"میراث لاریجانی" و ظرفیت‌های تازه در معادله هسته‌ای

به گزارش خبرگزاری مهر، معاونان وزرای خارجه گروه موسوم به 1+5 در جریان نشست اخیر خود در لندن ضمن بررسی آخرین تحولات مرتبط با مسئله هسته ای ایران، هر گونه اقدام بعدی علیه تهران و در راس آن صدور قطعنامه جدید را به نتیجه گزارش های خاویر سولانا و محد البرادعی منوط کردند.

هر چند که برگزاری نشست روزهای گذشته لندن در سطح معاونان وزرای خارجه به منزله " بررسی کارشناسانه " اقدام بعدی غرب در مواجهه با ایران بود اما نشست مذکور نهایتا به تکرار جمع بندی سران 1+5 درباره ایران انجامید که بر مبنای آن هر اقدامی علیه تهران تا زمان انتشار دو گزارش مذکور متوقف می گردد.

در خصوص آخرین تحولات مرتبط با مسئله هسته ای ایران توجه به چند نکته ضروری است:

1. مهمترین میراثی که دکتر لاریجانی برای مدیران فعلی پرونده هسته ای برجای گذاشته، این بوده که از دل مذاکرات با سولانا ، با مطرح ساختن طرح اقدام و ثبت آن به عنوان سندی رسمی در آژانس، همکاری با این نهاد بین المللی را در گزارشات البرادعی گنجاند و به این ترتیب «قطب مثبتی» را به  گزارش های «دوپهلو - منفی» آژانس اضافه کرده است. در همین چارچوب قطعا تعدادی از اعضای 1+5 با تمرکز بر این فضای مثبت، مخالفت خود با تشدید تحریم های یکجانبه علیه ایران را مستند خواهند کرد.

2. شرایط جدید در مسئله هسته ای برای دکتر سعید جلیلی، دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی ایران که حمایت کامل رئیس جمهور از مذاکرات هسته ای و نتایج حاصل از آن را در کنار "میراث لاریجانی" به همراه دارد، آبستن ظرفیت های جدیدی است که دیدار آتی سولانا با او جزئیات آن را آشکار خواهد ساخت. در حقیقت جلیلی به طور مضاعفی از میراث لاریجانی و حمایت احمدی نژاد برخوردار است.

3. به نظر می رسد در مرحله آتی، جبهه آرایی در گروه کشورهای موسوم به 1+5 به این شکل خودنمایی کند که روسیه، چین و آلمان یک گروه و آمریکا، فرانسه و انگلیس گروه دیگری را تشکیل خواهد داد وبه این ترتیب مجموعه 1+5 به دو بخش نه چندان همسو در " مصادیق برخورد با ایران " تقسیم خواهند شد.

4.  با توجه به پیشبرد نسبتا موفق" طرح اقدام" در چارچوب مذاکرات ایران و آژانس و تعامل مثبت تهران با دیده بان هسته ای سازمان ملل متحد از یک سو و تداوم تاکید 1+5 بر " گزینه تعلیق" و تاکید البرادعی بر این مورد از سوی دیگر، می توان گزارش آتی محمد البرادعی درباره فعالیت های اتمی کشورمان را به دو بخش مجزا تقسیم کرد: گزارش مدیر کل از روند اجرای طرح اقدام و گزارش او از عملکرد ایران در قبال درخواست تعلیق توسط قطعنامه های شورای امنیت.

5. نکته ای که در این میان جلب توجه می کند، احتمال بروز بن بست در روند صدور قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران است که البته ویژگی «دو بعدی بودن» گزارش آتی مدیرکل آژانس بروز چنین احتمالی را تا حدودی منتفی می سازد .چرا که اعلام البرادعی مبنی بر عدم پذیرش تعلیق از سوی ایران همچنان باب تقابل هر چند موضعی با تهران را باز نگه می دارد و البته از سوی دیگر، تاکید او بر تداوم راستی آزمایی از فعالیت های هسته ای ایران که با ادامه بازرسی ها از تاسیسات اتمی ایران و رفع ابهامات آژانس درباره این فعالیت ها محقق شده نیز ابواب تعامل با ایران را مفتوح خواهد گذاشت.

 6. در این بین به نظر می رسد موضع خاویر سولانا درباره مذاکره با ایران نیز با توجه به بروز انشقاق در گروهی که نمایندگی اش را عهده دار است، باید "موضعی بینابینی" باشد که قابلیت نمایندگی همزمان مواضع دو گروه داخلی 1+5 را داشته و تفسیری واحد از مواضع آن ها و گزارش البرادعی را نیز ارائه کند.

7. نکته دیگر اینکه علیرغم پیشرفت روشن مذاکرات ایران و آژانس در قالب طرح اقدام و تفاهم 1+5 تا زمان صدور گزارش های سولانا و البرادعی، گویا واشنگتن نیز با تقسیم مواضع تقابلی با ایران به دو بخش همراه با گروه شش کشور و خارج از آن، روند تقابل خود با ایران را متوقف نساخته و به طور یکجانبه، اقدامات خارج از چارچوب شورای امنیت را علیه تهران را پیش می برد که پیگیری تحریم چند بانک ایرانی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این چارچوب قابل ارزیابی خواهد بود؛ در صورت تداوم این رویکرد از سوی آمریکا، تشدید اقدامات خارج از چارچوب های بین المللی از سوی واشنگتن نیز چندان دور از تصور نخواهد بود.