به گزارش خبرنگار مهر، در این نشست که با حضور سمندریان، احمد ساعتچیان، پیام فروتن، نقی نعمتی، خسرو خورشیدی، گوهر خیراندیش و پیام دهکردی برگزار شد، کارگردان "ملاقات بانوی سالخورده" ضمن تاکید بر اینکه کارگردان حرفش را روی صحنه زده گفت: "این نمایشنامه جزو آثاری است که از ابعاد مختلف می‌شود به آن نگاه کرد. محور اندیشه‌ای که من از نمایشنامه برداشت کردم، نابودکننده بودن فقر است که بشر را تبدیل به جانور و بیگناه را تبدیل به گناهکار می‌کند."
وی ادامه داد: "وقتی این نمایشنامه را اولین بار حدود 35 سال پیش اجرا کردم، در مراوده ها و تماس های تلفنی که با دورنمات داشتم به وی گفتم من در این نمایشنامه مسئله عدالت را برجسته دیدم. این اثر ضمن اینکه تراژیک است رگه‌هایی از طنز و کمدی هم در آن وجود داشت. تراژدی زمانی می توانست اتفاق بیفتد که بشر فقر و گناه را می شناخت. به این ترتیب مسئولیت کاری که انجام داده بود بر عهده خودش قرار داشت. اما در شرایط امروز ما بیگناهان گناهکاریم. چون همه در کارهای مختلف دخالت داریم."
سمندریان با تاکید بر اینکه همه ما یعنی بشر در کل جهان اظهار داشت: "در جهان امروز دیگر ایجادکننده تراژدی نمی‌تواند همانند آنتیگونه یا هکاپ باشد. ما ناخواسته در تمامی پدیده های ناخوشایند جهان دخالت داریم. یک درام نویس هم نمی تواند یک نفر یا گروه خاص را باعث به وجود آمدن یک پدیده بداند و او را مقصر قلمداد کند، تقصیر امروز یک کلیت است. تمامی نقد نویسان و کارشناسان جهان درونمات را نویسنده ای ناراحت معرفی می کنند که نسبت به پدیده های جهان اعتراض می کند."
وی خاطرنشان ساخت: "در دنیایی که درونمات تصویری می کند، زورگو مفهوم عاقل را می دهد. دنیا نیز مطیع چنین فردی است. من سعی کردم در بیان این مفهوم نمایش صریح باشم. در این اثر بشر گناهکار را تبرئه می داند. چون به اعتقاد نویسنده انسان تابع خصلت هایی است که درونش وجود دارد و به فراخور شرایطی که برای وی به وجود می آید این خصوصیات را بروز می دهد. در این نمایش حضور فقر باعث می شود که کم کم افراد از خصلت های انسانی شان دور شوند و در نهایت دست به قتل بزنند."
سمندریان در مورد اجرای نمایش "گالیله" که پیش از این صحبت هایی در مورد آن شده بود، توضیح داد: "گالیله شخصیتی است که به دستور کلیسا مجبور به حفظ سکوتی 50 ساله می شود. این موضوع یکی از دلخوری‌های بزرگ من محسوب می‌شود از دنیایی که حرف‌های رک و صریح را نمی‌پسندد. چند سال پیش تلاش‌هایی برای اجرای این نمایش شد، اما به نتیجه نرسید. هنوز هم چشمم دنبال گالیله است."
وی تاکید کرد: "اجرای "ملاقات بانوی سالخورده" یخ‌های اطراف دستیابی به "گالیله" را تا حدی آب کرد و حساسیت در مورد اعتراض‌های کوچک از بین رفته است. مهمتر اینکه در حال حاضر اندیشه وسوسه انگیزی دارم که نمایشی از شکسپیر را کار کنم. هر چند می ترسم. البته دی پی تمرین "مکبث" هستم. چون به نظرم این اثر از "هملت" نیز گویش دراماتیک قویتر دارد و اگر شانس همراهی کند "گالیله" را بعد از این نمایش اجرا خواهم کرد. ولی دوست دارم این اثر را وصیتنامه زندگی هنری خودم بدانم."
این کارگردان در خصوص اجرای نمایش "مکبث" یادآور شد: "من در حال حاضر ترجمه متن "مکبث" را آغاز کرده ام که اکنون ناقص مانده است. البته ترجمه های خوبی از این نمایشنامه در کشور وجود دارد، اما من می خواهم نگاهم نسبت به اثر را در ادبیات و کلام آن نیز اجرا کنم. به همین خاطر حدود 4 ماه فرصت نیاز دارم که بتوانم ترجمه اثر را به اتمام برسانم. البته اگر زودتر از این زمان هم ترجمه تمام شود، امکان اجرای آن از سوی مدیران تئاتر کشور فراهم می شود."
خسرو خورشیدی در ادامه نشست درباره طراحی صحنه نمایش گفت: "در این نمایش طراحی من دستخوش تغییر شد. چون از ابتدا قرار بود که همزمان با اجرا پخش اسلاید داشته باشیم و حتی در برخی صحنه های لباس های بازیگران هماهنگ با این اسلایدها طراحی شده بود، اما به من اعلام شد که نور این امکان را نمی دهد. در حالی که اکنون فناوری امکاناتی را فراهم کرده است که با وجود نورهای شدید می توان امکان پخش اسلاید وجود داشته باشد."
وی یادآور شد: "حجم هایی که من برای صحنه طراحی کرده ام با توجه به پلان های دقیق اجرا شده است تا همه تماشاگران بتوانند آنها را مشاهده کنند. این نوع طراحی علاوه بر اینکه قصد ایجاد نوعی سادگی در صحنه را دارد، قرار بود با پخش شدن اسلاید جان بگیرد که پیش از این اشاره کردم به خاطر نبود امکانات لازم این امر میسر نشد."
سمندریان با اشاره به اینکه نمایش را زودتر از زمانی که تعیین شده بود به اجرا رسانده است با اعتراض به شرایط فنی سالن اظهار داشت: "یکی از مشکلات ما محل قرارگیری بلندگوها در سالن نمایش است که پشت به بازیگر است. همین موضوع باعث می شود هنگام پخش موسیقی صدای بازیگر به خوبی شنیده نشود. در حالی که بلندگوها باید پشت سر بازیگر قرار داشته باشد تا ابتدا صدای بازیگر شنیده شود. به عقیده من شخص اول تئاتر بازیگر است. کارگردان فکر اصلی و کلی را ارایه می کند."
وی ادامه داد: "ما در این سالن با مشکلات اجرایی زیادی مواجهیم و من معتقدم اگر نمایش در سالنی مناسب اجرا می‌شد تاثیر آن بر مخاطب 10 برابر بود. سالن اصلی تئاتر شهر دارای نواقص زیادی است. یکی از این مشکلات به شکل تخم مرغی آن مربوط است که میزانسن دادن را با مشکلات زیاد مواجه می‌کند. نکته دیگر اینکه صدا در شرایط نامناسب به گوش تماشاگر می‌رسد. کف سالن‌های تئاتر دنیا از الوار است تا صدا به خوبی منعکس شود. اما اینجا صدا سُر می‌خورد. این را من هنگام بازسازی تئاتر شهر نیز اعلام کردم."
این تئاتری با اشاره به اینکه آنچه می گوید یک ایراد از صدها مشکل موجود است، توضیح داد: "یکی از مشکلات این است که بازیگران در حالی که لباس صحنه به تن کرده‌اند و گریم روی صورت دارند باید از میان جمعیت رد شوند و به سالن بیایند. یکی از مسائلی که باعث شد دکور به خوبی دیده نشود، شکل سالن است. من در نخستین اجرای این نمایش خواستم تا فقط بلیت برای صندلی‌های وسط فروخته شود تا تماشاگر به خوبی بتواند نمایش را ببیند و مشکلی برای دادن میزانسن به وجود نیاید."
کارگردان نمایش "ملاقات بانوی سالخورده" راجع به اینکه شرایط اجرای بازیگران جوان در کنار بازیگران باتجربه از نظر کیفی یکدست و هماهنگ نیست، اعلام کرد: "همه بازیگران نمایش استعداد کافی دارند و مشکل به میزانسن من مربوط می‌شود. به خاطر مشکلات سالن اصلی تئاتر شهر به بازیگران گفتم هیچ واکنشی را بدون هماهنگی من انجام ندهند و همان کاری را بکنند که به آنها می‌گویم. به عبارتی من مجبور شدم روی حرکت‌های اصلی تمرکز کنم و بخشی از بازی‌های فرعی دور از نظر بماند."
وی درباره ویژگی اجرای نمایش‌های رئالیستی اظهار داشت: "بر اساس نظر درونمات ما باید واقعیت را فشرده کنیم و روی صحنه بیاوریم. اگر آنچه در واقعیت اتفاق می‌افتد را بدون تغییر به صحنه منتقل کنیم، نتیجه کار چندان رضایتبخش نخواهد بود. هنر از خود زندگی جلوتر است. واقعیت زمانی دیدنی خواهد بود که چیزهایی به آن اضافه یا از آن کم شود. وگرنه همه می‌توانند هر روز صبح به تماشای فعالیت مردم عادی در کوچه و خیابان بروند. رئالیسم در تئاتر باید امکان فشرده کردن واقعیت و ارائه نمایی جذابتر را داشته باشد."
* حاشیه ها:
ـ نشست با حدود نیم ساعت تاخیر آغاز شد. دلیل این امر حضور دیرهنگام سمندریان بود که هنگام حضور روی صحنه به تردید درباره روز و زمان برپایی نشست و اطلاع‌دهی نامناسب نیز اشاره کرد.
ـ در تمام طول نشست دود غلیظ حاصل از جوشکاری و تداوم بازسازی تئاتر شهر تمام سالن نمایش را پوشانده بود. این دود در طول نشست کم و زیاد می شد.
ـ صدای فعالیت‌های ساختمانی که همزمان با برگزاری نشست در بخش‌های مختلف تئاتر شهر انجام می‌شد، برخی مواقع مانع شنیده شدن صدای حاضران روی صحنه بود.
ـ در نشست پرسش و پاسخ نمایش "ملاقات بانوی سالخورده" بیشتر حاضران در سالن را شاگردان سمندریان تشکیل می‌دادند. این موضوع باعث شده بود بسیاری از پرسش‌ها ارتباطی به موضوع نمایش نداشته باشد و به مسائلی مانند نحوه ورود بازیگران به عرصه نمایش مربوط بود یا خاطراتی که ساعتچیان در مورد دوران شاگردی از سمندریان در ذهن داشت.
ـ پیام دهکردی که دیر به جمع حاضران روی صحنه پیوست، پس از برداشتن ماسک طبی که بر صورت داشت از نقدهایی که در مورد ضعف بازی وی در مطبوعات به چاپ رسیده بود، انتقاد کرد و مشکلات موجود در سالن اصلی تئاتر شهر را که مهمترین آن سرماست به عنوان مانع اصلی در ارائه شرایط مناسب اجرا دانست.
ـ نقی نعمتی که همراه با سهیلا رضوی به سالن اصلی تئاتر شهر آمده بود، هنگام حضور روی صحنه، وقتی از وی درباره این نمایش پرسیده شد بارها بر این مسئله تاکید کرد که به خاطر استاد سمندریان حاضر به حضور در تئاتر شهر شده است. در غیر این صورت اگر کلاهش هم نزدیک اداره کل هنرهای نمایشی بیفتد، حاضر به برداشتن آن نیست.
ـ گوهر خیراندیش آخرین بازیگری بود که در آخرین دقایق نشست خبری نمایش در سالن حاضر شد. وی ضمن ارائه توضیحاتی در مورد نحوه بازی خود در این نمایش و احساس شعف از اجرای دوباره نقش پس از حدود 35 سال، پیش از صحبت کردن با ایما و اشاره از مسئول سالن می‌پرسید دلیل وجود دود غلیظ روی صحنه چه چیزی می‌تواند باشد.
نظر شما