ISI عاملی برای توسعه یا عامل توسعه!

به گزارش خبرنگار مهر، مخالفت ها و موافقتها با ISI  از زمانی اهمیت بیشتری پیدا کرد که نمایه سازی مقالات در ISI یکی از معیارهای مهم در آئین نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی شد. اگرچه هم اکنون آئین نامه ارتقاء در دست بازنگری است و ارائه طرح های کاربردی و کرسیهای نظریه پردازی نیز جزیی از ارتقاء محسوب می شوند اما همچنان مخالفان و موافقان با ISI بر سر عقاید خود پافشاری می کنند.

ISI نباید ملاک اصلی ارتقاء اعضای هیئت علمی باشد

دکتر محمد علی زلفی گل - دانشمند ISI در این زمینه عقیده دارد: ایران در حال حاضر پس از ترکیه مقام دوم تولید مقالات را دارد و سالهاست که از مصر پیشگام تر هستیم.

وی افزود : بخشی از علوم در کشور ما بومی است به همین دلیل مرکز نمایه سازی داخلی با عنوان ISC راه اندازی شده است که مدیریت دانش کشور را انجام می دهد و در تولید علم کشور بسیار موثر است. با وجود ISC از این پس امکان نظارت، حمایت، هدایت و میزان اثربخشی مجلات به راحتی در کشور انجام می شود.

زلفی گل ادامه داد: علی رغم انتقادهای وارد شده بر ISI یک پژوهشگر باید بتواند حرفهای خود را در میدان وسیعی منتشر کند تا افرادی که دارای یک تخصص هستند، بتوانند در سطح دنیا یافته های او را نقد و تحلیل کنند.

زلفی گل با تأکید بر اینکه نباید پژوهشگران را تنها به منطقه جغرافیایی کشور محدود کرد گفت: علم نمی تواند محدود و زمین گیر  باشد. علمی که محدود می شود عنکبوت وار رشد می کند. بدین ترتیب هرچقدر دایره علم وسیعتر باشد اثر بخشی بیشتری خواهد داشت از این رو باید دانشمندان را ترغیب کنیم، یافته های خود را در میدان بین المللی منتشر کنند تا محققین دنیا نیز از یافته های آنها استفاده کنند بدین وسیله به جای اینکه همیشه ما در تیم خارجیها بازی کنیم آنها نیز در تیم ما بازی خواهند کرد.

نمایه سازی مقالات در پایگاههای استنادی تنها یکی از شاخصهای تولید علم هستند. طرح پژوهشی، پتنت و کتاب نیز می توانند شاخصهایی برای تولید علم باشد

وی اضافه کرد: با تشویق دانشمندان و دانشجویان به این سمت، نیروهای دانشگاهی با روش نوشتن تحقیق بیشتر آشنا می شوند و با ورود به صنعت برای صنایع نیز مفید خواهند بود. اینجا است که می توان گفت، هدف تولید مقاله و چاپ آن در ISI نیست بلکه  با چاپ مقاله به کتاب، رفع مشکلات جامعه و همکاری با صنعت دست می یابیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی با اشاره به نمایه سازی مقالات در پایگاههایی مانند ISC گفت: تولید محصولات در صنایع نیز کمک می کند چون به راحتی پیشینه تحقیق را به راحتی در دسترس پژوهشگر قرار می دهد.

وی اضافه کرد: نمایه سازی مقالات در پایگاههای استنادی تنها یکی از شاخصهای تولید علم هستند. طرح پژوهشی، پتنت و کتاب نیز می توانند شاخصهایی برای تولید علم باشد.

زلفی گل گفت: در حال حاضر از نظر تولید علمی وضعیت ایران در مقایسه با  سالهای گذشته بهتر شده است و در اکثر رشته ها یاد گرفته ایم پیام خود را در سطح جهانی مطرح و منتشر کنیم. در 10 سال گذشته تولیدات علمی ترکیه 6 برابر ایران بوده است و در سال 2006 دو برابر ایران شده است و این یعنی ما به راحتی می توانیم در صورت حمایت از پژوهشگران از ترکیه نیز عبور کنیم.

تولید علم به معنای تولید صرف مقاله را قبول نداریم

دکتر منصور کبگانیان - معاون پژوهشی وزارت علوم نیز با بیان اینکه پژوهش توسعه خوبی در کشور یافته و از سوی علاقه مندان مورد حمایت قرار گرفته است، گفت: در کشور هر موضوعی که به صورت کیفی مطرح می شود شاخصهای اندازه گیری آن فعالیت نیز مطرح می شود. مهمترین شاخص مورد بحث در مورد اندازه گیری پژوهش، مقالات است. همین جا است که مقوله علم سنجی مطرح می شود.

وی اضافه کرد: در برخی از زمینه های علوم انسانی افراد انتقاد می کنند که در این رشته ها تولید علم به شکل دیگری مانند کتاب است و همین امر باعث شده است موضوع نمایه سازی مقالات در پایگاههای بین المللی به نقد گذاشته و مشخص شود این موضوع چه نتایجی را برای کشور به دنبال دارد.

وی با بیان اینکه در این زمینه قایل به رویکرد تعادلی هستم اظهار داشت: در این زمینه دو رویکرد افراطی وجود دارد. یکی از این رویکردها علم را برابر با ISI می داند و رویکرد دیگر نیز تفریطی است بدین معنا که نمایه سازی مقالات در ISI  با خارجیها مشارکت داشتن کاری غیر ملی است.

کبگانیان گفت: علم و دانش مرز ندارد. البته این کار از تولید علم در داخل کشور شروع می شود یعنی دانشمندانی که می خواهند آغاز به کار تحقیقاتی کنند باید در ابتدا از تحقیقات داخل کشور آغاز کند و پس از آن به ثبت مقالات در پایگاههای بین المللی بپردازند.

وی با تأکید بر اینکه ثبت مقاله در پایگاههای  بین المللی چند مزیت دارد، گفت: مقالات در پایگاههای بین المللی به نقد و بررسی جهانی خواهد رسید و کشور ما در علم سنجی و رقابتهای جهانی اندازه گیری می شود.

معاون پژوهشی وزارت علوم وضعیت ایران در ISI افزود: در ISI  از لحاظ حجم مقالات و استنادها جایگاه خوبی و از لحاظ نرخ رشد و سرعت تولید مقالات نیز رتبه اول منطقه را داریم.

وی اضافه کرد: به لحاظ حجم مقالات نیز رتبه اول را داریم و با اهداف چشم انداز در این زمینه فاصله ای نداریم تنها باید گامهای بیشتری را در این زمینه برای رسیدن به اهداف در نظر بگیریم.

از انتقادهایی که در کوتاه مدت می تواند در مورد نمایه سازی مقالات در ISI درست باشد، بدون نتیجه ماندن مقاله است بدین ترتیب تولید علم به معنای تولید صرف مقاله را قبول نداریم

کبگانیان با اشاره به سرعت رشد تولید مقالات در ISI گفت: ایران در سال جاری از مرز 8 هزار مقاله که تعداد مقالات سال گذشته بوده است، گذشته و تا انتهای سال نیز بیش از این تعداد مقاله خواهد داشت. ترکیه که در زمینه تعداد مقالات درISI در بالاتر از ایران قرار دارد تا کنون نتوانسته است به رقم سال گذشته تولید علمی برسد.

وی تأکید کرد: در ارتباط با سند پژوهش و فناوری و چشم انداز بیست ساله باید برای اول شدن در منطقه در زمینه علمی تلاش کنیم.

معاون پژوهشی وزارت علوم افزود: یکی از انتقادهایی که در کوتاه مدت می تواند در مورد نمایه سازی مقالات در ISI درست باشد، بدون نتیجه ماندن مقاله است بدین ترتیب تولید علم به معنای تولید صرف مقاله را قبول نداریم. پژوهش باید از یک طرف در مراجع رسمی نمایه و از طرف دیگر تجاری سازی و به صورت محصول ارائه شود.

وی در مورد راهکارهای ترویج فرهنگ تجاری سازی تولیدات علمی در وزارت علوم گفت: وزارت علوم مقالاتی را که در مورد پژوهشهای کاربردی و برای حل مشکلات کشور منتشر شده باشد را حمایت می کند و ردیف بودجه ای را به این موضوع اختصاص داده است. از این طریق می توان مقالاتی را که در صنعت اثر گذار هستند از سایر مقالات جدا کرد.

معاون پژوهشی وزارت علوم در مورد وضعیت فعلی دانشمندان در زمینه نمایه کردن ISI گفت: هم اکنون دانشمندان ما که تحقیقات کاربردی خوبی دارند، در زمینه تولیدات علمی نیز قوی بوده اند و از نظر بلوغ علمی در سطحی قرار دارند که علم دنیا را می فهمند.

وی اظهار داشت: تا زمانی که دانشمندی نتواند علم خود را در دنیا عرضه کند، شاید به بلوغ علمی لازم نرسیده باشد. دانشمندان علمی بزرگ دنیا نیز با مقالاتشان نوبل گرفته و روش علمی تولید مستندات را آموخته اند.

تنها راه باقیمانده برای ورود به سطح رتبه های بالا در دنیا مقالات ISI است

نمایه سازی روشی برای در دسترس قرار دادن و ارزیابی اطلاعات علمی از نظر کمی و کیفی است و از اهمیت بالایی برخوردار است اما قرار دادن ISI به عنوان یک تابوی بزرگ در سیستم ارتقاء اعضای هیئت علمی موجب شد که مخالفتهای بسیاری با این مقوله صورت گیرد

به گزارش مهر، دکتر پیمان صادقی - معاون پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی نیز با بیان اینکه هیچ کس با سیستم نمایه سازی مخالف نیست، گفت: نمایه سازی روشی برای در دسترس قرار دادن و ارزیابی اطلاعات علمی از نظر کمی و کیفی است و از اهمیت بالایی برخوردار است اما قرار دادن ISI به عنوان یک تابوی بزرگ در سیستم ارتقاء اعضای هیئت علمی موجب شد که مخالفتهای بسیاری با این مقوله صورت گیرد (در این آئین نامه ISI را جزء امتیازات وتو کننده قرار داده شده بود). البته در حوزه معاونت پژوهشی آئین نامه تصحیح شد و طرح های کاربردی و کرسیهای نظریه پردازی نیز ازاهمیت بالایی در آئین نامه برخوردار شدند.

وی اضافه کرد: برخی رشته ها تمام هنرشان این است که بتوانند مقاله نمایه کنند برخی توانایی انجام طرحهای کاربردی و برخی کتاب مدار هستند. برخی نیز اصلا زبان انگلیسی ندارند. از این رو باید رشته ها را درک کرد و از هر کدام به اندازه توانایی و پتانسیلی که دارند انتظار داشت.

معاون پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی گفت: البته این موضوع نباید باعث شود که برخی افراد از نمایه کردن مقالات شانه خالی کنند. همچنین در رشته هایی با زبان عربی و زبان فارسی، که نتیجه تحقیقات آنها مقاله نیست باید واقع بینانه تر عمل کنیم.

وی اظهار داشت: در هر حال در تمام دنیا، در هر مجمع و ارتباط علمی بین المللی ملاک ارزیابی تولیدات علمی، تعداد مقالات و استنادها است. از این رو در کشور ما نیز باید علاوه بر در نظر گرفتن مسایل بومی، واقعیتهای علمی بین المللی را نیز در نظر گرفت.

صادقی افزود: رسیدن دانشگاهها به لیست دانشگاههای برتر جهان یکی از اهدافی است که دانشگاههای ما دنبال می کنند و ملاک برای رسیدن به این رتبه ها نیز 20 درصد به دانشمندان دارای مدال نوبل، 20 درصد فارغ التحصیلان دارای جایزه نوبل، 10 درصد امکانات دانشگاههای و 50 در صد باقیمانده به مقالات، استناد و .. اختصاص دارد. پس اگر بخواهیم به هدف دست یابیم باید این نکات را در نظر بگیریم.

وی ادامه داد: از آنجا که دانشگاههای ما خیلی بزرگ نیستند و جایزه نوبلی نیز نداریم، سیستم انجمنهای فارغ التحصیلان دانشگاههای نیز فعال نیستند، تنها راه باقیمانده برای ورود به سطح رتبه های بالا در دنیا مقالات ISI است.

نباید تمام شرایط خود را در یک شاخص یا عنصر مانند ISI قرار دهیم

نفس انتشار مقالات علمی در مجلات غیر فارسی و بخصوص انگلیسی زبان مثبت است منتها تعیین آن به عنوان شرط لازم برای ارتقاء هیئت علمی و سایر قضایا جای تأمل دارد

دکتر عباس حری استاد دانشگاه تهران نیز در مورد تأثیر نمایه سازی مقالات در پیشرفت علمی کشور گفت: در تولید علم معمولاً این نکته اهمیت دارد که زمانی علم به عینیت می رسد که پس از تولید مورد ارزیابی متخصصین مرتبط با آن حوزه قرار گیرد و این امر ایجاب می کند که فرد مقاله خود را در گستره وسیعتری منتشر کند و اجازه دهد که افراد و متخصصان دیگر نیز از فرهنگها و زبان های مختلف درباره آن نظر دهند و آن اندیشه را محک بزنند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: در واقع نفس منتشر کردن مقالات علمی در مجلات غیر فارسی و بخصوص انگلیسی زبان مثبت است منتها آن را به عنوان شرط لازم قرار دادن به برای ارتقاء هیئت علمی و سایر قضایا جای تأمل دارد.

وی اظهار داشت: این در حالی است که اندیشه و حرف نو می تواند در زبان فارسی نیز بیان شود اگر بحث این باشد که حرف نو به زبان فارسی پذیرفته نشود و تنها موکول به بیان آن نوآوری به زبان انگلیسی شود، اشکال به آن وارد است بنابراین باید امتیاز فراتری موردنظر قرار گیرد.

دکتر حری خاطرنشان کرد: آنچه که اکنون در حال رخ دادن است این است که اندیشه خود را در مقیاس وسیع منتشر کنیم اما الزاماً این پایگاهها می توانند ISI نباشند اما همان عملکرد را دارند و می توانند مورد استفاده محققان قرار گیرند تا مقالات خود را در آنجا منتشر کنند .

وی اضافه کرد: افرادی نیز که معتقد هستند که تمام شرایط خود را در یک شاخص یا عنصر مانند ISI قرار ندهیم حرف کاملاً درستی را بیان می کنند. به نظر می رسد اتفاقی که رخ داده است این است که موافقان شاخص ISI و مخالفان آن در دو جهت مخالف هم در حال حرکت هستند اما اگر این دو همسو شوند می توانند در باب چگونگی کار به توافق دست یابند که امیدواریم این اتفاق هرچه زودتر رخ دهد.

استاد دانشگاه تهران در خصوص ISC نیز خاطرنشان کرد: این پایگاه استنادی باید به سوی نمایه شدن در پایگاههای بین المللی گام بردارد که می تواند برای آغاز راه از چکیده شروع کند . اما اگر بخواهد در قالب زبان بومی بماند همان معضلات محدود ماندن در گستره ارزیابی را به دنبال خواهد داشت.

ISI نمی تواند نشانه ای مطلق از رشد علمی یک فرد و به تبع آن کشور باشد

حجت الاسلام رضا غلامی از پژوهشگران کشورمان نیز در این زمینه گفت: لااقل در عرصه علوم انسانی ، بالا رفتن آمار انتشار مقاله در مجلات دارای تأییدیه ISI که برخی از آنها امروزه بر خلاف ضوابط ، بدون هرگونه سخت گیری علمی و حتی با کمال تأسف در قبال اخذ وجه مبادرت به انتشار مقاله می کنند، نمی تواند نشانه ای مطلق از رشد علمی یک فرد و به تبع آن کشور محسوب شود. هرچند انتشار مقاله در این مجلات در کنار خطر انتقال رایگان دستاوردهای علمی دانشمندان کشور به خارج ، خالی از فایده هم نیست و می تواند زمینه گسترش تعاملات علمی میان دانشمندان دنیا و معیاری برای میزان استقبال بخشی از پژوهشگران رشته مربوط از مقاله یا مقالات منتشر شده ( از طریق میزان Citation ) نیز قلمداد شود.

وی اضافه کرد: کسانی که مفهوم و تاریخ توسعه علمی را عمیقا درک می کنند و خود دستی بر آتش دارند به خوبی می دانند که در میدان نوآوری و نظریه پردازی واقعی که کاری بس زمان بر ، پیچیده و طاقت فرسا است، تلاش محقق معطوف به تألیف نتایج برآمده از تحقیق و انتشار آن در مجلات ISI نیست بلکه تلاش محقق ابتدا ناظر به فهم صحیح تر و عمیق تر و سپس اضافه کردن یافته ای تازه بر یافته های قبلی است که بیشتر با هدف کمک به رفع نیازهای واقعی کشورش صورت می گیرد.

این پژوهشگر گفت: لذا برای یک محقق واقعی موضوع انتشار مقاله در مجلات ISI نه تنها  محرک و ارزش اولیه تلقی نمی شود بلکه ارزش غایی نیز نمی تواند محسوب گردد. علاوه بر این باید دید آیا مشکل توسعه علمی در کشور ، متوجه نحوه انتشار نتایج پژوهش پژوهشگران است که تا این حد برخی مسئولان ذهن خود را به آن متمرکز نموده اند یا هدف، بالابردن آمار مقالات ISI و به تبع آن ارائه کارنامه ای به ظاهر درخشان از خود در رساندن کشور از رتبه X به رتبه Y است؟

وی افزود: همچنین باید دید آیا هدف غایی تلاشهای علمی کشور از منظر مسئولان بالا رفتن آمار مقالات ISI و میزان Citation های آنها است یا پاسخگویی به نیازهای حائز اولویت و حیاتی کشور؟ بسیاری از همکارانم احتمالا با من هم عقیده هستند که تاکنون تنها درصد ناچیزی از مقالات منتشره در مجلات ISI با فرض آنکه از جهت علمی در سطح خوبی نیز قرار دارند ، به رفع نیازهای اساسی کشور کمک کرده اند .

این پژوهشگر گفت: بحث دیگر به روایی مقایسه سطح علمی کشور با سطح علمی کشورهای توسعه یافته و به تبع آن، تقلید از روش های امروزی برخی از آن کشورها مربوط می شود.

در عرصه علوم انسانی ، بالا رفتن آمار انتشار مقاله در مجلات دارای تأییدیه ISI نمی تواند نشانه ای مطلق از رشد علمی یک فرد و به تبع آن کشور محسوب شود

وی اضافه کرد : در حال حاضر بیش از چند قرن از شروع نهضت عظیم و فراگیر علمی در غرب می گذرد، صرف نظر از جهان بینی حاکم بر توسعه علمی در غرب و مسائل گوناگون پیرامون آن ، فاصله جایگاه علمی ما با جایگاه علمی غرب بسیار طولانی است لذا به همین دلیل مواجهه ما با موضوع  ISI نیز با مواجهه امروز غرب با این موضوع نمی تواند یکسان باشد. هرچند به اعتقاد برخی از صاحب نظران کشور ، گرایش افراطی به ISI در کشور ما تقریبا بی نظیر است و نظیر این گرایش را در کمتر کشوری اعم از توسعه یافته و در حال توسعه می توان مشاهده کرد .

این پژوهشگر ادامه داد: بنابراین بر فرض آنکه در کشورهای توسعه یافته انتشار مقاله در مجلات ISI برای شمار فراوانِ محققانی که معمولا بخش قابل توجهی از تولید آنها از سطح متوسط علمی در غرب بالاتر نمی رود، یک معیار مناسب شناخته می شود آیا این معیار برای کشور ما نیز که باید دغدغه کیفیت به اصلی ترین دغدغه برای رسیدن به مرز علمی یا عبور کردن از آن تبدیل شود ، معیار درستی است؟

وی خاطرنشان کرد: با این ملاحظه باید پرسید، حقیقتا انگیزه برخی از آدرس غلط دادن به محققان ایرانی و سوق دادن آنها از علم برای علم و برای کشور از علم برای ISI و برای دیگران ، چیست؟

حجت الاسلام رضا غلامی یادآور شد: از طرف دیگر موضوع علوم انسانی مطرح است که متأسفانه بیشتر طرفداران داغ ISI در کشور با آن آشنایی ندارند و تصور می کنند رشد علوم انسانی نیز چون رشد شیمی و ریاضی است لذا سنجش علم در این عرصه هم از همان روش های رایج در سنجش در علوم پایه یا فنی و مهندسی تبعیت می کند.

وی گفت: این در حالی است که اقتضائات ، اسباب و روش های توسعه علمی در علوم انسانی با سایر علوم تفاوت اساسی دارد و نمی توان نسخه ای واحد برای همه علوم و حتی رشته های علمی وابسته به آنها پیچید.

این پژوهشگر ادامه داد: در موقعیتی که علوم انسانی ما از مشکل ترجمه گرایی شدیدا در رنج است و نوآوری محققان ما در این عرصه بسیار ناچیز، آیا تشویق محققان علوم انسانی به نوشتن مقاله به زبان انگلیسی و گشتن به دنبال مجله ISI برای انتشار مقاله خود در آن ، صحیح است و می تواند علوم انسانی ما را به سمت نوآوری علمی سوق دهد؟

وی گفت: برای کسانی که با علوم انسانی مختصری آشنایی دارند ، پرواضح است که زبان در فهم و نقد یک دیدگاه نقش کلیدی دارد و هنر محقق انتقال مفاهیم پیچیده با زبانی است که محققان آن عرصه بتوانند ضمن ارتباط عمیق تر، به درک صحیح تری از آن مفاهیم دست یافته و به نقد آن همت گمارند، ضمن آنکه توفیق یک دیدگاه یا نظریه منوط به نقد گسترده آن در جامعه علمی و پرورش یافتن آن در یک فرایند طبیعی است.

حجت الاسلام رضا غلامی یادآور شد: حال باید پرسید در مقطعی که محققان علوم انسانی عزم خود را برای ورود به عرصه نوآوری جزم می کنند ، صحبت از لزوم نوشتن مقاله به زبان انگلیسی و انتشار آن در مجلات ISI چقدر به رشد علوم انسانی کمک خواهد کرد؟ ضمن آنکه باید توجه داشت حقیقتا چه تعداد مجله ISI در جهان می توان یافت که حاضر باشند به انتشار مقالاتی در علوم انسانی مبادرت نمایند که مبانی ، روش شناسی و نتایج آن با مبانی ، روش شناسی و نتایج مورد اعتقاد آنها یکسان نیست؟

وی افزود: باید توجه کرد که در توسعه علوم انسانی ، پا گذاشتن جای پای غرب و بسط نظریه های غربی نمی تواند رشد واقعی تلقی شود هر چند به آمار مقالات ما و درخشان شدن کارنامه برخی از مسئولان در جهت بالا بردن رتبه علمی کشور منجر خواهد شد.
چنانکه استاد داوری در مقالات خود غیرمستقیم اشاره می کند ، مهمترین خدمت مسئولان برای توسعه علوم انسانی ، فراهم کردن زمینه برنامه ریزی و سپس فراهم کردن مقدمات و لوازم مادی و معنوی است که فراهم شدن آن مقدمات و لوازم ، برای رشد علوم انسانی - البته همه علوم- اجتناب ناپذیر است.

حجت الاسلام رضا غلامی ادامه داد: نباید فراموش کرد معیارهای رایج ارزیابی دانشگاههای دنیا به بیش از 50 معیار می رسد که در کشور ما تنها به چند معیار مانند میزان انتشار مقاله در مجلات ISI و یا Citation ها توجه می شود.

این پژوهشگر گفت: در حال حاضر در دانشگاههای ما بخش قابل توجهی از وقت اعضای هیئت علمی در عرصه علوم انسانی صرف امور آموزشی می شود و آنهایی نیز که با انگیزه های فردی و به صورت جدی وارد عرصه پژوهش می شوند از احترام و حمایت کافی برخوردار نیستند.

وی اضافه کرد: هم اکنون تحقیق در حوزه علوم انسانی برای بخش دولتی و خصوصیِ کشور ارزشمند نیست و لذا کمتر استاد و محققی به پروژه های مهم پژوهشی دعوت می شود و یا قادر است از طریق بودجه های محدود تحقیقی که بعضا از مزد یک تکنسین ساده فنی کمتر است ، علاوه بر تأمین هزینه های ضروری پژوهش ، مخارج زندگی خود را نیز تأمین کند.

حجت الاسلام رضا غلامی افزود: هم اکنون هیچ برنامه نوشته یا نانوشته ای وجود ندارد تا برای شناسایی ، پرورش و میدان دادن به استعدادهای فوق العاده در عرصه علوم انسانی فکری بیندیشد و برای فراهم شدن زمینه نوآوری در علوم انسانی بذری بپاشد و حوصله به خرج دهد و دهها مسئله ریز و درشت دیگر.