به گزارش خبرنگار مهر، دکتر ناصر فکوهی در بخش دوم نشست انسان شناسی هنر که دیروز در محل هنر پژوهی نقش جهان برگزار شد، با معرفی خود با عنوان انسان شناس کاربردی، به حضور هنرهای مختلف از جمله طراحی صنعتی و معماری در زندگی امروز و کاربردی بودن آنها پرداخت.
وی افزود: تداوم این مسئله در سالهای اخیر علاوه بر حوزه استراتژی های بازاریابی بر اساس هویت های اجتماعی-قومی که با عنوان بازار و بازاریابی قومی مطرح شده است، در زمینه ارزیابی مجدد و تأمل دوباره بر مفهوم زیبایی شناسی و ارزش شئ هنری در عرصه صنایع دستی به میان آمده است.
دکتر فکوهی در این بخش صحبت خود ارزش هنری این اشیا را که تنها با نیت بازاریابی و برای مخاطبانی با نام "جهانگردان" تولید می شوند زیر سئوال برد و سپس به بررسی اصالت یا عدم اصالت فرهنگی پرداخت.
وی فرهنگ را پدیده ای در هم آمیخته معرفی کرد که نمی توان اصالتی برای آن قائل شد. لذا با این تعریف اساسا اصالت شی هنری زیر سئوال می رود.
دکتر فکوهی در پایان صحبتهای خود به میزان اهمیت ناچیز این آثار هنری در حوزه های کاملا کاربردی همچون سیاستگذاری های اجتماعی- فرهنگی در زمینه هویت یابی های جماعتی و یا همساز کردن هویتهای خرد (برای مثال قومی) با هویتهای کلان سیاسی (همچون ملتها) اشاره کرد. به اعتقاد این استاد دانشگاه تهران چیزی که ضرورت دارد مردمی کردن هنر است و نه توجه به هنر با هدف نگهداشتن آن در جایی با نام موزه. وی در این راستا حتی نابود کردن موزه ها و برگرداندن آثار هنری به صاحبان آن یعنی مردم جایز را دانست.
بخش دوم نشست هم اندیشی انسان شناسی هنر با سخنرانی دکتر امیلیا نرسیسیانس با عنوان «ایرانیان ارمنی و هنر مدرن» آغاز شد.
دکتر نرسیسیانس به اهمیت حضور ایرانیان ارمنی در ورود هنر مدرن به ایران پرداخت. وی با بررسی جزئی نگری تاریخی در باب حوزه های هنرهای مختلف از جمله نقاشی، تئاتر و سینما، روند مدرنیزاسیون ایران را به یک قرن پیشتر از آنچه که امروز دانسته می شود مربوط دانست.
وی به اهمیت شبکه های ارتباطی ایرانیان ارمنی ساکن اصفهان با دیگر ارامنه از جمله ارامنه شمال ایران که پیش از کوچاندن ارامنه جلفا در دوره شاه عباسی در ایران سکنی داشتند و ارامنه ساکن در سایر کشورها را در حکم مرجعی برای توضیح خلاقیت هنری در حوزهای متفاوت معرفی کرد.
در ادامه، دکتر نعمت الله فاضلی دیگر سخنران این نشست، به بررسی "چالشهای گفتمان هنر قومی و مطالعات آن در ایران" پرداخت. چالشهای سیاسی یکی از چالشهایی است که اقوام ایرانی همواره با آن درگیر بوده اند. واژه قومی یکی از مفاهیمی است که در نتیجه ی شکل گیری دولت- ملتهای جدید در قرن بیستم توسعه پیدا کرده است.
وی افزود: قومیت یکی از موانع موجود در مسیر ایجاد ملت واحد بوده، لذا با شکل گیری دولت- ملتهای جدید در کشورهای مختلف از جمله در ایران قوم ها مورد حمله و سرکوب قوم های غالب قرار گرفتند. با مغلوب واقع شدن شمار بسیاری از اقوام هنر آنها نیز مورد اغفال واقع شده است، به این ترتیب صحبت کردن از هنر قومی موجود در کشور سخنی مبهم است.
دکتر فاضلی در ادامه به "چالش روش شناختی" اشاره کرد و گفت : با در هم آمیخته بودن مباحث مختلف فرهنگی از جمله مسائل هنری، انسان شناسی، فلسفی، انجام مطالعه هنری در اقوام مختلف امری دشوار خواهد بود که لازمه آن درهم آمیزی مجموعه وسیعی از رشته ها و بینش های بین رشته ای است. با وجود حساسیت و دشواری چنین مطالعاتی، مطالعات انجام گرفته در ایران معمولا از سوی کسانی انجام گرفته که تخصص لازم را نداشته اند.
"چالش تجاری شدن و غلبه رویکرد بازاری" چالش دیگری بود که دکتر فاضلی به آن پرداخت. بحث تولید هنری با هدف صادر کردن و یا سایر مصارف اقتصادی، با وجود تاثیری که در گسترش این هنرها دارد، باعث در حاشیه قرار گرفتن ارزشهای زیبایی شناختی و فرهنگی این هنرها می شود.
دکتر مرتضی فرهادی دیگر سخنران این نشست بود که با عنوان "گمانه ها و چون و چراهایی بر ثقوش صخره ای تیمره" به صحبت پرداخت. صحبت های این استاد دانشگاه علامه طباطبایی به فضایی متفاوت از سایر سخنران ها اشاره داشت. وی با ارائه گزارشی از بزرگترین مجموعه نویافته سنگ نگاره های حکاکی شده صخره ای در ایران، بی اهمیت انگاشتن آن را از سوی مسئولان کشور مورد سئوال قرار داد.
طبق نظر دکتر فرهادی تا قبل از 1370 تاریخ ایران، تاریخی 6000 ساله انگاشته می شد، اما در پانزده سال اخیر با پژوهش های دانشگاهی انجام شده این تاریخ در برخی آثار اکتشافی به 12000 و در بعضی دیگر تا 40000 قبل کشانده شده است. با وجود چنین کشف عظیمی هیچ انعکاسی از آن، نه در داخل ایران و نه در خارج از ایران، دیده نشد.
در ادامه پیروز کلانتری به "بررسی تطبیقی دو رویکرد در سینمای مستند قوم شناسانه در ایران" پرداخت.
این محقق حوزه سینما، دو رویکرد را بر سینمای مستند ایران حاکم دانست. یکی سینمایی با هدف ثبت آیین ها و، مراسم و فرهنگ اقوام مختلف، و دیگر سینمایی متخیل، ذهن پرداز، و خلاق نسبت به پدیده های قومی.
نظر شما