان ظلم کردیم و از خدا طلب مغفرت کردیم اما خدا ما را نیامرزید، خسران زده می‌شویم. عمرمان را در بطالت و در گناه و هرزگی و لاابالی‌گری نعوذبالله سپری کردیم.

اعلام درماندگی نزد خدا و بعد بندگی و اطاعت، راه نجات است

وی خاطرنشان کرد: درمجموع این آیات وقتی دقت می‌کنیم می‌بینیم توجه دادن به عجز و ناتوانی بندگان خداست ازیک‌طرف و قدرت و سلطه الهی از طرف دیگر. بنده عاجز است و اگر دستگیری خدای تعالی نباشد مسیری که انسان می‌رود چیزی جز هلاکت نیست. خدا باید دستگیری کند؛ بنابراین راه نجات اولاً اعلام درماندگی نزد خداست؛ و بعد اطاعت و بندگی است. باید ببینیم خدا از ما چه می‌خواهد تا همان را انجام بدهیم. عمل صالح داشته باشیم؛ یعنی عبادت کنیم به‌اندازه‌ای که توان داریم.

آیت‌الله حسینی‌همدانی گفت: یکی از چیزهایی که بسیار کمک می‌کند و دستگیر انسان است و سرعت انسان را در رشد و تعالی بیشتر می‌کند دستگیری از دیگران است. کمک به خلق خداست که انسان اگر بتواند کمک کند به دیگران سرعت جبران بسیار بالا خواهد بود.

اسراف تجاوز از حد است

وی اظهار کرد: یکی از مواردی که در همین آیات هم بود و خدای تعالی مورد نکوهش قرار داده و دایره‌اش هم گسترده است زیاده‌روی و تجاوز از حد در امور مختلف است. اینکه انسان اهل زیاده‌روی باشد که اصطلاحاً به آن می‌گویند اسراف. اسراف یکی از صفات پلیدی است که انسان به آن مبتلا می‌شود.

نماینده ولی فقیه در استان البرز بیان کرد: اسراف هم دایره‌اش وسیع است و فقط در مسائل مالی نیست. در مسائل جانی هم هست. آیه شریفه می‌فرماید: «الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنْفُسِهِمْ» کسانی که بر جانشان اسراف کردند. اسراف بر مال داریم، اسراف بر جان داریم، طرف وقتش را هدر می‌دهد. تجاوز از حد را می‌گویند اسراف. تجاوز از حدی که موردنظر عرف و عقل و شرع است. میگویند باید این محدوده را رعایت کنید؛ شخص این کار را نمی‌کند. در هر کاری که انسان انجام می‌دهد حتی در مورد انفاق کردن هم می‌گوید اسراف نکنید. محدوده را نگه‌دارید. هر چیزی حد دارد. خیلی باید توجه داشت.

وی تصریح کرد: در قرآن نگاه کنید اسراف صفت فرعون است. آیاتش را بررسی کنید. خدای تعالی در قرآن دروغ‌گویان و مسرفین را در کنار هم قرار داده است. دروغ‌گویی بدترین صفتی است که کسی می‌تواند داشته باشد که همه بدی‌ها در اتاقی باشد کلیدش دروغ است؛ آن‌وقت می‌گوید دروغ‌گو و مسرف در کنار هم‌اند.

آیت‌الله حسینی‌همدانی خاطرنشان کرد: امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: بیچاره اسراف‌کار؛ چه دور از اصلاح نفس و جبران کار خود است. اسراف‌کار فرصت اصلاح نفس پیدا نمی‌کند. اسراف خودش یک نوع ظلم است. خدا اعضا و جوارح را داده که بندگی کنیم و ما در مسیر غیر از بندگی مصرف کنیم می‌شود اسراف؛ یعنی نسبت به نفس زیاده‌روی دارد.

اقسام ظلم

وی گفت: ظلمی که بخشیده می‌شود ستمی است که بنده با ارتکاب بعضی گناهان کوچک (لمم) به خودش روا می‌دارد. مثلاً وقتی نماز می‌خواند بخشیده می‌شود؛ حتی اگر خودش حواسش به توبه کردن نباشد. در جماعت شرکت می‌کند، قرآن می‌خواند و بعضی از زحمت‌ها و سختی‌ها به جانش می‌افتد مثلاً دست‌وپایش درد می‌گیرد گناهان بخشیده می‌شود؛ اما ظلمی که بازخواست خواهد شد ستم به دیگران است.

امام جمعه کرج اظهار کرد: گاهی علت تأخیر مهلت دادن است که نظر شخص راجع به درخواست و دعایی که دارد تغییر کند. ما یک مقدار عجول هستیم. بعضی وقت‌ها فکر می‌کنیم خواسته قطعی ماست می‌خواهیم و بعد از مدتی می‌گویم کاش برآورده نمی‌شد و خوب شد نشد. خدای تعالی با حکمتش و سلطه‌ای که دارد می‌داند که به صلاح نیست و ما اصرار می‌کنیم. یک‌وقتی مثال زدم که بچه شیرینی دوست دارد و شیرینی هم برای او سم مهلک است و به مادر اصرار می‌کند که به او شیرینی بدهد و مادر چون می‌داند که شیرینی برای او مضر است یک‌چیز دیگری به او می‌دهد تا حالش که خوب شد بعد شیرینی بدهد. برای همین است که ما باید از خدا بخواهیم که هرچه به مصلحت ما است تقدیر کند برای ما.