سختی موقعیت کنونی ما را از آینده غافل کرده است

به گزارش خبرنگار مهر، دکتر تاجیک با تأکید بر اینکه در مطالعات آینده پژوهی باید آینده را موضوع اراده خود قرار دهیم گفت: باید با اراده معطوف به علم و آگاهی آینده را رقم بزنیم. در این میان متغیرها، آسیبها، تهدیدات و شرایط پیچیده‌ای وجود دارند که برای تمهیدات در مورد آینده ضرورت دارند.

وی در ادامه گفت: در سطح تحلیل انسان و جامعه ایرانی دیری است که انسان به تاریخ خود قفل شده است و تحرک خاصی ندارد و به گونه‌ای در تعطیلات تاریخی به سر می‌برد. هنگامی که جهان در حال گذار است، ایران در یک مرحله تاریخی خود ایستاده است و این شرایط چنان سخت است که به آینده نمی‌اندیشد و نگاهش بیشتر معطوف به گذشته است. در این وضعیت آینده هولناک در او هراس می‌اندازد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: تاریخ ما تاریخ آغاز است و هر کدام با منظر و انگیزه‌ای ادامه دهندگان ضعیفی هستیم، یعنی از همان ابتدا انگیزه‌ها کمرنگتر شده است. یکی از عوامل شرایط کنونی فقدان نگاه علمی به آینده و آینده پژوهی مبتنی بر علم بوده است.

وی افزود: ما در تمامی زمینه‌ها خواستیم گامی فراتر از جوامع پیشرفته داشته باشیم، بی توجه به تلاشی که در طول قرنها از سوی انسانهای این جوامع صورت گرفته است، ما تحمل رفتن راههای طولانی را نداشتیم و زمانی که نتوانستیم جهش دیالکتیک داشته باشیم، دچار نوستالوژی شده و به اسطوره ها پرداخته و آنها را بازتولید کرده ایم و کوشیده ایم به آنها جامه آینده را بپوشانیم، غافل از اینکه آنچه در گذشته است می‌تواند مقدمه‌ای برای آینده باشد اما نمی تواند جایگزین آینده شود.

دکتر تاجیک سپس به خصوصیات جامعه ایرانی اشاره کرد و گفت: جامعه ما در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی دارای شیارهای متراکم است که آینده مطلوبی را نوید نمی‌دهد و متأسفانه دستهایی از درون و برون به این امر یاری می‌کنند. پدیده‌هایی چون جهانی‌شدن مرزهای هویتی این جامعه را مخدوش می‌سازند و آن را دچار نوعی ویرانی شالوده‌شکن می‌کنند.

وی افزود: از سویی جامعه ما دچار نوعی خود بیانگری است که در کنار آن نحله‌هایی نظیر عرفان سکولار به شکل خرده فرهنگ شکل می‌گیرند و هویت جمعی جامعه را دچار مخاطره می‌سازند. از سوی دیگر تولید هویتهای مقاومت که در دهه‌های اول و دوم انقلاب نبودند، که دارند یک فرهنگ غیر رسمی را شکل داده در لایه های زیرین جامعه فرهنگ رسمی را به چالش می‌کشند.

این استاد علوم سیاسی سپس اظهار داشت: آینده پژوهی اقدامی چند وجهی و حرکتی توأمان در سطح شناخت و عمل است که در آن بزرگان دست به قلم ببرند و از آینده به ما خبر دهند.

وی در پایان گفت: آینده را باید در سپهر خود قرار دهیم، آینده می‌تواند چراغ راه حال ما باشد و آن را جهت دهد.