به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، سنت "گل مالی" در لرستان با گل متبرک به نیت عزاداری امام حسین (ع) هر ساله در روز عاشورا جزء عزاداران حسینی در این استان است.
لرستان هر ساله در عزای امام حسین (ع) رخت سیاه بر تن می کند و این جامه سیاهرنگ را با گل متبرک روز عاشورا آذین می بخشد.
با شروع ماه محرم در لرستان دستجات و هیئات عزاداری شبها با حضور در تکیه هایی موسوم به خیمه به عزاداری پرداخته و برخی از دستجات زنجیر زنی و سینه زنی نیز با حضور در خیایانهای شهر در حالی که در پیشاپیش این دستجات "چل چراغ" حرکت می کند به عزاداری می پردازند.
"چل چراغ " یا همان چهل چراغ شامل سی تا چهل چراغ توری است که به شکلی زیبا و دیدنی و با مهارت خاصی بر پایه ای مثلث شکل از جنس چوب یا فلز سوار می شوند و عزاداران حاجتمند هر کدام به نوبت آن را حمل می کنند.
مراسم گل مالی در لرستان دارای چند مرحله است که از روز هفتم محرم که به روز " تراش عباس" موسوم است، شروع می شود.
در روز هفتم محرم همه عزاداران حسینی به حمام رفته و پس از اصلاح سرو صورت و نظافت کامل، لباسهای تمیز می پوشند که این روز را "تراش عباس" می نامند.
از این روز به بعد، عده ای جهت افروختن آتش در صبح عاشورا به جمع کردن و گردآوری هیزم در سطح شهر می پردازند تا اگر در روز عاشورا برف و باران ببارد و احیانا هوا سرد باشد عزادارانی که درگِل می افتند (مراسم گِل افتادن) از سرما حفظ شوند.
به این منظور عده ای در محل دوره افتاده و با خواندن جملاتی از خانه ها تقاضای هیزم می کنند که مردم نیز با کمال میل بسته به نذری که دارند به آنان هیزم میدهند .
در روز تاسوعا نیز عزاداران خاک نرم و مخصوصی بنام گل باغچاله (گل رس) را محیا کرده و در میدانهای بزرگ و کوچک که معمولا با آجر چینی در جلوی خیمه ها و تکیه های شهر درست می شود می ریزند و در روز عاشورا این خاک را با گلاب مخلوط کرده و گل روز عاشورا را محیا می کنند.
با شروع روز عاشورا در اولین ساعات روز صدای ساز و دهل با نوای سوزناک و غم انگیزی موسوم به نوای "چمریونه" عزاداران حسینی را به حضور در دستجات و هیئات عزاداری دعوت می کند.
عزاداران فراخوانده شده با حضور در تکیه های محله و "گل مالی " کردن خود گرد آتش می ایستند تا از سرما محفوظ مانده و شروع به سینه زنی و عزاداری می کنند.
غم و ماتمی که این فضای روحانی دارد بیش از آن است که بتوان در چند سطر آن را معنا کرد، باید باشی و ببینی تا بدانی غم و ماتم نوای "چمریونه" چگونه دوستداران حسین (ع) را به کوچه ها و هیئات می کشاند.
پس از مراسم عزاداری در تکیه های محلات شهر عزاداران حسینی در قالب دستجات سینه زنی و زنجیر زنی به سمت مرکز شهر حرکت می کنند.
دستجات زنجیر زنی با توقف در جلوی هر خیمه (تکیه) با مداحی مداح آن تکیه عزاداری کرده و سپس به تکیه بعدی می روند.
مردم لرستان نیز با همراهی هیئات و دستجات عزاداری در مراسم عزای سرور و سالار شهیدان شرکت می کنند و این مراسم تا ظهر عاشورا ادامه دارد و در نهایت با رسمی موسوم به "طوق اشگس" به پایان می رسد.
طوق نمادی است از علم حضرت ابوالفضل (ع) (علمدار کربلا) که در عزاداری های مرسوم در برخی از نقاط استان برافراشته نگه داشته می شود و سنتی موسوم به "علم برداری" یا "علم گردانی" نیز در این زمینه مرسوم است.
علم مرسوم معمولا از چوبی به بلندی هشت تا ده متر به عنوان محور اصلی تشکیل شده که از یک متر به بالای آن از چندین حلقه متصل به چوب اصلی تشکیل می شود.
پارچه ای هم از جنس مخمل دور حلقه ها می بندند و در بالا و انتهای آن قندیلی نقره قرار می دهند و اطراف آن را با نوارهای رنگی ریشه دار و آینه های کوچک می آرایند که این علم تا ظهر عاشورا به وسیله عزاداران حاجتمند حمل شده و در نهایت در پایان ظهر عاشورا به نشانه افتادن علم حضرت عباس (ع) قسمت های مختلف آن از هم جدا می شود که در اصطلاح به این عمل "طوق اشگس" می گویند.
غمی که هنگام باز کردن و فرود آمدن علم در قلب مردمان لر می نشیند شهادت علمدار کربلا حضرت عباس (ع) را در اذهان یادآوری می کند.
و اما مراسم شام غریبان در لرستان حال و هوای دیگری دارد. عزاداران لرستانی از عصر روز عاشورا به مدت سه شب با پیچیدن یک دستار سیاه مخصوص به نام "کت" به سر و گردن و شانه های خود و با روشن کردن شمع در عزاداری شام غریبان شرکت می کنند.
سنت دیگری که در لرستان مرسوم است سنت "چهل منبری" است؛ در این سنت دختران و زنان حاجتمند لرستانی با پوشین صورت خود به وسیله نقاب، لباس سیاه پوشیده و با پای بدون کفش چهل مجلس عزاداری را سر زده و در پای منبر آن مراسم شمع روشن می کنند.
آنچه مشخص است هنوز برای این سنت مصداق و پیشینه تاریخی پیدا نشده است ولی زنان لرستانی با نیت گرفتن حاجت از سرور و سالار شهیدان در روز تاسوعا به چهل منبری می روند.
از دیگر سنتهای رایج در شهرستانهای بروجرد و الیگودرز سنت تعزیه خوانی و تشکیل سقاخانه است.
برپایی نماز ظهر عاشورا در کلیه مناطق استان، آویزان نمودن پرچم سیاه بر در منازل ، توزیع نذری در میان دستجات و هیئات عزاداری، اطعام مردم در شب های محرم به خصوص در شب شام غریبان و در ظهر عاشورا از دیگر مراسم مرسوم در لرستان است.
نظر شما