عید قربان؛ روز قربانی کردن وجود نفسانی

عید قربان مصادف با روز دهم ذیحجه از اعیاد بزرگ مسلمانان به شمار می رود و از جمله تعطیلات رسمی مسلمانان است که از یک تا چهار روز جشن گرفته می شود. مسلمانان در این عید بهترین لباس خود را پوشیده، پس از عبادت، به دید و بازدید خانواده، اقوام و آشنایان می روند.

مراسم قربانی تنها برای کسانی که زائران خانه خدا در موسم حج بوده اند، واجب و ضروری است. اما بسیاری از مسلمانانی که استطاعت مالی دارند در این روز قربانی کرده و گوشت آن را میان همسایگان و نیازمندان تقسیم می کنند.

حاجیان در این روز پس از به پایان رساندن مناسک حج، حیوانی را ذبح می‏ کنند و پس از قربانی آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده‏ بود، مانند نگاه کردن در آینه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو، حلال می شود. بنابراین روزی را که پس از انجام وظایف‏ سنگین حج، به عنوان جایزه الهی و اتمام احرام پیش می‏آید عید تلقی می کنند.

عید قربان ریشه در دوران ما قبل تاریخ بشر دارد، انسان اولیه که از فهم طبیعت عاجز بود، برای به دست آوردن ترحم خدایان دست به قربانی کردن حیوانات و انسانها می زد. این رسم نزد همه ملل و ادیان به اسامی مختلف موجود بوده و این سنت طولانی بشری در اسلام نیز پذیرفته شده است.

در روایات مختلف دینی آمده است ابراهیم (ع) در سن بالا دارای فرزندی شد که او را اسماعیل نام گذارد و برایش بسیار عزیز و گرامی بود. اما مدتها بعد، هنگامی که اسماعیل به سنین نوجوانی رسیده بود، فرمان الهی چندین بار در خواب به ابراهیم (ع) نازل و بدون ذکر هیچ دلیلی به او دستور داده شد تا اسماعیل را قربانی کند.

او پس از کشمکشهای فراوان درونی، در نهایت با موافقت خالصانه فرزندش، به محل مورد نظر می روند و ابراهیم (ع) آماده سر بریدن فرزند محبوب خود می‌شود. اما به هنگام قربانی اسماعیل، خداوند که او را سربلند در امتحان می‌‌ یابد، گوسفندی را برای انجام ذبح به نزد ابراهیم می‌‌فرستد.

این سرسپردگی پیامبر، این ایثار و عشق به انجام فرمان الهی، فریضه ‌ای شد تا حجاج در این روز قربانی کنند و از این طریق برای یتیمان و تهیدستان خوراکی فراهم آورند.

همچنین در این روز مستحب است که نماز دو رکعتی عید قربان در فاصله زمانی طلوع آفتاب روز عید تا ظهر اقامه شود .