به گزارش خبرنگار گروه دين وانديشه ، وي گفت : نشانه شناسي همواره با ساخت گرايي همراه بوده است. نظريات " فرديناند دوسوسور" و " چارلز ساندرز پيرس " كه به نشانه شناسي شهرت يافته اند، در عمل به تكوين رويكردي در حوزه علوم انساني انجاميد كه آن را ساخت گرايي (Structuralism) ناميدند. ساخت گرايي با ارايه الگوهاي زير بنايي بيش از چهار دهه بر تمامي حوزه هاي علوم انساني مسلط بود. اما اين رويكرد، دردهه 1960 توسط چند متفكر فرانسوي از جمله " ژاك دريدا" ، " رولان بارت " و" ميشل فوكو" به شكلي جدي مورد انتقاد واقع شد. اين متفكرين با اين كه هنوز با زبان نشانه شناسي ساخت گرا و اصطلاحات آن از جمله "دال" ، " مدلول" ، "همنشيني" ، "جانشيني"، " در زماني" ، "همزماني " ، " زبان" ، و" گفتار " سخن مي گفتند، ويژگي نشانه را "مادي ، روندي و بينامتني " (Posner) اعلام كردند و منطق حاكم بر تقابل هاي دو گانه ساخت گرايي را پارادوكسي دانستند.
وي افزود : ژاك دريدا درون و بيرون متن را بر خلاف نظر ساخت گرايان از يكديگر مجزا نمي پندارد و سعي در نشان دادن اين نكته دارد كه درون متن هميشه از بيرون مورد تهديد است و بالعكس . " واسازي " به زعم دريدا در متن از اين رو اتفاق مي افتد كه " دال " ها به " مدلول" نهايي نمي رسند و ما همواره معني را در چند قدمي خود مي بينيم، بدون اين كه امكان دستيابي كامل به آن فراهم باشد. از اين رو، خوانش هميشه خوانش اشتباه تلقي مي شود و معني در زايش دائم است.
دكتر نجوميان ادامه داد : دراينجا قصد من اين است كه با بيان مهمترين سوال هايي كه پسا ساخت گرايان در برابر ساخت گرايان قرار مي دهند، نشانه شناسي را در بستر جديد خود معرفي كنم . سپس با تكيه بر نمونه اي عملي ، اين سوال ها را به شكلي در برابر مخاطبان قرار دهم . نمونه اي كه انتخاب كرده ام، مجموعه اي از تصاوير از آثار ساخته شده يا طرح هاي پيشنهادي معمار مشهور نيويوركي ، " پيترآيزنمن" است كه در به كارگيري نظريات واسازي دريدا در معماري ، به همراه " برنارد چومي " ، پيشرو محسوب مي شود. وي حتي در پروژه اي ، از دريدا به عنوان نظريه پرداز پروژه معماي خود دعوت كرد. اميدوارم بتوانيم تعدادي از ويژگي هاي نشانه شناسي پسا ساخت گرا را با تكيه بر معماري پيترآيزنمن با شفافيت و روشني معرفي نمايم.
پيترآيزنمن و ديگر معماران معروف به ديكانستراكتيويست درصدد انهدام اساسي ترين و ابتدايي ترين اصول معماري كلاسيك هستند. معماري يك بنا در تعريف كلاسيك آن بر مركزيت ، نظم و وحدت ، انسجام عناصر و لايه هاي ساختاري، امنيت و پناه ، ثبات ، جهت يابي و آشنا سازي (Oeientation) و تكيه بر فضا به جاي زمان استوار است، اما معماري پست مدرن پيتر آيزنمن در مقابل ، به واسازي نشانه هاي منسجم اين ديدگاه "كلاسيك" ساخت گرا مي پردازد. او مفهوم كاربرد را درمعماري مورد سوال قرار مي دهد و معماري خود را پساكاربردي (Post-functionalist) مي نامد . در بناهاي او به جاي احساس آرامش و امنيت ، تشويش، نگراني و اضطراب ديده مي شود. در ساختار بنا از ارايه يك مركز يا محور مشخص براي آن خودداري شود. عناصر اوليه ، پايه اي و زيرين بنا دراين معماري بر سطح قرار مي گيرند و عدم انسجام با يكديگر را به رخ مي كشند.
دكتر نجوميان در پايان سخنراني خود گفت : آيزنمن با بيان نظريه " تاخوردگي" (folding) نشان مي دهد كه چگونه شكل و ريخت بنا بر خود بنا خم مي شود و به امكان نگاه به خود نزديك مي شود. در بناهاي ديكانستراكتيويست ، بنا، الحاق عنصري به خود را دعوت مي كند و هر تغيير يا الحاق ، معناي جديدي از بنا مي آفريند. آيزيمن با نمايش حركت در بناهاي خود، زمان را درون معماري قرار مي دهد . از همه مهمتر اين كه ، بناي پسا ساخت گرا ، فاصله و مرز بين درون و بيرون متن را در هم شكسته و هجوم و رخنه هر يك از اين دو فضا را در ديگري به نمايش مي گذارد.همه اينها در معماري آيزيمن به مفهوم نشانه و ساختار در دنياي امروز باز مي گردد. به بيان ديگر، آيزنمن با نمايش ويژگي هاي فوق درصدد بيان نقش ساختار و نشانه در جهان امروز است، ساختارهاي نامطمئن و بي ثبات و نشانه هاي سرگردان و بازيگوش.
نظر شما