به گزارش خبرنگار مهر، خرمشاهی در مقدمه این کتاب درباره سبک و ساختار گزینش غزلیات "انسانم آرزوست" نوشته است: در این برگزیده، 400 غزل از بهترین غزلیات شمس برمبنای کلیات شمس به کوشش مولوی پژوه پرکار و برجسته معاصر، دکتر توفیق سبحانی انتخاب شده است.
وی آورده است: این کلیات 329 غزل دربر دارد. رجحان این کلیات بر کلیات شادروان فروزانفر در این است که از زیرنظر انتقادی یک مولوی شناس برجسته گذشته است. دو فهرست غزل یابی الفبایی، یکی بر مبنای مطلع (حروف آغازین) و یکی بر مبنای ردیف و قافیه برای آن تنظیم شده است. می توان گفت چهارصد غزلی که انتخاب کرده ام، یک هشتم کل غزلیات مولاناست. در "کلیات غزل شمس" غزل های بلند بیش از 20 و 30 بیتی و گاه حتی 80 و 90 بیتی بسیار است و از آنجا که غزلهای بلند، غالبا قصیده وار و از نظر هنری فروتر است، در این گزینه فقط 2-3 غزل بلندتر از 20 بیت انتخاب شده است.
خرمشاهی افزوده است: در این کتاب، برای نخستین بار غزلها برحسب ردیف و قافیه مرتب شده و برای یافتن غزل می توان مستقیما به متن برگزیده مراجعه کرد. دو فهرست غزلیات نیز یکی برحسب حروف آغازین مثلا "بنمای رخ..." و یکی بر حسب حروف ردیف و قافیه، که از همان غزل "...گلستانم آرزوست" است، در پایان کتاب آمده است.
وی درباره ویژگی های غزلیات مولانا آورده است: تخلص اولیه مولانا که در پایان بیش از نیمی از غزل ها آمده، خموش یا خاموش است که گاه به صورت فعل خمش یا خموشید هم می آید. در پایان بخش عظیمی از غزلها هم نام صریح شمس تبریزی یا شمس الحق یا مفخر تبریز (یان) آمده است. مولانا با آنکه شعرش سرشار از آرایه های ادبی است، ولی به جای مضمون گرایی، معناگراست. او با آنکه در سخنوری استاد است ولی بی مبالاتی هایی هم دارد که نمونه ای از آنها را در مقاله ای تحت عنوان "بعضی نابسامانی ها در غزلیات مولانا" نوشته ام که قرار است در کتابی از سوی فرهنگستان منتشر شود. نوجویی و نوگرایی او از حد زبان و بیان و فرهنگ و دستاوردهای هنری زمانه اش فراتر است و اوزان یعنی تنوع وزنها - مجموعا بالغ بر 60 وزن - بر سحر شعر او می افزاید. مولانا قهرمان تلمیح هم هست و تلمیحات او هم به فرهنگ خاصه و هم به فرهنگ عامه مربوط است. بیشترین تلمیحات او در هر دو اثر ، قرآنی است و در واقع هیچ شاعر فارسی زبان دیگری را قبل و بعد از مولوی نمی شناسم که شعرش این گونه مالامال از تلمیحات و اشارات تو بر تو و هزارتو باشد.
خرمشاهی با اشاره به چاپ چندین گزینه از غزل های مولانا چون "شمس الحقایق" برگزیده رضا قلی خان هدایت، "جذبات الاهیه" برگزیده اسداله ایزد گشسب، "چشمه خورشید" به انتخاب رضا قلی خان هدایت و آرایش رضا معصومی، "مکتب شمس" گردآوری و تالیف سید ابوالقاسم انجوی شیرازی، "برگزیده غزلیات شمس" به کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی و "رسول آفتاب" گزیده غزلیات شمس با صدای عبدالکریم سروش گفته است: هر گزینشگری در انتخاب غزل ها به تجربه شعر شناسی و سخن سنجی خود تکیه کرده است. چاره ای جز این و راهی بهتر از این وجود ندارد و چنان که اشاره شد، همواره نگاهی به انتخاب های دیگر هم داشته ایم. خود راه بگویدت که چون باید رفت. بوطیقا و موسیقا، علاوه بر طراوت و بداعت معانی و مضامین نو، نحوه بیان، همه و همه به گزینشگر مدمی رساند.
"انسانم آرزوست" در 1100 نسخه تا چند روز آینده توسط نشر نگاه وارد بازار کتاب خواهد شد.
نظر شما