خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: با شروع سی و یکمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران این روزها کتاب به صدر اخبار فرهنگی رفته و توجهات زیادی را به خود جلب کرده؛ همان یار مهربانی که در طول سال به فراموشی سپرده می‌شود و با مشکلاتی مانند گرانی کاغذ، ناشران پخته خوار، کتاب‌های قاچاق سر و کله می‌زند که هر کدام یک گزارش جدا برای روایت قصه پر غصه کتاب و احوالاتش می‌خواهد.
داستان هفته کتاب از کجا شروع شد؟
نخستین جرقه هفته کتاب به سال ۵۷ باز می‌گردد، در سال ۱۳۴۵ آئین‌نامه‌ای در این راستا صادر می‌شود که بر اساس آن هفته آخر آبان ماه هر سال، مراسمی به این نام اجرا شود. اما این آئین‌نامه ۱۱ ماده‌ای به اجرا نمی‌رسد؛ تا اینکه نخستین دوره مراسم هفته کتاب آبان سال ۱۳۷۲ برگزار شد و پیش از برگزاری این هفته، آئین‌نامه‌ای تکمیلی با توجه به خطوط اصلی سیاستگذاری و امور اجرایی هفته کتاب تنظیم می‌شود، که بر اساس این آئین‌نامه به‌منظور توسعه فرهنگ مکتوب و نیز ایجاد علاقه و شوق در عموم مردم به‌ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان به امر کتاب و کتابخوانی در سراسر کشور، «هفته کتاب» نام‌گذاری می‌شود.
هفته کتاب با هدف انس بیشتر مردم با کتاب برگزار می‌شود اما اگر نگاهی به برنامه‌های سال‌های اخیر این هفته بیاندازیم می‌بینیم که مردم در برنامه‌های این هفته جایی ندارند چراکه در سال‌های اخیر به جز برگزاری چند پویش کتابخوانی که اکثر آنها توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و یا انتشارات‌های مختلف برگزار می‌شود برنامه خاص دیگری در این هفته وجود ندارد.
به بیان دیگر در برگزاری برنامه‌های هفته کتاب خبری از خلاقیتی که باعث جذب مخاطب شود و آن را به سمت کتاب سوق دهد نیست. امروزه با توجه به شرایط جدید، گسترش شبکه‌های اجتماعی، قیمت بالای کتاب و غیره؛ فضای مجازی بخش زیادی از اوقات فراغت همه را پر کرده؛ اما مسئولان فرهنگی کمترین استفاده را از این فضا برای برنامه‌های هفته کتاب می‌کنند و به همان شیوه‌های قدیمی رجوع می‌کنند، هر روز نشست، کارگاه، جلسات نقد ادبی را با حضور جمعی از چهره‌های فرهنگی برگزار می‌کنند. نشست‌هایی که به دلیل تعدد آنها توسط رسانه‌های اندکی پوشش داده می‌شوند و مسئولان فرهنگی تنها به آمار و ارقام این نشست‌ها دل خوش می‌کنند در حالی که می‌توان بسیاری از برنامه‌های این هفته را به کتابفروشی ها و یا سایر مراکز فرهنگی سطح شهر برد تا هرچند کم، اما مردم نیز با برنامه‌های هفته کتاب درگیر شوند.
متأسفانه آنچه که از شواهد امر پیداست این است که هفته کتاب و کتابخوانی برای مسئولان نهادهای فرهنگی تبدیل به یک رویداد معمولی شده و این روزها دیوارنگاره میدان ولیعصر هم که در رویدادهای مهم به آن‌رویدادها اختصاص پیدا می‌کرد، از این‌موضوع خالی است. همچنین علی رغم فعالیت‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در نصب بیلبوردهای مرتبط با کتاب و پدیدآورندگان، این‌موضوع آن‌چنان که باید در معرض دید عموم قرار نگرفت و عموم مردم سطح شهر، چندان در جریان برنامه‌های هفته کتاب قرار نبودند.
اجازه دهید مخاطب برنامه‌های هفته کتاب مردم باشند نه اهالی فرهنگ
طبیعتاً یکی از محافلی که برای آشتی با کتاب و کتابخوانی مناسبت است مدارس است؛ شاید مطالبه اختصاص یک زنگ برای کتابخوانی در هفته کتاب از سوی مسئولان فرهنگی کاری عمل نشدنی به نظر برسد اما باید گفت اختصاص یک روز یا یک هفته برای کتاب می‌تواند به دیده شدن اهالی کتاب کمک شایانی کند چراکه می‌توانند بیش از پیش میان مخاطبان باشند و از کتاب بگویند.
هرچند که امسال نیز زنگ آغاز هفته کتاب در میان دانش آموزان نواخته شد اما به جز برنامه‌هایی که بسیاری از معلمان به صورت خودجوش برای دانش آموزان انجام می‌دهند و برگزاری چندین پویش و تجهیز کتابخانه ها خبر خاص دیگری راجع به هفته کتاب نیست و شاید بتوان گفت این جمله که «هفته کتاب برای کودکان و نوجوانان است» بیشتر شبیه شعار است.
یکی دیگر از مشکلات این روزهای هفته کتاب برنامه‌های مشابه فرهنگسراهاست که همگی مثل یک دیکته از قبل خوانده شده برنامه‌های خود را خبری می‌کنند، در حالی که در هیچ یک از این برنامه‌ها خلاقیتی وجود ندارد و همگی از روی دست همدیگر کپی برداری می‌کنند. مسلماً اگر رویدادی به این شکل باشد سال آینده حتماً با خلاقیت رو به روست و دیگر خبری از برنامه‌های تکراری نیست اما متأسفانه چنین خبری نیست و مسئولان فرهنگی به برگزاری همان برنامه‌های گذشته اکتفا می‌کنند.
به گفته علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در حال حاضر سرانه مطالعه در کشور ما ۳۰ دقیقه است و رویدادی مانند هفته کتاب می‌تواند یکی از راه حل های سریع و مطمئنی باشد که سرانه مطالعه در کشور با افزایش رو به رو شود اما خب این مسئله نیازمند خلاقیت در برگزاری و اجرای برنامه‌های این هفته است و باید به مسئولان فرهنگی گفت اجازه دهید مخاطب برنامه‌های هفته کتاب مردمی باشند که در طول سال، انس چندانی با کتاب ندارند، نه کارشناسان، منتقدان و اهالی فرهنگ که همیشه با کتاب مأنوس‌اند.
نظر شما