به گزارش خبرنگار مهر، با توجه به اهمیت گندم به عنوان یک کالای استراتژیک توجه دولت معطوف به ذخیره سازی این محصول است. بر این اساس در نیمه دوم سال 84 و بعد از اخذ تصمیم ممنوعیت احداث سیلو توسط دولت، بخش خصوصی اقدام به احداث سیلو کرد که در مرحله اول حدود یک میلیون و پنجاه هزارتن به بهره برداری رسیده است.
به علاوه اکنون یک میلیون و 440 هزار تن سیلوی دیگر در دست احداث توسط بخش خصوصی است که تا پایان سال جاری به بهره برداری خواهد رسید.
همچنین پرونده های یک میلیون و 419 هزارتن سیلو برای اخذ اعتبارات به بانکها معرفی شده و 300 هزارتن سیلوی دیگر با استفاده از تسهیلات ذخیره ارزی احداث خواهد شد.
این درحالی است که دولت در سال زراعی 80-79 معادل 5 میلیون و 666 هزار تن گندم از کشاورزان خریداری کرد که این میزان در سال زراعی 85-84 با افزایش 100درصدی به 11 میلیون و 430 هزار تن رسید.
اهمیت این رخداد با در نظرگرفتن سرانه مصرف بالا و وابستگی شدید کشور به گندم در چند دهه اخیر جلوه بیشتری دارد. از گندم به عنوان عمده ترین محصول غذایی کشور نام برده می شود. در حال حاضر این محصول با سرانه مصرف 157 کیلوگرم درسال نقشی محوری در امنیت غذایی جامعه دارد.
هر چند بحث ذخیره سازی و کمبود سیلوی استاندارد همواره در کشور مطرح بوده اما از سال 83 و با رسیدن کشور به خودکفایی این مشکل دوچندان شده است. در فاصله سالهای 80 تا 85 خرید گندم از کشاورزان از 6/5 میلیون تن به 4/11 میلیون تن افزایش یافته و این درحالی است که ظرفیت فعلی سیلوهای کشور تنها 5 میلیون تن است و قرار است کمبود 5 میلیون تنی ظرفیت ذخیره سازی کشور در 2 تا 3 سال آتی با کمک دولت و بخش خصوصی مرتفع شود.
در سالهای قبل از خودکفایی به دلیل واردات تدریجی گندم از خارج از کشور و استفاده از بنادر، مراکز ذخیره سازی گندم کافی بود و مشکل کمبود سیلوها به شکل کنونی حاد نبود؛ لیکن فصلی بودن تولید و عرضه گندم و یکنواختی تقاضا در طول سال، ذخیره سازی گندم را به یکی از مهمترین مراحل بازاریابی تبدیل کرده است.
علاوه بر این پراکندگی مزارع، عدم توانایی کشاورزان در نگهداری گندم به روش مناسب و نیز عدم وجود انگیزه در بخش خصوصی جهت سرمایه گذاری در این زمینه تاسال 84 موجب شد که انبارداری به طور عمده در بخش دولتی متمرکز گردد.
ذخیره سازی گندم در بخش دولتی بوسیله شرکت بازرگانی دولتی ایران انجام می شود اما بررسیها نشانگر این است که بیشتر ذخیره سازیها در انبارهای استیجاری و روباز انجام می شود که این امر افزایش هزینه های حمل و نقل و افزایش ضایعات را به دنبال دارد.
به طور کلی ذخیره سازی گندم در کشور به روشهایی از جمله انبارهای روباز و بسته و نیز سیلو صورت می گیرد. در کشورما یکی از معمول ترین راه های نگهداری گندم از زمان خرید تا زمان تحویل آن به مصرف کننده استفاده از انواع انبارها است.
انبارهای نگهداری گندم به دو دسته انبارهای سرپوشیده و انبارهای روباز تقسیم می شوند. بررسی توزیع جغرافیایی انبارهای سرپوشیده نگهداری گندم در بین استانهای کشور نشان می دهد که با توجه به تنوع ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی کشور در روشهای نگهداری گندم تفاوتهایی دیده می شود.
دربررسی تفاوتهای منطقه ای توزیع انبارهای سرپوشیده این نکته قابل توجه است که دربین استانهای کشور استان تهران به دلیل مطرح بودن بعنوان بزرگترین قطب جمعیتی و صنعتی کشور و قرارگرفتن بیشتر کارخانه های تولید آرد و محصولات وابسته به آن دارای وضعیتی نابرابر با سایر استانها است.
بعد از تهران نیز به ترتیب سمنان، کرمان، مازندران، گلستان، کردستان، کرمانشاه، خراسان و آذربایجان شرقی قرار دارند که دارای انبارهای سرپوشیده با ظرفیت بالای 50 هزار تن هستند که شرایط جغرافیایی آنها عمدتا اجازه کمتری برای استفاده از انبارهای روباز نگهداری گندم را به آنها می دهد.
در کل تعداد 122 انبار سرپوشیده کشور در سال 82 ظرفیتی معادل 5/1 میلیون تن داشته است. از نظر توزیع سرانه انبارهای سرپوشیده گندم در بین استانهای کشور استان سمنان در جایگاه نخست و استانهای گلستان، کرمان، چهارمحال و بختیاری، کردستان و مازندران در جایگاههای بعدی قرار دارند و سایر استانهای منطقه شمالغرب و غرب و استانهای جنوبی کشور در مراتب بعدی قرار می گیرند.
توزیع جغرافیایی انبارهای روباز نگهداری گندم در استانهای کشور تفاوتهای زیادی نشان می دهد و بدون در نظر گرفتن استان تهران با مناطق و استانهای عمده تولید کننده گندم هماهنگی دارند. به طوریکه استان تهران با ظرفیت 400 هزارتن در جایگاه اول، فارس با 210 هزارتن و خوزستان با 150 هزار تن در جایگاه بعدی قرار دارند.
استانهای مرکزی، آذربایجان غربی، اردبیل، هرمزگان، زنجان و خراسان در رتبه های بعدی قرار دارند. در کل تعداد 21 انبار روباز کشور در سال 82 ظرفیتی معادل یک میلیون و 778 هزار تن داشته است. از نظر توزیع سرانه انبارهای سرپوشیده گندم در بین استانهای گندم، استان سمنان در جایگاه نخست و استانهای زنجان، مرکزی، فارس، هرمزگان، یزد و اردبیل در جایگاههای بعدی قرار دارند.
ازسوی دیگر بررسی پراکنش فضایی سیلوهای نگهداری گندم دراستانهای کشور نشان می دهد که این زیرساخت نسبت به انبار های سرپوشیده و روباز گندم نابرابری کمتری دارد، به طوریکه استان فارس بزرگترین تولیدکننده گندم کشور در جایگاه اول قرار دارد و استانهای یزد، آذربایجان شرقی، کرمان، خوزستان، خراسان، کرمانشاه، تهران، لرستان، اصفهان و اردبیل در مکان های بعدی جای گرفته اند.
به گزارش مهر، با این وجود به نظر می رسد که نهضت ساخت سیلو توسط بخش خصوصی بتواند گامی موثر در راستای جبران کمبود سیلوهای موجود در کشور باشد. این درحالی است که فرارسیدن فصل بارندگی در کشور نیز این الزام را که نگهداری گندم برای مصارف داخلی و صادرات که طی چندماه گذشته استارت آن در کشور زده شده، بیش از پیش حس می شود.
نظر شما